Stan faktyczny oraz stanowisko NSA
Organy podatkowe określiły podatnikowi wysokość zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2007 r. w kwocie innej niż zadeklarowana przez podatnika. Uznały, że zwrot wydatków przez spółdzielnię mieszkaniową za wymianę stolarki okiennej powinien zostać wykazany w rocznym zeznaniu podatkowym i od sumy uzyskanych dochodów należało obliczyć podatek według obowiązującej w 2007 r. skali podatkowej. Organy odwołały się do art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych¹ stwierdzając, iż skoro spółdzielnia mimo tego zapisu ustawowego decyduje się częściowo pokrywać koszty, które powinni ponieść w całości członkowie spółdzielni, to po stronie lokatorów powstaje przysporzenie majątkowe, a tym samym przychód w rozumieniu przepisów u.p.d.o.f.² Częściowy zwrot kosztów poniesionych na wymianę stolarki okiennej stanowi refundację. Z kolei konieczność wcześniejszego poniesienia pełnych kosztów, by następnie móc otrzymać ich częściowy lub całkowity zwrot, wynika z istoty refundacji i nie zmienia faktu, że zwrot taki stanowi przychód, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f.

Wojewódzki Sąd Administracyjny nie podzielił poglądu organów. Wskazał, iż częściowy zwrot wydatków poniesionych przez członka spółdzielni na wymianę okien stanowiących własność spółdzielni nie może być uznany jako przysporzenie majątkowe członka spółdzielni.

Po rozpoznaniu skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej Naczelny Sąd Administracyjny oddalił tę skargę. W uzasadnieniu wyroku Sąd sformułował następującą tezę:

„Częściowy zwrot wydatków poniesionych na wymianę stolarki okiennej nie jest innym źródłem przychodów w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f., nie wykazuje bowiem cech przysporzenia majątkowego po stronie podatnika, stanowi natomiast formę realizacji ciążącego na spółdzielniach mieszkaniowych obowiązku.”

Komentarz
Omawiany wyrok jest przykładem zanegowania przez sądy administracyjne opodatkowania nawet tego, co podatnik świadczy na rzecz swojej spółdzielni mieszkaniowej. W rozpatrywanej sprawie podatnik otrzymał częściowy zwrot wydatków na wymianę stolarki okiennej z funduszu remontowego spółdzielni. Fundusz taki tworzony jest w wpłat członków spółdzielni i ze swej strony przeznaczony jest na utrzymanie substancji materialnej budynków spółdzielni.

Jeśli sama spółdzielnia z tego samego funduszu remontowego prowadziłaby wymianę stolarki okiennej (do czego zresztą jest obowiązana), to świadczenie takie byłoby dla lokatorów zdarzeniem neutralnym podatkowo. Dlatego też należy uznać, iż zwrot wydatków na wymianę stolarki okiennej jest zdarzeniem obojętnym pod względem prawnopodatkowym.

Jak widać organy podatkowe w rozpatrywanej sprawie próbowały opodatkować nawet to, co podatnik otrzymał (i to tylko częściowo) ze swoich środków opłacanych na fundusz remontowy spółdzielni. Uszło przy tym ich uwadze, że wątpliwe jest to, czy zwrot jakichkolwiek wydatków z samej swojej istoty może być traktowany jako nieodpłatne świadczenie.

Na aprobatę zasługują też te wywody NSA, w których Sąd wskazuje, że wprawdzie określony w art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f. katalog przychodów z innych źródeł jest wyliczeniem przykładowym (przesądza o tym użycie zwrotu „w szczególności”), to jednak inne, niewymienione w nim przykłady powinny mieć charakter zbliżony.

1) Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116)
2) Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 ze zm.)