Stan faktyczny oraz stanowisko WSA
Podatnik prowadzący działalność w zakresie leasingu zawierał umowy ubezpieczenia przedmiotów leasingu. Następnie refakturował koszty tych ubezpieczeń na leasingobiorców stosując zwolnienie z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w zw. z poz. 3 pkt 4 załącznika nr 4 do tej ustawy. Ten sposób rozliczeń został zakwestionowany przez organy skarbowe, zdaniem których usługa polegająca na zapewnieniu ochrony ubezpieczeniowej, będąca usługą dodatkową powinna być opodatkowana taką samą stawką 22% VAT jak usługa główna, tj. usługa leasingu.

Niezgadzając się z takim rozstrzygnięciem podatnik złożył skargę do WSA. Sąd podzielił jednak stanowisko organów podatkowych. Wskazał, że określając elementy wchodzące w skład podstawy opodatkowania zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT należy uwzględnić również treść art. 78 Dyrektywy 2006/112¹ , w myśl którego podstawa opodatkowania obejmuje również dodatkowe koszty takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, którymi dostawca obciąża nabywcę lub klienta. Dalej Sąd uznał, powołując się na tezy orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, iż świadczenie usługi leasingu wraz z ubezpieczeniem przedmiotu leasingu stanowi jedną kompleksową usługę, składającą się z usługi leasingu oraz usługi ubezpieczenia. Ubezpieczenie jest bowiem ściśle związane z leasingiem i służy zapewnieniu prawidłowego wykonania umowy leasingu. Świadczenie usługi ubezpieczenia bez usługi podstawowej (leasingu) nie miałoby natomiast racji bytu. W efekcie do podstawy opodatkowania – zgodnie ze wskazanymi wcześniej przepisami – obok wartości leasingu należy włączyć również koszty ubezpieczenia i do tak ujętej całości świadczenia zastosować jednolitą stawkę podatku właściwą dla usługi zasadniczej, czyli usługi leasingu.

Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:
„Świadczenie umowy leasingu wraz z ubezpieczeniem umowy leasingu należy traktować jako jedną usługę o kompleksowym charakterze. W konsekwencji do podstawy opodatkowania obok wartości leasingu należy włączyć również koszty ubezpieczenia i do otrzymanej kwoty zastosować jednolitą 22% stawkę VAT właściwą dla usługi zasadniczej – leasingu.”

Komentarz
Prezentowany wyrok potwierdza dotychczasową linię orzeczniczą organów skarbowych. W taki bowiem sposób wypowiedział się Minister Finansów już we wcześniejszych interpretacjach indywidualnych, m. in. w interpretacji z dnia 9 grudnia 2009 r. nr IPPP1-443-951/09-4/JL oraz z dnia 8 października 2009 r. nr IPPP1-443-745/09-2/JB.

Omawiane orzeczenie nie jest także pierwszym, w którym wojewódzki sąd administracyjny opowiedział się za traktowaniem usługi leasingu oraz refakturowanej usługi ubezpieczenia za jedną usługę o kompleksowym charakterze, opodatkowaną według jednej stawki. Podobne stanowisko wyraził również Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 8 grudnia 2008 r. sygn. akt I SA/Wr 881/08. Obydwa te wyroki nie są jednak prawomocne z uwagi na wniesienie przez podatników skarg kasacyjnych. Sprawą zajmie się więc ostatecznie NSA, który oceniając zgodność z prawem powyższego poglądu powinien wziąć pod uwagę m.in. tezy wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07 Tellmer. ETS uznał w nim, iż najem nieruchomości i usługi sprzątania części wspólnych tej nieruchomości należy uznać za czynności samodzielne, wzajemnie od siebie odrębne. Potraktowanie świadczenia dodatkowego jako elementu najmu, podczas gdy najemca ma pełną możliwość samodzielnego zorganizowania tego świadczenia, naruszałoby zasadę konkurencji. Z tej perspektywy automatyczne uznawanie, iż wszelkie usługi dodane świadczone na rzecz najemców, dzierżawców czy leasingobiorców są elementem usługi głównej (najmu, dzierżawy czy leasingu) jest nieprawidłowe.

W przypadku jednak akceptacji przez NSA stanowiska zajętego przez WSA w prezentowanym orzeczeniu konieczna będzie zmiana praktyki refakturowania kosztów ubezpieczenia na leasingobiorców. Dodatkowo leasingobiorcy, którzy dotychczas refakturowali usługi ubezpieczenia traktując je jako zwolnione z VAT będą zmuszeni do skorygowania swoich rozliczeń i zwiększenia podstawy opodatkowania usług leasingu. Wiązać się to będzie dla nich z dodatkowymi kosztami, gdyż od wartości ubezpieczenia będą zobowiązani odprowadzić należy VAT, natomiast z cywilnoprawnego punktu widzenia, kwoty tych nie będą w stanie „odzyskać” od swoich klientów.

1 Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)
2 Dyrektywa Rady z dnia 28 listopada 2006 r. nr 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. L. z 2006 r. Nr 347)