Stan faktyczny oraz stanowisko NSA
Organy podatkowe określiły podatnikowi wysokość zobowiązania w podatku od towarów i usług. Jednym z zagadnień, na które zwróciły uwagę, było nieuzasadnione odliczenie przez podatnika podatku naliczonego od zakupów sfinansowanych ze środków pochodzących z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Zdaniem organów podmiot dokonując czynności związanych z funduszem socjalnym nie wykonuje w tym zakresie czynności związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, nie działa jako podatnik VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 u.p.t.u.¹ , więc faktury związane z takimi czynnościami nie dokumentują czynności związanych z wykonywaniem czynności opodatkowanych w rozumieniu art. 86 ust. 1 u.p.t.u.

Podatnik argumentował, że zakupy finansowane ze środków z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych służyły działalności wykonywanej przez niego jako podatnika VAT, tj. były związane z promocją i reklamą podatnika.

WSA w Lublinie nie podzielił stanowiska podatnika wskazując, że zakupy towarów i usług, które podatnik decyduje się zaliczyć do wydatków socjalnych i finansować z funduszu socjalnego nie są zakupami związanymi ze sprzedażą opodatkowaną podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 w powiązaniu z art. 86 ust. 1 u.p.t.u. Są zakupami realizującymi inne cele, przypisane funduszowi socjalnemu, który z istoty służy przede wszystkim pracownikom, ich rodzinom jak i pracodawcy.

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok Sądu I instancji. Stwierdził, że źródła finansowania zakupów związanych z działalnością gospodarczą, opodatkowaną VAT (np. środki z ZFŚS) nie przesądzają kwestii prawa do odliczenia podatku naliczonego. Oznacza to, że sfinansowanie działalności gospodarczej z tychże środków nie wyklucza prawa do odliczenia VAT, bez względu na naganność takiego działania podatnika. Nie ma bowiem regulacji prawnej, która by zabraniała takiego postępowania.

Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następujące tezy:
„Źródła finansowania zakupów związanych z działalnością gospodarczą, opodatkowaną VAT (np. środki z ZFŚS) nie przesądzają kwestii prawa do odliczenia podatku naliczonego.”

Komentarz
Prezentowany wyrok, pomimo tego, że zapadł specyficznie w odniesieniu do wydatków finansowanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, pozwala na sformułowanie bardziej ogólnego wniosku, zgodne z którym źródło finansowania wydatków ponoszonych przez podatnika nie ma znaczenia przy ocenie, czy podatek naliczony związany z takimi wydatkami podlega odliczeniu. Decydującym czynnikiem pozostaje bowiem to, czy zakupy są związane z działalnością opodatkowaną podatnika i nie znajdują się w katalogu wydatków nie dających prawa do odliczenia.

W odniesieniu do czynności finansowanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych NSA wypowiadał się już we wcześniejszych orzeczeniach, iż podmiot administrujący zakładowym funduszem świadczeń socjalnych nie działa w charakterze podatnika VAT. W konsekwencji czynności związane z wykonywaniem świadczeń finansowanych z tego funduszu nie podlegają opodatkowaniu (wyrok NSA z dnia 30 marca 2011 roku, sygn. akt I FSK 449/10). W powyższym kontekście omawiany wyrok pokazuje jednak, że czym innym jest wykonywanie czynności finansowanych z ZFŚS (nie podlegających VAT), a czym innym jest finansowanie wydatków, które mogą być związane z prowadzoną działalnością opodatkowaną, z tego źródła.

1) Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)