We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podatnik wskazał, że dokonując sprzedaży towarów opodatkowanych VAT uzyskuje przychód należny odpowiadający cenie brutto sprzedaży. Jest to kwota, o której mowa w art. 12 ust. 3 u.p.d.o.p.1 Następnie wierzytelność z tytułu takiej sprzedaży podatnik sprzedaje faktorowi za 95% wartości nominalnej przychodu należnego (ceny brutto). W tej sytuacji powstaje strata na wierzytelności własnej, która uprzednio była zarachowana na przychody należne z działalności gospodarczej, równa cenie brutto sprzedaży z faktury sprzedażowej pomniejszonej o 95% ceny brutto. Podatnik zapytał, czy strata na sprzedaży wierzytelności własnej stanowiąca różnicę pomiędzy ceną nominalną wierzytelności (ceną sprzedaży brutto), a ceną zbycia wierzytelności jest kosztem uzyskania przychodu. W ocenie podatnika odpowiedź na to pytanie jest twierdząca.
Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Powołując się na art. 12 ust. 3 i ust. 4 pkt 9 u.p.d.o.p. wyjaśnił, że w przypadku, gdy podatnik zbywa wierzytelność własną, zaliczoną do przychodu należnego, stratą po stronie podatnika będzie różnica między ceną określoną w zawartej umowie sprzedaży (cena sprzedaży), a kwotą zaliczoną do przychodu należnego (wartość netto wierzytelności). Strata ta zarazem stanowić będzie u podatnika koszt uzyskania przychodu. Jednocześnie w ocenie organu podatek VAT nie stanowi elementu zbywanej wierzytelności.
WSA we Wrocławiu uchylił zaskarżoną interpretację. Rozstrzygnięcie to zaakceptował następnie NSA. Sądy uznały, że kosztem uzyskania przychodów, w przypadku zbycia wierzytelności własnej, jest wierzytelność obejmująca całą kwotę należności wraz z należnym podatkiem VAT (brutto). O tę bowiem kwotę podatnik zbywając wierzytelność w celu uzyskania przychodów uszczupli swój majątek, gdyż takiej właśnie kwoty podatnik – wierzyciel – mógłby żądać od swojego dłużnika.
Teza
Z uzasadnienia omawianego wyroku wyprowadzić można następującą tezę:
„Kosztem uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, która uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 u.p.d.o.p. została zarachowana jako przychód należny jest, zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 w. zw. z art. 16 ust. 1 pkt 39 u.p.d.o.p., nominalna wartość wierzytelności (brutto).”
Komentarz
Prezentowany wyrok należy uznać za korzystny dla podatników, którzy w celu poprawy płynności finansowej zbywają własne wierzytelności poniżej ich wartości nominalnej, odzyskując w ten sposób choć część należnych im od dłużników kwot. NSA przesądził, że w sytuacji, gdy przychód z tytułu posiadanej wierzytelności został już w kwocie brutto zarachowany przez podatnika do przychodów należnych, w przypadku późniejszego zbycia takiej wierzytelności kosztem uzyskania przychodów jest jej wartość nominalna brutto, tj. kwota uwzględniająca należny podatek od towarów i usług.
NSA potwierdził w omawianej sprawie poglądy wyrażane wcześniej w orzecznictwie wojewódzkich sądów administracyjnych jak też i NSA (por. np. wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 11 czerwca 2011 roku, sygn. akt I SA/Wr 279/10, wyrok NSA z dnia 5 października 2006 roku, sygn. akt II FSK 1208/05).
Należy jednocześnie podkreślić, że o wysokości kosztów w sytuacji zbycia wierzytelności własnej przesądza to, w jaki sposób wierzytelność tę podatnik zarachował wcześniej w poczet przychodów należnych. Jeżeli bowiem przychody te zostały uwzględnione w kwotach bez podatku VAT, to również ustalając koszt uzyskania przychodów przy zbyciu wierzytelności powinno się uwzględniać wartość tych wierzytelności bez podatku VAT.
