Stan faktyczny oraz stanowisko NSA
We wniosku o wydanie interpretacji podatnik wskazał, że posiada aktywa w postaci akcji spółek akcyjnych i spółki komandytowo – akcyjnej oraz udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. Posiadane akcje zamierza wnieść do zamkniętego funduszu inwestycyjnego i w ten sposób pokryć cenę obejmowanych certyfikatów inwestycyjnych. Rozważa także zbycie w przyszłości certyfikatów inwestycyjnych objętych w ramach powyższej procedury albo ich umorzenie zgodnie z przepisami ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz postanowieniami statutu funduszu. W tym stanie rzeczy podatnik zapytał, czy objęcie certyfikatów inwestycyjnych w zamian za wniesienie akcji powoduje powstanie przychodu, czy też przychód powstanie dopiero w momencie zbycia certyfikatów inwestycyjnych objętych w zamian za akcje albo ich umorzenia. W ocenie podatnika objęcie certyfikatów inwestycyjnych za akcje jest wydarzeniem neutralnym podatkowo. W szczególności nie powstanie po stronie podatnika przychód z tytułu objęcia certyfikatów w zamian za wniesione akcje. Przychód podatkowy powstanie natomiast w momencie zbycia lub umorzenia certyfikatów inwestycyjnych.

Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Wyjaśnił, że wartość pieniężna nabywanych certyfikatów inwestycyjnych stanowi przychód podmiotu wnoszącego do funduszu inwestycyjnego udziały w spółce z o.o. lub inne niż zdematerializowane papiery wartościowe.

WSA w Gliwicach oraz NSA podzieliły stanowisko zaprezentowane przez organ. NSA wskazał, że osoba zapisująca się na certyfikaty inwestycyjne funduszu inwestycyjnego oferując w zamian akcje lub udziały w spółkach handlowych dokonuje w praktyce zbycia swoich udziałów i akcji, które przechodzą do funduszu inwestycyjnego, a w zamian otrzymuje ekwiwalent w postaci certyfikatów inwestycyjnych. Certyfikat inwestycyjny stanowi papier wartościowy, którego wartość stanowi cena emisyjna tj. cena, która pojawia się w przypadku sprzedaży (subskrypcji) akcji na rynku pierwotnym. Oznacza to, że w momencie przeniesienia praw z akcji czy z udziałów nabywca certyfikatów inwestycyjnych otrzymuje przychód o określonej wartości ze zbycia tych akcji (udziałów). Zbycie akcji czy udziałów stanowi zaś źródło przychodów. W rozpoznawanej sprawie zatem przychód ze zbycia akcji powstanie w momencie otrzymania (objęcia) przez podatnika certyfikatów inwestycyjnych.

Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:
„Przeniesienie na fundusz inwestycyjny akcji lub udziałów w spółkach prawa handlowego w zamian za objęcie certyfikatów inwestycyjnych tego funduszu stanowi źródło przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych.”

Komentarz
Stanowisko zajęte przez NSA w prezentowanym wyroku powoduje, że podatnicy wnoszący udziały lub akcje do funduszu inwestycyjnego obejmując w zamian certyfikaty tego funduszu powinni rozpoznać przychód ze zbycia udziałów lub akcji już w momencie ich wniesienia do funduszu inwestycyjnego. Powyższa czynność stanowi bowiem odpłatne zbycie udziałów (akcji) i powinna być traktowana jako źródło przychodów. Przychodem jest w takiej sytuacji wartość obejmowanych certyfikatów inwestycyjnych, a koszem uzyskania przychodów koszt nabycia zbywanych akcji lub udziałów w spółkach prawa handlowego.

NSA potwierdził w omawianym orzeczeniu poglądy, które były wcześniej formułowane m.in. w wyroku NSA z dnia 6 kwietnia 2011 roku, sygn. akt II FSK 2056/10 oraz z dnia 1 grudnia 2009 roku, sygn. akt II FSK 939/08. Należy jednocześnie zauważyć, że w niektórych orzeczeniach sądy prezentowały odmienne stanowisko. Otóż m.in. w wyroku z dnia 19 października 2010 roku, sygn. akt II FSK 1047/09 NSA uznał, że podatnicy obejmujący certyfikaty w funduszu inwestycyjnym w zamian za udziały bądź akcje w spółkach kapitałowych powinni zapłacić podatek dopiero chwili zbycia lub umorzenia certyfikatów inwestycyjnych.

Wyraźna rozbieżność orzecznictwa NSA w omawianym zakresie powoduje, iż decydując się na wniesienie akcji (udziałów) do funduszu inwestycyjnego podatnicy z dużą ostrożnością powinni odnieść się do kwalifikacji tej czynności na gruncie przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych. Ryzyko podatkowe transakcji można zmniejszyć potwierdzając wcześniej kwalifikację planowanej czynności w drodze uzyskania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.