Stan faktyczny oraz stanowisko NSA
We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podatnik wskazał, że świadczy usługi montażu zabudowy złożonej z elementów zakupionych od innego producenta i trwałego jej umiejscowienia w budynku mieszkalnym w taki sposób, że razem tworzą jedną całość, bez możliwości przeniesienia wykonanej zabudowy w inne miejsce. Zabudowie podlegać mają wnęki, a wytworzony produkt będzie tworzył swego rodzaju szafy wnękowe. Podatnik zapytał, jaką stawką VAT powinien opodatkować świadczone przez siebie usługi. W jego ocenie właściwą stawką w tym przypadku będzie przewidziana stawka 7%.

Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Wskazał, że efektem robót wykonanych przez podatnika będzie szafa wnękowa, która nie może zostać uznana za roboty budowlane, rozumiane jako wykonanie elementów konstrukcyjnych budynku mieszkalnego. W praktyce roboty wykonywane przez podatnika stanowią zaopatrywanie budynku w elementy wyposażenia, które zwiększają jego użyteczność i funkcjonalność mieszkania. Okoliczności tej nie zmienia to, że montażu podatnik dokonuje na stałe bez możliwości przeniesienia efektów prac do innego obiektu. W ocenie organu brak jest zatem podstaw do zaliczenia wykonywanych przez podatnika czynności do robót budowlano-montażowych, remontów czy też robót konserwacyjnych, do których na podstawie § 6 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia wykonawczego¹  zastosowanie znajdzie 7% stawka VAT. Podatnik w praktyce dokonuje natomiast dostawy zabudowy meblowej.

WSA w Gdańsku podzielił stanowisko organu. Innego zdania był natomiast NSA. Uznał on, że w przepisach rozporządzenia wykonawczego mowa jest nie tylko o robotach budowlanych (jak uznał Sąd I instancji), lecz także o robotach montażowych (budowlano-montażowych). W ocenie NSA wykonywany przez podatnika montaż szaf wnękowych można uznać za mieszczący się w intencjach ustawodawcy, który wprowadził dla robót budowlano-montażowych preferencyjną stawkę VAT. W zakresie pojęciowym słowa „montaż” mieści się bowiem składanie maszyn, aparatów, urządzeń itp. z gotowych części, jak również zakładanie i instalowanie urządzeń technicznych. Czynności wykonywane przez podatnika polegają na wykonywaniu szeregu czynności związanych z dopasowywaniem montowanych elementów do indywidualnych potrzeb klientów. Dominującym elementem tych czynności jest więc świadczenie usług polegających na montażu, a nie jak uznał WSA na dostawie towarów.

Teza
Na podstawie uzasadnienia prezentowanego wyroku można sformułować następującą tezę:
„Roboty montażowe takie jak montaż szaf wnękowych czy zabudowy kuchennej w budynkach mieszkalnychdo końca 2010 roku korzystały z preferencyjnej stawki VAT w wysokości 7%.”.

Komentarz
W prezentowanym wyroku NSA zajął korzystne dla podatników stanowisko, odnoszące się do stawki VAT właściwej dla usług związanych z montażem trwałych elementów wyposażenia mieszkań takich jak szafy wnękowe, zabudowa kuchni itp. Przede wszystkim Sąd uznał, że czynności te należy traktować jako usługi, a nie jako dostawy towarów. Dalej wskazał, że usługi takie korzystają z 7% stawki VAT, jako usługi montażowe związane z obiektami budownictwa mieszkaniowego. Co ciekawe, pogląd Sądu znajduje potwierdzenie także w niektórych interpretacjach wydawanych przez organy skarbowe (m.in. interpretacja indywidualna Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2010 roku nr IBPP2/443-301/10/RSz).

Orzeczenie NSA zostało wydane na podstawie przepisów rozporządzenia wykonawczego z 2008 r. oraz 2009 roku tak więc nie może ono mieć bezpośredniego zastosowania w obecnym stanie prawnym, szczególnie, iż uległ on zmianie. Natomiast dla tych podatników, którzy wykonywali podobne usługi w okresie obowiązywania ww. aktów prawnych i zastosowali do swoich czynności 22% podatku, prezentowane orzeczenie może stanowić podstawę do dokonania korekty rozliczeń oraz odzyskania nienależnie zapłaconych kwot.

Na gruncie obecnie obowiązujących regulacji właściwa klasyfikacja przedmiotowych usług z punktu widzenia ustalenia stawki podatku może budzić wątpliwości. Należy bowiem zauważyć, iż w aktualnie obowiązującym rozporządzeniu wykonawczym z 2010 roku²  w § 7 ust. 1 pkt 3 mowa jest jedynie o robotach konserwacyjnych dotyczących obiektów budownictwa mieszkaniowego. Jednocześnie w art. 41 ust. 12 u.p.t.u. ustawodawca wspomina – w kontekście obniżonej stawki VAT – m.in. o remoncie i modernizacji obiektów zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Należy także pamiętać, iż od 1 stycznia 2011 roku 8% stawką VAT opodatkowane są zasadniczo wyłącznie czynności, których przedmiotem są obiekty budowlane zaliczane do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w rozumieniu art. 41 ust. 12 – 12c u.p.t.u. (mieszkania do 150m2, domy jednorodzinne do 300m2), podczas gdy do końca 2010 roku stawkę obniżoną stosowano do wszystkich obiektów budownictwa mieszkaniowego niezależnie od ich powierzchni użytkowej.

W prezentowanym wyroku podstawą rozstrzygnięcia NSA było uznanie usług montażu szaf wnękowych za usługi montażowe, które to pojęcie w obecnie obowiązujących regulacjach już nie występuje. Powstaje zatem pytanie, czy usługi takie można także uznać za usługi konserwacji bądź też usługi remontowe, co uprawniałoby do zastosowania do nich obniżonej stawki VAT w wysokości 8%.

W kontekście powyższych uwag należy mieć nadzieję, iż w niedługim czasie do zagadnienia tego – w świetle aktualnych regulacji – ustosunkują się sądy administracyjne. Do tego czasu podatnicy zajmujący się produkcją i montażem wyposażenia mieszkań będą musieli liczyć się z ryzykiem, iż zastosowanie przez nich obniżonej stawki VAT może zostać zakwestionowane przez organy podatkowe.

1)Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1336 ze zm.)

2)  Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2010 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 246, poz. 1649)