Stan faktyczny oraz stanowisko NSA
Organy podatkowe określiły podatnikowi wysokość zobowiązania w podatku od towarów i usług kwestionując możliwość zastosowania 0% stawki VAT do dokonanej przez niego wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Wskazały, że dokumenty przedstawione przez podatnika nie potwierdzały jednoznacznie wywozu towaru poza terytorium kraju. Ponadto podany na fakturze numer identyfikacyjny kontrahenta dotyczył innego podmiotu niż ten, którego dane zostały na fakturze wskazane.

Podatnik argumentował, że wszystkie posiadane przez niego dokumenty potwierdzają, że w sprawie doszło do wewnątrzwspólntowej dostawy towarów, a zatem miał on prawo do zastosowania do tej dostawy 0% stawki VAT.

WSA we Wrocławiu uchylił zaskarżone przez podatnika decyzje. Wyrok ten znalazł akceptację NSA, który stwierdził, że opodatkowanie dostawy wewnątrzwspólnotowej w kraju dostawcy (tak jak orzekły w niniejszej sprawie organy podatkowe), bez dokonania kontroli opodatkowania transakcji wewnątrzwspólnotowej w kraju nabywcy skutkuje, co do zasady, podwójnym opodatkowaniem transakcji. Aby uniknąć takiej sytuacji organy podatkowe, przeprowadzając kontrolę prawidłowości opodatkowania transakcji wewnątrzwspólnotowej, po przedłożeniu przez podatnika dokumentów, których prawidłowość może budzić wątpliwości (np. w zakresie numeru identyfikacyjnego kontrahenta), winny podjąć czynności pozwalające na wyjaśnienie potencjalnych rozbieżności. Zakwestionowanie prawa do stawki 0% będzie bowiem możliwe jedynie w sytuacji udowodnienia braku wywozu towaru poza granice kraju a tym samym zakwestionowania dowodów przedstawionych przez podatnika. Służą temu instrumenty zagwarantowane m.in. w rozporządzeniu Rady w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie podatku od wartości dodanej¹. Rozporządzenie to określa zasady i procedury umożliwiające właściwym organom Państw Członkowskich współpracę oraz wymianę między sobą informacji, które mogą pomóc im w dokonaniu właściwego wymiaru podatku VAT. W rozpatrywanej sprawie zatem fakt zaistnienia niezgodności danych zawartych na fakturze oraz rzeczywistych danych kontrahenta czynił niezbędnym zwrócenie się do administracji podatkowej państwa członkowskiego o wyjaśnienie zaistniałych rozbieżności w danych nabywcy, jak też dokonania kontroli wspomnianego kontrahenta. Obowiązku tego organy podatkowe natomiast nie wykonały.

Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:
„W przypadku zaistnienia rozbieżności danych zawartych na fakturze oraz rzeczywistych danych nabywcy organy podatkowe, przed zakwestionowaniem prawa podatnika do zastosowania 0% stawki VAT do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, powinny zwrócić się do administracji podatkowej państwa nabywcy o wyjaśnienie zaistniałych rozbieżności oraz dokonania kontroli wspomnianego kontrahenta.”

Komentarz
Prezentowany wyrok jest dobrym przykładem na to, że orzecznictwo polskich sądów administracyjnych w zakresie dokumentowania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz związanej z tym możliwości zastosowania do takiej dostawy 0% stawki VAT bardzo często staje po stronie podatników zapewniając im ochronę przed niekorzystnymi decyzjami organów skarbowych.

Przełomowa w powyższym zakresie była uchwała składu siedmiu sędziów NSA z dnia 11 października 20101 roku, sygn. akt I FPS 1/10, w której Sąd uznał, że dla zastosowania stawki 0% wystarczające jest, że podatnik posiada tylko niektóre z dowody, o których mowa w art. 42 ust. 3 u.p.t.u.² uzupełnione innymi dowodami, jeżeli łącznie potwierdzają one fakt wywiezienia i dostarczenia towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy do nabywcy znajdującego się na terytorium innego państwa członkowskiego. W innym orzeczeniu NSA uznał natomiast, również z pozytywnym dla podatników skutkiem, że prawo do zastosowania 0% stawki VAT nie jest uzależnione od wywozu towarów będących przedmiotem WDT poza terytorium kraju bezpośrednio po dokonaniu ich dostawy. Również bowiem, gdy taki wywóz nastąpi dopiero po pewnym czasie od dostawy, podatnik dokonujący może zastosować do niej 0% stawkę podatku (wyrok NSA z dnia 5 kwietnia 2011 roku, sygn. akt I FSK 640/10).

W omawianym wyroku NSA po raz kolejny zajął stanowisko korzystne dla podatników. Uznał, że w sytuacji, gdy posiadane przez podatnika dokumenty budzą wątpliwości, czy towar został faktycznie wywieziony poza terytorium kraju oraz czy dostawa nastąpiła na rzecz podmiotu zarejestrowanego w innym państwie członkowskim jako podatnik VAT, organy podatkowe powinny zwrócić się o wyjaśnienie tych wątpliwości do administracji podatkowej państwa nabywcy. Dopiero wówczas, gdy te działania potwierdzą nieprawidłowość dokonanej dostawy, możliwe jest zakwestionowanie prawa podatnika do zastosowania do niej preferencyjnej stawki VAT.

Pogląd NSA jest niezwykle istotny, gdyż w dotychczasowym orzecznictwie organów podatkowych dominowało stanowisko, zgodnie z którym to podatnik powinien udowodnić prawidłowość wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Jeżeli przedstawione przez podatnika dokumenty budziły wątpliwości, prawo do zastosowania 0% stawki podatku było ograniczane. Prezentowany wyrok może ograniczyć wskazaną praktykę orzekania przez organy skarbowe. Ponadto, nałożone przez Sąd na te organy dodatkowe obowiązki weryfikacyjne mogą w wielu przypadkach doprowadzić do potwierdzenia prawa podatnika do opodatkowania WDT według stawki 0%.

1) Rozporządzenie Rady (WE) Nr 1793/2003 z dnia 7 października 2003 r. (EWG) nr 218/92 w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie podatku od wartości dodanej i uchylające rozporządzenie (WE) nr 218/92 (Dz. U. UE.L.03.264.1, Dz. U. UE.-sp.09-1-392 ze zm.)
2) Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)