Stan faktyczny oraz stanowisko NSA
We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podatnik wskazał, że wybudował dla miasta obiekty budowlane składające się z lokali socjalnych wraz z infrastrukturą techniczną (przyłącza wody, kanalizacji, centralnego ogrzewania, drogi wewnętrzne itp.). Obiekty budownictwa zakwalifikowano jako budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym (PKOB 1122). Fakturowanie nastąpiło poprzez rozdzielenie na podstawie kosztorysu infrastruktury technicznej opodatkowanej według stawki podstawowej VAT oraz obiektów budownictwa mieszkaniowego opodatkowanych stawką obniżoną. Podatnik zapytał, czy możliwe jest zastosowanie przez niego do całości wykonanych robót obniżonej stawki VAT. W ocenie podatnika do całej wartości dostawy (a więc również do infrastruktury technicznej) możliwe jest zastosowanie obniżonej stawki VAT, o której mowa w art. 41 ust. 12 u.p.t.u.¹ Brak jest bowiem podstaw prawnych do podziału dokonanej dostawy na części, jak też do zastosowania do poszczególnych jej części różnych stawek podatkowych. Podatnik dokonał dostawy i przekazania zespołu obiektów budowlanych wraz z infrastrukturą techniczną nie zaś odrębnie prac związanych z budową domów oraz prac związanych z infrastrukturą techniczną. Bez wykonania odpowiednich przyłączy i zagospodarowania terenu nie byłoby możliwe samoistne funkcjonowanie techniczne zespołu obiektów oraz uzyskanie pozwoleń na ich użytkowanie.

Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Wyjaśnił, że przepisy u.p.t.u. przewidują obniżoną stawkę VAT do dostawy i budowy obiektów budownictwa objętych społecznym programem mieszkaniowym. Brak jest natomiast podstaw do tego, aby obniżoną stawkę VAT stosować także do dostawy i budowy infrastruktury towarzyszącej budownictwu mieszkaniowemu.

Zarówno WSA w Warszawie jak i NSA zaakceptowały stanowisko zajęte w sprawie przez Ministra Finansów. Sądy nie podzieliły argumentacji podatnika, jakoby roboty budowlane związane z wykonaniem infrastruktury technicznej były jednym z elementów świadczenia kompleksowego polegającego na budowie obiektów w ramach budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. Zasadą jest bowiem, że każdą transakcję w pierwszej kolejności traktuje się jako oddzielną usługę, nie zaś jak twierdził podatnik, jako element świadczenia złożonego. W niniejszej sprawie natomiast obiektywnie możliwe i uzasadnione jest rozdzielenie dostawy budynku mieszkalnego oraz dostawy infrastruktury technicznej oraz opodatkowanie każdej z nich właściwą – choć różną – stawką VAT.

Teza
Z uzasadnienia omawianego wyroku wyprowadzić można następującą tezę:
„Obniżonej stawki VAT, o której mowa w art. 41 ust. 12 u.p.t.u. nie można stosować do dostaw, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy infrastruktury technicznej związanej z obiektami budowlanymi zaliczanymi do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.”

Komentarz
Do 31 grudnia 2007 roku Polska była uprawniona do stosowania obniżonej stawki VAT zarówno do robót budowlanych dotyczących obiektów budownictwa mieszkaniowego jak też do robót dotyczących związanej z tymi obiektami infrastruktury towarzyszącej (art. 146 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u.). Po tej dacie, w związku z koniecznością implementacji do krajowego porządku prawnego postanowień Dyrektywy 2006/112/WE, obniżoną stawkę VAT stosuje się natomiast do dostaw, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji i przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym (art. 41 ust. 12-12c u.p.t.u.). Z preferencyjnego opodatkowania wyłączono zatem czynności związane z infrastrukturą techniczną związaną z obiektami budownictwa mieszkaniowego, a więc m.in. roboty dotyczące przyłączy wody, kanalizacji, centralnego ogrzewania jak i roboty urządzenia i zagospodarowania terenu (np. budowa dróg wewnętrznych).

Pomimo powyższych zmian legislacyjnych w prezentowanej sprawie podatnik próbował usankcjonować zastosowanie obniżonej stawki VAT do robót dotyczących infrastruktury technicznej argumentując, że stanowią one element kompleksowego świadczenia polegającego na wykonaniu i dostawie obiektów budownictwa mieszkaniowego. Jako takie natomiast powinny podlegać opodatkowaniu jednolitą stawką VAT, w tym przypadku stawką wynikającą z art. 41 ust. 12 u.p.t.u.

NSA nie podzielił argumentacji podatnika uznając, że rozdzielenie oraz odrębna kwalifikacja z jednej strony obiektów budownictwa mieszkaniowego, z drugiej zaś obiektów infrastruktury technicznej jest jak najbardziej uzasadniona. Trafnie zauważono również, że akceptacja stanowiska podatnika prowadziłaby do nieuprawnionego oraz niezgodnego z prawem wspólnotowym rozszerzenia stosowania preferencyjnej stawki VAT poza zakres wynegocjowany przez Polskę.

W konsekwencji powyższego wyroku podatnicy prowadzący działalność budowlaną powinni odrębnie kwalifikować roboty związane z obiektami budownictwa mieszkaniowego oraz roboty związane z infrastrukturą techniczną. Do pierwszej kategorii robót mogą zastosować obniżoną stawkę VAT, do drugiej zaś powinni stosować stawkę podstawową. Czyniąc odmiennie powinni natomiast liczyć się z ryzykiem zakwestionowania takiego sposobu opodatkowania przez organy skarbowe.

1) Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)