Stan faktyczny oraz stanowisko NSA
We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podatnik wskazał, iż w związku z faktem, że świadczone przez niego usługi muszą być ewidencjonowane w kasie rejestrującej, musi zakupić kilka tego typu kas. Oprócz głównego rodzaju usług (medyczne) podatnik świadczył także już wcześniej innego rodzaju usługi, na potrzeby których nabył kilka kas rejestrujących. W związku z powyższym podatnik zapytał, czy przy nabyciu nowych kas rejestrujących, dla potrzeb działalności, którą rozpoczyna ewidencjonować przy pomocy kas, przysługuje mu ulga na ich zakup. W ocenie podatnika ulga taka mu przysługuje.

Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Stwierdził, że z art. 111 ust. 4 u.p.t.u.¹ wynika, że odliczenie (ulga) przysługuje tylko przy zakupie kas w związku z wypełnieniem powstającego po raz pierwszy u danego podatnika obowiązku ewidencjonowania. Przepis ten stanowi bowiem o ulgach przysługujących przy zakupie kas rejestrujących zgłoszonych na dzień powstania obowiązku ewidencjonowania. Art. 111 ust. 4 u.p.t.u. stosuje tryb warunkowy i odnosi się do podatników, którzy wcześniej nie byli obowiązani do prowadzenia ewidencji obrotów i kwot podatku należnego za pomocą kas rejestrujących. Z treści złożonego wniosku wynika, iż podatnik prowadził już ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. W tej sytuacji zatem przy nabyciu kolejnych kas, nawet wykorzystywanych przy świadczeniu innego rodzaju ewidencjonowanych usług, nie będzie on uprawniony do skorzystania z ulgi określonej w art. 111 ust. 4 u.p.t.u.

WSA w Krakowie uchylił zaskarżoną interpretację. Wyrok ten nie znalazł jednak akceptacji NSA, który wyjaśnił, że ulga, o której mowa w art. 111 ust. 4 u.p.t.u. przysługuje tylko przy zakupie kas w związku z wypełnieniem powstającego po raz pierwszy u danego podatnika obowiązku ewidencjonowania. Wynika to bowiem z treści przytoczonego przepisu, który stanowi o ulgach przysługujących przy zakupie kas fiskalnych zgłoszonych na dzień powstania obowiązku ewidencjonowania. Oznacza to, że nabycie kolejnych kas rejestrujących, które zostaną zakupione po dacie powstania obowiązku, nie daje uprawnienia podatnikowi do skorzystania z ustanowionej ulgi. NSA zauważył też, że nie ma podstaw prawnych dla skorzystania przez podatnika z prawa do odliczenia ulgi z tytułu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących, w sytuacji, gdy u podatnika już wcześniej powstał obowiązek ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kas, z racji świadczenia innych usług. Zatem oznacza to, że ulgą nie będą objęte kasy kupowane w przypadku rozszerzenia obowiązku ewidencjonowania obrotu i działalności.

Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:
„W świetle art. 111 ust. 4 u.p.t.u. nabycie kolejnych kas rejestrujących, które zostaną zakupione po dacie powstania obowiązku ewidencjonowania nie daje podatnikowi uprawnienia do skorzystania z ulgi przysługującej przy zakupie kas fiskalnych.”

Komentarz
Zgodnie z art. 111 ust. 4 u.p.t.u. podatnicy, którzy rozpoczną ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku należnego w obowiązujących terminach, mogą odliczyć od tego podatku kwotę wydatkowaną na zakup każdej z kas rejestrujących zgłoszonych na dzień rozpoczęcia (powstania obowiązku) ewidencjonowania w wysokości 90% jej ceny zakupu (bez podatku), nie więcej jednak niż 700 zł. Regulacja ta wprowadza zatem istotne ułatwienie dla podatników obniżając ostateczny koszt związany z obowiązkiem zakupu kas fiskalnych.

Jak wynika z prezentowanego wyroku NSA, ulga na zakup kas fiskalnych może być jednak przez podatnika wykorzystana tylko raz, tj. w momencie pierwszego zakupu tych kas w związku z powstaniem o podatnika obowiązku ich stosowania. Zakup kas w okresie późniejszym, nawet w sytuacji, gdy związany będzie z rozpoczęciem przez podatnika nowego rodzaju działalności, nie będzie zatem umożliwiał skorzystania z omawianej ulgi.

Niewątpliwie stanowisko zajęte przez NSA w sposób istotny ogranicza zastosowanie ulgi na zakup kas rejestrujących, co z punktu widzenia podatników nie może być uznane za korzystne. Niestety jednak również i inne sądy prezentują podobny pogląd (m.in. wyrok NSA z dnia 2 października 2007 roku, sygn. akt I FSK 1266/07, wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 20 stycznia 2011 roku, sygn. akt I SA/Wr 1186/10), w związku z czym kwestia ta wydaje się już być przesądzona.

1) Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)