Stan faktyczny oraz stanowisko WSA
We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podatnik wskazał, że otrzymuje duplikaty faktur. Przyczyną wystawienia duplikatów jest fakt, iż oryginały faktur po wpłynięciu do podatnika uległy zagubieniu, przy czym nastąpiło to przed ich przekazaniem do działu księgowości. Podatnik zapytał, w którym miesiącu należy odliczyć VAT zawarty w duplikatach faktur. W jego ocenie odliczenie powinno nastąpić w rozliczeniu za miesiąc, w którym podatnik otrzymał duplikaty faktur VAT lub w miesiącu następnym.

Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Zdaniem organu podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w rozliczeniu za miesiąc otrzymania oryginału faktury lub w miesiącu następnym poprzez korektę deklaracji VAT za te miesiące (na podstawie otrzymanego duplikatu faktury). W opisanym stanie faktycznym brak jest natomiast możliwości dokonania odliczenia w momencie otrzymania duplikatu faktury.

WSA w Poznaniu podzielił stanowisko Ministra Finansów. Wskazał, że prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje w momencie otrzymania przez podatnika faktury VAT i może być realizowane w rozliczeniu za okres otrzymania tej faktur lub za okres następny. W ocenie Sądu skutek w postaci powstania prawa do odliczenia oraz skonkretyzowania ram czasowych takiego odliczenia nie może powstać po raz drugi z chwilą otrzymania przez podatnika duplikatów zagubionych faktur. Duplikaty nie dokumentują bowiem żadnej nowej czynności obrotu, a jedynie ponownie potwierdzają czynność wcześniej dokonaną. W takiej sytuacji doręczenie duplikatu faktury nie stanowi podstawy do zmiany terminu odliczenia, który został określony poprzez wcześniejsze doręczenie oryginału faktury.

Teza
Z uzasadnienia omawianego wyroku wyprowadzić można następującą tezę:
„Prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje z chwilą otrzymania dokumentu potwierdzającego nabycie towaru lub usługi (m.in. faktury VAT). Jeżeli otrzymany przez podatnika oryginał faktury zaginie w związku z czym zostanie wystawiony jej duplikat, otrzymanie takiego duplikatu nie zmienia określonego w ustawie terminu odliczenia. W dalszym ciągu czynnikiem decydującym jest w tym zakresie data otrzymania oryginału faktury.”

Komentarz
Omawiane orzeczenie powinno zainteresować tych podatników, którym z różnych przyczyn zdarzyło się wystąpić do kontrahenta o wystawienie duplikatu faktury VAT. Stanowisko zajęte przez WSA potwierdza bowiem, iż otrzymanie takiego duplikatu co do zasady nie powoduje przesunięcia terminu odliczenia podatku naliczonego na miesiąc otrzymania duplikatu. Warto podkreślić, iż w sposób analogiczny orzekają również organy podatkowe. Przykładowo podobna argumentacja została wyrażona w interpretacji indywidualnej Ministra Finansów z dnia 23 kwietnia 2010 r. nr ILPP2/443-222/10-2/AK.

Pogląd zaprezentowany przez WSA zasługuje na pełną aprobatę. Należy bowiem pamiętać, iż przepisy u.p.t.u. przewidują określone terminy odliczenia podatku naliczonego, przy czym terminy te są uzależnione od momentu otrzymania oryginału faktury a nie jej duplikatu.

Warta uwagi jest argumentacja Sądu wskazująca na ryzyko związane z przyznaniem podatnikom prawa do odliczenia VAT naliczonego również w miesiącu otrzymania duplikatu faktury. Zaakceptowanie stanowiska podatnika prowadziłoby bowiem do destabilizacji obrotu gospodarczego i stwarzałoby ryzyko nadużyć ze strony nieuczciwych podatników VAT. W takiej sytuacji to podatnik (np. dzięki ustaleniom z kontrahentem w zakresie wystawiania duplikatów faktur), a nie przepisy podatkowe decydowałby bowiem, kiedy powstaje prawo do odliczenia VAT: w momencie otrzymania oryginału, czy otrzymania duplikatu faktury.

Jednocześnie należy zaznaczyć, iż stanowisko zaprezentowane w omawianym wyroku może zostać zastosowane wyłącznie do sytuacji, w której podatnik otrzymał oryginał faktury, która uległa zaginięciu zanim została uwzględniona w deklaracji podatkowej. Uzasadnienie wyroku wyraźnie sugeruje natomiast, iż inaczej należy traktować sytuację, w której faktura zaginie zanim dotrze ona do podatnika. W takim przypadku należy założyć, iż prawo do odliczenia powstanie wówczas, gdy podatnik otrzyma duplikat takiej faktury. Otrzymanie duplikatu będzie bowiem pierwszym momentem, w którym podatnik będzie dysponował informacjami dotyczącymi choćby wysokości podatku naliczonego.