We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podatnik wskazał, że prowadzi działalność w zakresie świadczenia usług leasingu. Aby uzyskać jak najkorzystniejsze warunki ubezpieczenia środków trwałych będących przedmiotem leasingu podatnik negocjuje je z ubezpieczycielem w stosunku do wszystkich posiadanych środków trwałych i zawiera stosowne umowy ubezpieczenia. Podatnik zamierza obciążać klientów kosztami zawarcia umów ubezpieczenia bez doliczania marży. Obciążenie klientów kosztami ubezpieczenia stanowi u podatnika świadczenie odrębne od usługi leasingu. W związku z tak przedstawionym stanem faktycznym podatnik zapytał, czy odsprzedaż usługi ubezpieczeniowej jest świadczeniem usługi ubezpieczenia na rzecz klientów i w związku z tym czy usługi te podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.1 w zw. z poz. 3 załącznika nr 4 do tej ustawy. W ocenie podatnika odsprzedaż usługi ubezpieczeniowej powinno się traktować jako świadczenie tej usługi, które jest zwolnione z VAT na mocy ww. przepisu.
Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Stwierdził, że koszt ubezpieczenia nie może być przedmiotem refakturowania, stanowi on bowiem element cenotwórczy usługi leasingu. Ustalona ryczałtowo opłata z tytułu zwrotu kosztów ubezpieczenia stanowi część składową czynszu, pozostając w związku ze świadczoną usługą leasingu. Opodatkowaniu nie będzie więc podlegał koszt ubezpieczenia, ale usługa wynajmu w ramach leasingu, w której jako element kalkulacyjny znajduje się koszt ubezpieczenia. Skoro zatem koszt ubezpieczenia stanowi świadczenie dodatkowe w stosunku do usługi zasadniczej, jaką jest usługa leasingu, to należy go włączyć do podstawy opodatkowania i opodatkować według stawki właściwej dla tej usługi (stawki podstawowej).
WSA w Warszawie podzielił stanowisko zajęte w sprawie przez Ministra Finansów. Odwołał się dodatkowo do uchwały podjętej przez skład siedmiu sędziów NSA w dniu 8 listopada 2010 roku, sygn. akt I FPS 3/10, zgodnie z którą podmiot świadczący usługi leasingu powinien włączyć do podstawy opodatkowania tych usług koszty ubezpieczenia przedmiotu leasingu. W konsekwencji WSA uznał, że koszt usługi ubezpieczenia stanowi świadczenie dodatkowe w stosunku do usługi zasadniczej, jaką jest usługa leasingu. Należy go zatem włączyć do podstawy opodatkowania i opodatkować według stawki właściwej usłudze leasingu.
Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:
„Koszt usług ubezpieczenia przedmiot leasingu stanowi świadczenie dodatkowe w stosunku do usługi zasadniczej, jaką jest usługa leasingu. W konsekwencji należy go włączyć do podstawy opodatkowania i opodatkować według stawki właściwej usłudze leasingu.”
Komentarz
Prezentowany wyrok jest bezpośrednią konsekwencją wskazanej wyżej uchwały NSA z dnia 8 listopada 2010 roku, sygn. akt I FPS 3/10, w której NSA opowiedział się za koniecznością włączenia kosztów ubezpieczenia przedmiotu leasingu do podstawy opodatkowania usługi leasingu i opodatkowania całości stawką właściwą dla usługi leasingu. NSA wykluczył zatem możliwość objęcia wartości ubezpieczenia zwolnieniem z VAT.
Przed podjęciem przez NSA ww. uchwały orzecznictwo sądów administracyjnych było w omawianej materii niejednolite. Za całościowym opodatkowaniem usługi leasingu oraz ubezpieczenia opowiedziały się m.in. WSA w Warszawie w wyroku z dnia 10 grudnia 2009 roku, sygn. akt III SA/Wa 1022/09 oraz WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 28 stycznia 2010 roku, sygn. akt I SA/Wr 1637/09. Odmienny pogląd, zgodnie z którym nie ma podstaw do wliczania należności z tytułu ubezpieczenia do podstawy opodatkowania usługi leasingu zajął natomiast WSA w Warszawie w wyroku z dnia 24 marca 2010 roku, sygn. akt III SA/Wa 1888/09.
Jak należało się domyślać, wykładnia przepisów u.p.t.u. zaprezentowana przez NSA we wspomnianej uchwale jest aktualnie podzielana przez wojewódzkie sądy administracyjne. Poza omawianym orzeczeniem do uchwały tej odwołał się m.in. WSA w Warszawie w wyroku z dnia 25 stycznia 2011 roku, sygn. akt III SA/Wa 1218/10 czy też w wyroku z dnia 14 stycznia 2011 roku, sygn. akt III SA/Wa 1171/10.
Niekorzystna sytuacja podatników zajmujących się świadczeniem usług leasingu, która została ukształtowana zaprezentowaną linią orzeczniczą sądów administracyjnych, może jeszcze ulec zmianie. Należy bowiem podkreślić, iż postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2011 roku, sygn. akt I FSK 460/10 NSA zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości UE z pytaniem prejudycjalnym w zakresie kwalifikacji usługi ubezpieczenia jako usługi odrębnej od usługi leasingu. Od odpowiedzi Trybunału na sformułowane przez NSA pytanie zależeć będzie to, czy leasingodawcy będą zobowiązani do potraktowania kosztów ubezpieczenia jako elementu składowego usługi leasingu, czy tez będą uprawnieni do uznania tych kosztów za odrębną usługę, korzystającą ze zwolnienia z VAT.
