Stan faktyczny oraz stanowisko WSA
We wniosku o wydanie interpretacji podatnik wskazał, że świadczy usługi turystyki i rozlicza się z podatku od towarów i usług na zasadach określonych w art. 119 u.p.t.u.  Podstawę opodatkowania działalności, jako organizatora turystki, stanowi kwota marży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Ze względu na sezonowość działalności w branży turystycznej występują miesiące, kiedy uzyskana marża na produkcie turystycznym jest niewielka lub występuje strata na działalności „touroperatorskiej”. W przypadku wystąpienia straty na działalności touroperatorskiej występuje ujemna podstawa opodatkowania oraz ujemna kwota marży. Podatnik zapytał, czy w sytuacji, w której wielkość marży ujemnej będzie wyższa od marży dodatniej, biorąc pod uwagę sezonowość biura podróży oraz interpretując marżę jako różnicę pomiędzy kwotą należności a ceną nabycia, prawidłowo wykaże on w deklaracji VAT-7 wartości ujemne oraz wykaże ujemną kwotę podatku należnego. W ocenie podatnika skoro ustawodawca definiuje marżę jako różnicę między wpłatą należności jaką podróżny uiszcza za usługę a ceną nabycia jaką spółka płaci innym podatnikom za dostarczenie usługi dla bezpośredniej korzyści nabywcy usługi to różnica, o której mowa w art. 119 u.p.t.u., z natury może być kwotą dodatnią jak i ujemną. Przepis ten nie ogranicza konieczności rozliczenia VAT tylko w przypadku, gdy wspomniana różnica jest wartością dodatnią.

Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Stwierdził, iż wykazywanie w deklaracji VAT-7 ujemnych kwot marży oraz ujemnej kwoty podatku należnego nie jest możliwe, gdyż przepisy art. 119 u.p.t.u. musiałyby przewidywać kumulowanie dodatniej i ujemnej marży, a tak nie czynią.

WSA w Poznaniu, po uchyleniu poprzedniego wyroku w sprawie przez NSA, uchylił zaskarżoną interpretację. Wskazał, że z art. 119 u.p.t.u. wynika, iż marża może w konkretnym przypadku przybrać postać wartości dodatniej lub ujemnej, albowiem ustalenie jej wartości następuje w wyniku prostego działania matematycznego polegającego na odjęciu od kwoty należności płaconej przez nabywcę usługi turystycznej ceny nabycia tej usługi zapłaconej przez tzw. „touroperatora”. W sytuacji zatem, gdy dana usługa turystyki zostanie sprzedana poniżej kosztów jej nabycia, wówczas wartość marży będzie miała wartość ujemną. Podkreślić przy tym należy, iż podatnik świadczący usługi turystyki obowiązany jest rozliczyć się za dany okres w oparciu o osiągnięty w tym czasie wynik ekonomiczny, określony przez prawodawcę mianem „marży”. Ustalając tę wielkość na potrzeby rozliczenia winien tym samym wziąć pod uwagę efekt całej swej sprzedaży zrealizowanej w tymże okresie. Efekt ten w odniesieniu do poszczególnych transakcji może przybrać postać dodatnią jak i ujemną. Ich suma, uwzględniająca zarówno wyniki dodatnie jak i ujemne poszczególnych transakcji, pozwoli dopiero na prawidłowe określenie podstawy opodatkowania sprzedaży usług turystyki realizując w ten sposób podstawowe zasady podatku od wartości dodanej, jakimi są zasady wielofazowości i proporcjonalności, które każą opodatkowywać jedynie zaistniały na danym etapie obrotu przyrost wartości. WSA stwierdził też, że możliwość wykazania ujemnej marży nie oznacza, że podatnik może w takiej sytuacji wykazać także ujemną kwotę podatku należnego. Taka sytuacja pozostawałaby bowiem w sprzeczności z istotą podatku, jako świadczenia podatnika na rzecz Skarbu Państwa.

Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:
„Podatnik świadczący usługi turystyki obowiązany jest rozliczyć się za dany okres w oparciu o osiągnięty w tym czasie wynik ekonomiczny. Ustalając tę wielkość na potrzeby rozliczenia winien tym samym wziąć pod uwagę efekt całej swej sprzedaży zrealizowanej w tymże okresie.”

Komentarz
Prezentowany wyrok WSA w Poznaniu wyjaśnia dwie istotne kwestie pojawiające się w związku z rozliczaniem podatku VAT przez podmioty zajmujące się świadczeniem usług turystycznych, które opodatkowują swoją działalność w systemie opodatkowania marży określonym w art. 119 u.p.t.u.

Po pierwsze Sąd potwierdził, że podmioty takie są uprawnione do obliczania kwoty marży, stanowiącej podstawę opodatkowania, w odniesieniu do całego okresu rozliczeniowego. W efekcie, podatek powinny obliczać przy uwzględnieniu kwoty marży, którą osiągnęli w całym okresie rozliczeniowym. Analogiczne stanowisko zostało wyrażone wcześniej m.in. przez WSA w Krakowie w wyroku z dnia 8 lutego 2012 roku, sygn. akt I SA/Kr 1535/11

Po drugie, Sąd odniósł się także do kwestii, czy przepisy u.p.t.u. dopuszczają wykazanie ujemnej marży w danym okresie rozliczeniowym,. Zdaniem Sądu możliwość taka istnieje. Pomimo jednak tego, iż podatnik ma prawo do wykazania ujemnej marży, to nie jest uprawniony jednocześnie do wykazania ujemnych kwot podatku należnego. W przypadku ujemnej marży, kwota deklarowanego podatku należnego powinna zatem wynosić 0.

1) Ustawa z dnia 11 marca 204 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)