We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podatnik wskazał, że jest użytkownikiem wieczystym gruntów. W określonych przypadkach nieruchomości stanowiące przedmiot użytkowania wieczystego mogą zostać wywłaszczone na rzecz Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Podatnik zapytał, czy wywłaszczenie nieruchomości stanowiącej przedmiot użytkowania wieczystego podlega opodatkowaniu VAT, a jeżeli tak to kiedy należy rozpoznać obowiązek podatkowy z tego tytułu i w jaki sposób należy fakt wywłaszczenia udokumentować. Zdaniem podatnika czynność wywłaszczenia nieruchomości w postaci wieczystego użytkowania nie podlega opodatkowaniu VAT, a kwota otrzymana tytułem odszkodowania nie jest wynagrodzeniem za dostawę towarów.
Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Wskazał, że mając na uwadze szerokie ekonomiczne a nie cywilistyczne rozumienie pojęcia przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, należy uznać, że pozbawienie prawa użytkowania wieczystego gruntu z nakazu władzy publicznej (w drodze decyzji administracyjnej) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów, podlegającą opodatkowaniu VAT.
WSA w Warszawie podzielił stanowisko organu. W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, iż przeniesienie prawa użytkowania wieczystego powinno być traktowane jako dostawa towarów. Jednocześnie nie można utożsamiać dostawy towarów z cywilistycznym pojęciem przeniesienia własności. Pojęcie to należy rozumieć szeroko, a więc nie tylko przez pryzmat cywilnego prawa własności. WSA stwierdził, iż opisana w sprawie sytuacja faktyczna wypełnia dyspozycję art. 7 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.1, zgodnie z którą dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. Nakazem organu władzy publicznej jest w tym przypadku decyzja administracyjna.
Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:
„Wygaśnięcie prawa wieczystego użytkowania gruntu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu, w zamian za odszkodowanie, w wyniku wydanej decyzji administracyjnej, stanowi odpłatną dostawę towarów i podlega opodatkowaniu VAT.”
Komentarz
Od momentu wydania przez NSA uchwały w sprawie I FPS 1/06, a więc od dnia 10 stycznia 2007 roku nie ma już wątpliwości, iż przeniesienie prawa użytkowania wieczystego należy traktować jako dostawę towarów, a konsekwentnie jako taką opodatkować VAT. Potwierdzają to obowiązujące aktualnie przepisy u.p.t.u., które w art. 7 ust. 1 pkt 6 i 7 wprost przewidują taką kwalifikację oddania gruntów w użytkowanie wieczyste oraz zbycia tego prawa.
Omawiany wyrok WSA w Warszawie potwierdza natomiast, że analogicznie należy traktować także wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego na skutek wydania decyzji wywłaszczeniowej. Podstawę uznania takiej czynności za dostawę towarów, zgodnie z interpretacją Sądu, stanowi w takim przypadku art. 7 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.
Zwraca uwagę argumentacja Sądu odnosząca się do sposobu ustalania wysokości odszkodowania z tytułu wywłaszczenia. WSA uznał w tym kontekście, iż wycena wartości nieruchomości, dokonywana na potrzeby ustalenia należnego odszkodowania, powinna uwzględniać także wartość podatku VAT, który podatnik będzie zobowiązany do odprowadzenia w związku z wywłaszczeniem. W ten sposób zagwarantowane jest zachowanie zasady neutralności VAT, gdyż koszt tego podatku nie obciąży samego podatnika.
Prezentowane orzeczenie wskazuje, iż wszyscy podatnicy, którzy korzystają z prawa użytkowania wieczystego powinni liczyć się z tym, iż w przypadku wywłaszczenia tego prawa zobowiązani będą do wykazania VAT należnego. Jeżeli tak się stanie, powinni dołożyć należytych starań aby ustalona w decyzji wywłaszczeniowej kwota odszkodowania zawierała w sobie także kwotę należnego podatku.
![\"\"](\"/u_files/pelna_tresc.jpg\")
![\"\"](\"/u_files/kreska.jpg\")
