Stan faktyczny oraz stanowisko WSA
Podatnik wskazał, że w celu zdobycia i utrzymania rynku odbiorców towarów koncern wraz ze swoją spółką dominującą (koncern) stworzyły specjalny program polityki cenowej – wsparcie cenowe. Jest to mechanizm polegający na tym, że koncern przez jedną ze swoich europejskich spółek córek dofinansowuje sprzedaż towarów dokonywaną przez podatnika do klienta instytucjonalnego. Występując o wsparcie cenowe do danego przetargu podatnik nie ma gwarancji, że je otrzyma, natomiast składając ofertę przetargową ma już informację z koncernu, czy otrzyma wsparcie, czy nie. Wsparcie cenowe kierowane jest do finalnych odbiorców, aby otrzymali korzystną cenę z uwagi na rozmiar zakupów. W związku z otrzymanym wsparciem podatnik może udzielić rabatu potencjalnym klientom instytucjonalnym. Podatnik zapytał, czy otrzymane wsparcie cenowe podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako premie pieniężne, czy też jako dotacje, subwencje oraz inne elementy wymienione w art. 29 ust. 1 zdanie czwarte u.p.t.u.¹ Zdaniem podatnika, otrzymane wsparcie cenowe nie podlega opodatkowaniu VAT jako premia pieniężna, nie może być także uznane za dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze.

Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Wskazał, że w sytuacji, gdy podatnik, w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, otrzymuje dofinansowanie (dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi, to dofinansowanie to stanowi obok ceny, uzupełniający element podstawy opodatkowania. Wobec powyższego opodatkowaniu podlegać będzie każda dopłata do konkretnych czynności opodatkowanych mająca bezpośredni związek z ceną bez względu na podmiotu udzielający wsparcia finansowego, jak i pochodzenie środków, tj. publiczne i niepubliczne. Jeżeli zatem przedmiotowe wsparcie cenowe ma bezpośredni wpływ na cenę sprzedawanych produktów powodując jej obniżenie – w świetle art. 29 ust. 1 u.p.t.u. – stanowi ono element podstawy opodatkowania jako dopłata o podobnym charakterze co dotacja czy subwencja. Wsparcie cenowe, jako opodatkowane VAT podlega udokumentowaniu fakturą wewnętrzną.
Po rozpoznaniu skargi podatnika Wojewódzki Sąd Administracyjny w omawianym wyroku podzielił stanowisko organu. Zdaniem Sądu art. 29 ust. 1 u.p.t.u., w zakresie w jakim zalicza do podstawy opodatkowania „inne dopłaty o podobnym charakterze” nie ogranicza źródeł pochodzenia środków (publiczne – prywatne) czy też kręgu podmiotów dokonujących przekazania funduszy. Istotne jest natomiast to, aby otrzymane dofinansowanie było bezpośrednio związane z ceną sprzedawanego towaru lub świadczonej usługi.

Teza
Z uzasadnienia omawianego wyroku wyprowadzić można następującą tezę:
„Użyty w art. 29 ust. 1 u.p.t.u.  zwrot „i innych dopłat o podobnym charakterze” wskazuje, że przepis ten odnosi się do dopłat należnych nie tylko na podstawie odrębnych przepisów, lecz także otrzymanych na podstawie umów cywilnoprawnych w relacjach między podmiotami gospodarczymi.”

Komentarz
Na  aprobatę zasługuje pogląd WSA, że dofinansowanie sprzedaży towarów przez koncern (tzw. wsparcie cenowe) zwiększa obrót i jako takie powinno podlegać opodatkowaniu. Sąd słusznie oparł się na wykładni systemowej przepisów u.p.t.u. wskazując, że art. 29 ust. 1 tej ustawy nie ogranicza źródeł pochodzenia dofinansowania. W powyższym zakresie wyrok nawiązuje też do rozwiązań dyrektyw VAT, z których wynika, że dopłatami (subwencjami) są wszelkie dopłaty stanowiące część wynagrodzenia otrzymane od osób trzecich, a nie tylko od podmiotów publicznych.

Ważkie są również te elementy uzasadnienia wyroku, które odwołują się do konstytucyjnej zasady również wobec prawa. Zasada ta sprzeciwia się tezie, że podatnicy,  którzy otrzymali wsparcie finansowe na podstawie odrębnych przepisów, podlegaliby opodatkowaniu, natomiast ci, którzy otrzymali je na podstawie umowy cywilnoprawnej – nie. Jak stwierdził sąd, istotnie trudno byłoby doszukać się sensu takiego zróżnicowania.

Należy jednocześnie wskazać, pogląd, zgodnie z którym do podstawy opodatkowania należy wliczać zarówno dopłaty otrzymane przez podatnika na podstawie przepisów prawa jak i na podstawie umowy cywilnoprawnej wyrażany był już wcześniej zarówno w orzecznictwie sądowym jak i w stanowiskach organów skarbowych. Do sytuacji otrzymania dopłaty na podstawie umowy cywilnoprawnej WSA w Warszawie odniósł się w wyroku z dnia 22 kwietnia 2009 roku, sygn. akt III SA/Wa 3129/08, natomiast Minister Finansów w interpretacji indywidualnej z dnia 23 września 2009 roku, nr IPPP1-443-776/08-11/S/JB.

1) Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)