Stan faktyczny oraz stanowisko WSA
We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podatnik wskazał, że w ramach działań promocyjnych organizuje spotkania, na których prezentuje dystrybuowane przez siebie produkty lecznicze. Spotkania takie odbywają się na terenie całego kraju, gdyż z uwagi na specyfikę działalności podatnika nie jest możliwe ich organizowanie wyłącznie w siedzibie podatnika. Ponoszone w związku z organizacją spotkań wydatki obejmują wynajem sali, usługi cateringowe, gastronomiczne oraz zakup produktów spożywczych. Podatnik zapytał, czy wydatki na artykuły spożywcze i usługi gastronomiczne nabywane w związku z organizowanymi spotkaniami promocyjnymi mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W ocenie podatnika odpowiedź na to pytanie jest twierdząca.

Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Powołując się na art. 15 ust. 1 oraz 16 ust. 1 pkt 28 u.p.d.o.p.¹ wskazał, że wydatki na usługi gastronomiczne związane ze spotkaniami organizowanymi w restauracjach lub innych placówkach gastronomicznych nie mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów. Wydatki te wiążą się z kreowaniem i utrwalaniem pozytywnego wizerunku firmy i wykraczają poza cel spotkania o charakterze promocyjnym. Zarówno kawa, jak i obiad lub kolacja w restauracji lub innym miejscu o podobnych charakterze stanowi „usługę gastronomiczną”, która zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 28 u.p.d.o.p. nie może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.

WSA w Warszawie podzielił stanowisko Ministra Finansów. Sąd uznał, że ponoszone przez podatnika wydatki gastronomiczne stanowią wydatki na reprezentację, a jako takie nie mogą zostać zaliczone do kosztów podatkowych. Przez reprezentację należy bowiem rozumieć wszelkie działania związane z tworzeniem wizerunku przedsiębiorcy, utrzymywaniem dobrych relacji z klientami, które wprawdzie nie są konieczne dla osiągania przychodu, lecz sprzyjają temu celowi. W tym kontekście wydatki na spotkania promocyjne w restauracjach, jako skierowane do kontrahentów, stanowią koszty reprezentacji, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 28 u.p.d.o.p. Służą bowiem stworzeniu odpowiedniego wizerunku gospodarza jako podmiotu gościnnego, dbającego o uczestników spotkania, stosującego się do przyjętych zwyczajów. Innymi słowy mają się one przyczynić do pozytywnego nastawienia kontrahentów względem podatnika.

Teza
Z uzasadnienia omawianego wyroku wyprowadzić można następującą tezę:
„Wydatki na spotkania promocyjne w restauracjach stanowią koszty reprezentacji, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 28 u.p.d.o.p. i jako takie nie podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów.”

Komentarz
WSA w Warszawie w rygorystyczny sposób ocenił charakter wydatków ponoszonych na organizację spotkań z kontrahentami, które mają miejsce w restauracji oraz innych placówkach gastronomicznych. W ocenie Sądu tego typu wydatki należy kwalifikować jako wydatki na reprezentację, które na mocy art. 16 ust. 1 pkt 28 u.p.d.o.p. nie są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.

Rygorystyczne podejście Sądu nie jest przypadkiem odosobnionym. W podobnym tonie orzekały bowiem wcześniej również inne sądy administracyjne, np. WSA w Warszawie w wyroku z dnia 15 lutego 2011 roku, sygn. akt III SA/Wa 1234/10, WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 9 listopada 2010 roku, sygn. akt I SA/Gl 648/10 czy tez WSA w Kielcach w wyroku z dnia 15 kwietnia 2010 roku, sygn. akt I SA/Ke 202/10.

W powyższym zakresie zdarzały się jednakże orzeczenia – choć należą one do zdecydowanej mniejszości – w których sądy w sposób bardziej liberalny podchodziły do ponoszonych przez podatnika wydatków gastronomicznych. Tytułem przykładu można tutaj wskazać na wyrok WSA w Warszawie z dnia 9 listopada 2010 roku, sygn. akt III SA/Wa 966/10, w którym Sąd uznał, że „wydatki poniesione w związku z koniecznością odbycia spotkania z kontrahentem w miejscowości, w której Skarżąca nie posiada swojego biura nie mogą być uznane za wydatki o charterze reprezentacyjnym – ich celem nie jest bowiem budowanie korzystnego wizerunku firmy, czy też podniesienie prestiżu firmy, ale odbycie spotkania związanego z prowadzoną współpracą.” W wyroku z dnia 12 grudnia 2008 roku, sygn. akt III SA/Wa 157/08 ten sam WSA stwierdził natomiast, że „wymienienie jako przykładowych wydatków na usługi gastronomiczne, zakupu żywności i napojów w tym alkoholowych, nie oznacza, iż wydatki te nigdy nie będą kosztami. Stwierdzić należy, że nie są one kosztami jedynie wówczas, gdy mają charakter reprezentacyjny.” Istotny pogląd wyraził ponadto WSA we Wrocławiu, który w wyroku z dnia 21 maja 2009 roku, sygn. akt I SA/Wr 101/09 wskazał, że „dla oceny, czy dana działalność stanowi reprezentację, czy też innego rodzaju działalność, konieczna jest analiza całokształtu okoliczności faktycznych konkretnej sprawy.”

Jak zatem widać nie zawsze wydatki na usługi gastronomiczne bezwzględnie powinny zostać wyłączone z kategorii kosztów uzyskania przychodów. Zaliczenie ich do kosztów wymaga jednakże od podatników szczegółowego uzasadnienia, szczególnie odnoszącego się do rodzaju i specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej. Jednocześnie podatnicy powinni zdawać sobie sprawę z tego, że przeważająca linia orzecznicza sądów jak i stanowiska organów skarbowych akceptują rygorystyczną wykładnię art. 16 ust. 1 pkt 28 u.p.d.o.p., którą zaprezentował w omawianym wyroku WSA w Warszawie. Z tego też względu zaliczenie wydatków gastronomicznych do kosztów wiąże się z dość znacznym ryzykiem zakwestionowania tego sposobu rozliczeń przez aparat skarbowy.

1) Ustawa z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 roku Nr 54, poz. 654 ze zm.)