Stan faktyczny oraz stanowisko WSA
Podatnik wystąpił o przyznanie oprocentowania od nadpłaty w podatku od nieruchomości. Wyjaśnił, że jest właścicielem nieruchomości, w związku z którymi od 1998 roku do 2010 roku organy podatkowe – na podstawie złożonego przez podatnika oświadczenia – wymierzały podatek od nieruchomości. W ocenie podatnika od 2003 roku posiadane grunty nie podlegały już opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, lecz podatkiem rolnym. W konsekwencji w podatku od nieruchomości powstała nadpłata, która powinna podlegać oprocentowaniu.

Organy podatkowe odmówiły przyznania oprocentowania od nadpłaty. Stwierdziły, że nadpłata w podatku od nieruchomości została podatnikowi zwrócona w wymaganym terminie 30 dni, a jednocześnie organy podatkowe nie przyczyniły się do powstania nadpłaty. W tym zakresie organy wskazały, że wymiar podatku od nieruchomości był dokonywany w oparciu o złożone przez podatnika w 1998 roku oświadczenie dot. podatku od nieruchomości. Zdaniem organów w momencie, gdy nieruchomości zaczęły podlegać opodatkowaniu podatkiem rolnym podatnik zobowiązany był do złożenia informacji o powstaniu obowiązku podatkowego w tym podatku. Obowiązek taki nie mógł być przerzucony na organy podatkowe.

WSA w Białymstoku podzielił stanowisko prezentowane w sprawie przez podatnika. Stwierdził, że z art. 78 § 3 pkt 2 w zw. z art. 77 § 1 pkt 1 lit. a) Ordynacji podatkowej wynika, że podatnikowi podatku ustalanego w drodze decyzji przysługuje oprocentowanie nadpłaty w każdym przypadku, gdy nadpłata nie zostanie zwrócona w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji o zmianie, uchyleniu lub stwierdzeniu nieważności decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego, a także wówczas, gdy choć nadpłata zostanie zwrócona podatnikowi we wskazanym terminie, to jednak do powstania przesłanki zmiany lub uchylenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego przyczynił się organ podatkowy. W art. 78 § 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej ustawodawca nie zastrzegł, że owe przyczynienie się organu podatkowego do powstania przesłanki zmiany lub uchylenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego powinno mieć charakter wyłączny. Zatem nawet wówczas, gdy w określonym stanie faktycznym do powstania takiej przesłanki mógł w jakimś stopniu przyczynić się również sam podatnik, to i tak kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia, czy podatnikowi przysługuje oprocentowanie będzie miało to, czy do powstania owej przesłanki zmiany lub uchylenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego nie przyczynił się głównie organ podatkowy. Zdaniem WSA skoro w przypadku podatnika – osoby fizycznej – zobowiązanie podatkowe w podatku od nieruchomości powstaje po wymiarze tego podatku przez organ podatkowy, to właśnie organ podatkowy powinien podjąć wszelkie niezbędne działania mające na celu dokładne wyjaśnienie stanu faktycznego w sprawie. Organ nie może zatem opierać się wyłącznie na złożonych przez podatnika oświadczeniach, lecz powinien uwzględnić także zapisy zawarte w ewidencji gruntów i budynków i na tej podstawie określić sposób opodatkowania.

Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:
„W art. 78 § 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej ustawodawca nie zastrzegł, że przyczynienie się organu podatkowego do powstania przesłanki zmiany lub uchylenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego powinno mieć charakter wyłączny. Zatem nawet wówczas, gdy w określonym stanie faktycznym do powstania takiej przesłanki mógł w jakimś stopniu przyczynić się również sam podatnik, to i tak kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia, czy podatnikowi przysługuje oprocentowanie będzie miało to, czy do powstania owej przesłanki zmiany lub uchylenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego nie przyczynił się głównie organ podatkowy.”

Komentarz
Zgodnie z art. 78 Ordynacji podatkowej nadpłaty podatku podlegają oprocentowaniu. Okres, za który oprocentowanie się należy został określony w § 3 tego przepisu. W przypadkach, gdy nadpłata powstała na skutek uchylenia lub zmiany decyzji podatkowej, okoliczność, czy nadpłata taka podlega oprocentowaniu uzależnione jest m.in. od tego, czy organ podatkowy przyczynił się do powstania przesłanki zmiany lub uchylenia decyzji podatkowej.

Prezentowany wyrok wskazuje, w jaki sposób powinno się interpretować zawarte w art. 78 § 2 pkt 3 Ordynacji podatkowej sformułowanie dotyczące przyczynienia się organu podatkowego do powstania przesłanki uzasadniającej zmianę lub uchylenie decyzji ustalającej zobowiązania podatkowe. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu przyczynienie się organu nie musi być wyłączne, lecz powinno być przeważające dla powstania nadpłaty. Innymi słowy, oprocentowanie przysługuje również wówczas, gdy w pewnym – niewielkim – zakresie do powstania nadpłaty przyczynił się także sam podatnik.

W efekcie omawianego orzeczenia podatnicy mogą liczyć na uzyskanie oprocentowania nadpłat również wówczas, gdy w pewnym zakresie przyczynili się do ich powstania. Warunkiem jest jednak w takim przypadku to, aby przyczynienie się podatnika było jedynie marginalne, a główna odpowiedzialność za powstanie nadpłaty wynikała z działania organów podatkowych.