Stan faktyczny oraz stanowisko WSA
Organy określiły podatnikowi zobowiązanie w VAT w kwotach innych niż zadeklarowane. Zakwestionowały bowiem m.in. zasadność wykazania przez podatnika dokonywanych przez niego dostaw towarów jako dostaw wewnątrzwspólnotowych, do których ma zastosowanie 0% stawka VAT. Wskazały w szczególności, iż dostawy te były dokonywane na statki pod banderą niemiecką cumujące w polskich portach. Podatnik nie posiadał ponadto dokumentów potwierdzających faktyczny wywóz towarów z terytorium Polski i dostarczenie ich do nabywcy w innym państwie członkowskim. Samo oświadczenie nabywcy, iż wywozi towar poza terytorium Polski nie jest natomiast wystarczające dla zastosowania 0% stawki VAT.

Podatnik argumentował, iż dostaw dokonywał na statki pływające pod niemiecką banderą, które każdego dnia przepływały z Polski do Niemiec. W związku z tym podatnik działał w uzasadnionym przekonaniu, że dostarczony przez niego towar faktycznie opuści terytorium Polski i zostanie sprzedany na terytorium innego państwa członkowskiego, zaś dostawa ta będzie opodatkowana 0% stawką VAT. Również oświadczenie nabywcy o wywozie towarów miał podstawy uznać za rzetelne i odpowiadające prawdzie. Ponadto podatnik powołał się na art. 6 Konwencji o morzu pełnym, zgodnie z którym statki uprawiające żeglugę pod banderą tylko jednego państwa podlegają jego wyłącznej jurysdykcji, a więc w niniejszej sprawie jurysdykcji Niemiec.

WSA w Szczecinie oddalił skargę. Sąd uznał, że podatnik nie posiadał w swojej dokumentacji dokumentów potwierdzających wywóz sprzedawanych przez niego towarów na terytorium innego państwa członkowskiego, w konsekwencji czego nie był uprawniony do zastosowania 0% stawki VAT. W tym zakresie za niewystarczające Sąd uznał samo oświadczenie nabywcy towarów, że wywiezie je poza terytorium Polski. WSA nie podzielił także poglądu podatnika, iż w sprawie doszło do dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej poprzez dokonanie dostawy na pokład statku pod banderą niemiecką – czyli na terytorium Niemiec. Powoływany przez podatnika art. 6 Konwencji o morzu pełnym określa bowiem wyłącznie banderę oraz jurysdykcję danego państwa wobec statku na pełnym morzu, nie definiuje natomiast terytorium danego państwa. Tym samym dokonanie dostawy na statek pod banderą niemiecką, który cumuje w polskim porcie należy uznawać za dostawę krajową i dopiero potwierdzony faktyczny wywóz towaru do innego państwa członkowskiego uprawnia do zastosowania stawki VAT w wysokości 0%.

Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:
„Dostawa towarów dokonana na pokład statku pływającego pod banderą państwa obcego, który cumuje w polskim porcie traktowana jest jak dostawa krajowa i jako taka podlega opodatkowaniu VAT według właściwej dla danego towaru stawki podatku.”

Komentarz
W świadomości wielu podatników utarło się przekonanie, iż dostawa towarów dokonana na pokład statku pływającego pod obcą banderą oznacza dostawę dokonaną na terytorium tego właśnie państwa. Takie twierdzenie bardzo często wywodzą z faktu, że bandera statku oznacza jednocześnie, iż na pokładzie tego statku państwo bandery rozciąga swoją jurysdykcję, co wynika m.in. z art. 6 powoływanej również w niniejszej sprawie Konwencji o morzu pełnym. Podatnicy ci utożsamiają więc jurysdykcję danego państwa nad danym obszarem z uznaniem tego obszaru za jego terytorium.

Stanowisko powyższe jest całkowicie chybione. Jurysdykcja danego państwa jest bowiem niczym innym, jak prawem organów danego państwa do rozstrzygania spornych spraw, obszarem na który rozciągają się te uprawnienia. Innymi słowy państwo posiadające jurysdykcję na pokładzie danego statku jest uprawnione do egzekwowania tam swojego prawa, przy czym – jak słusznie zauważył WSA w prezentowanym wyroku – jurysdykcja ta ma zastosowanie wyłącznie do statków przebywających na morzu pełnym, co wyłącza jej zaistnienie w przypadku, gdy statek taki znajduje się na wodach terytorialnych innego państwa.

Uwzględniając przepisy ustawy o ochronie granicy państwowej¹ czy też ustawy o obszarach morskich RP i administracji morskiej² nie może ulegać wątpliwości, iż polskie wody wewnętrzne oraz morze terytorialne stanowią terytorium Polski i niezależnie od tego, czy przebywające na tym obszarze statki pływają pod polską banderą czy też pod banderą innego państwa, znajdują się one na terytorium Polski ze wszystkimi tego konsekwencjami.

W efekcie powyższego należy w pełni zaakceptować tezę postawioną przez WSA w Szczecinie w prezentowanym orzeczeniu. Podobne poglądy były już zresztą prezentowane w orzecznictwie sadów administracyjnych, w tym także w orzeczeniach NSA. W tym zakresie wspomnieć można m.in. wyrok NSA z dnia 18 czerwca 2009 r., I FSK 524/08 czy też ostatnio wydany wyrok NSA z dnia 26 stycznia 2010 r., I FSK 1903/08.

Konsekwencją prezentowanego orzeczenia WSA w Szczecinie, potwierdzonego wspomnianym wyrokami NSA, jest wniosek, iż dostawa dokonana na pokład cumującego w polskim porcie statku pływającego pod banderą innego państwa nie może być traktowana – również dla celów podatkowych – jako dostawa dokonana na terytorium tego państwa. Jest to natomiast dostawa krajowa. Na gruncie VAT ma to przede wszystkim takie znaczenie, iż sama dostawa towarów na pokład takiego statku nie może zostać uznana za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, do której stosuje się 0% stawkę VAT. Aby móc zastosować tę stawkę konieczne jest dokonanie faktycznego wywozu towarów na terytorium innego państwa członkowskiego oraz posiadanie przez podatnika dowodów potwierdzających dostarczenie tych towarów do nabywcy, wymienionych w art. 42 ustawy o VAT.

1) Ustawa z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 67 ze zm.)
2) Ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich RP i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502 ze zm.)