Stan faktyczny oraz stanowisko WSA
We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podatnik wskazał, że dokumentując wewnątrzwspólnotową dostawę towarów posiada następujące dokumenty: kopię faktury VAT, specyfikację poszczególnych sztuk ładunku, korespondencję handlową z odbiorcą oraz dokument przewozowy wystawiony przez spedytora lub przewoźnika. Poza tymi dokumentami podatnik dysponuje też odrębnym potwierdzeniem (podpisanym przez nabywcę), że towar dotarł do miejsca przeznaczenia poza Polską. Jeżeli natomiast brak jest tego dokumentu, podatnik dysponuje potwierdzeniem odbioru na liście przewozowym. W przyszłości podatnik zamierza zmienić stosowaną procedurę w ten sposób, że po dokonanej wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów będzie posiadał kopię faktury, specyfikację ładunku oraz potwierdzenie faksem, że klient otrzymał towar poza granicami Polski. Podatnik zapytał, czy powołany zestaw dokumentów będzie wystarczający do potwierdzenia wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów i zastosowania 0% stawki VAT na podstawie art. 42 u.p.t.u. W ocenie podatnika posiadane przez niego dokumenty będą pozwalały na zastosowanie do dokonanych wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów 0% stawki podatku.

Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Wskazał, że dokumenty posiadane przez podatnika zgodnie z aktualnie stosowaną procedurą co prawda są wszystkimi dokumentami, o których mowa w art. 42 ust. 3 u.p.t.u., lecz nie potwierdzają one jednoznacznie, że towary zostały dostarczone do ich miejsca przeznaczenia na terytorium innego państwa członkowskiego. Natomiast zgodnie z procedurą, która dopiero ma zostać wprowadzona przez podatnika, nie będzie on posiadać wszystkich dokumentów, o których mowa w art. 42 ust. 3 u.p.t.u. W takiej sytuacji nie będzie mógł więc skorzystać z innych dokumentów potwierdzających fakt dostawy towarów na rzecz klienta, o których mowa w art. 42 ust. 11 u.p.t.u., w tym dowodu potwierdzającego przyjęcie towaru przez nabywcę na terytorium innego państwa członkowskiego. Dokumenty, o których mowa w drugim z ww. przepisów mogą być bowiem wykorzystane dopiero wówczas, gdy podatnik posiada wszystkie dokumenty wymienione w art. 42 ust. 3 u.p.t.u.

WSA w Warszawie uchylił zaskarżoną interpretację. Sąd odwołał się do uchwały siedmiu sędziów NSA z dnia 11 października 2010 roku, sygn. akt I FPS 1/10, w której uznano, że w świetle art. 42 ust. 1, 3 i 11 u.p.t.u. dla zastosowania stawki 0% przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów wystarczające jest, aby podatnik posiadał jedynie niektóre dowody, o jakich mowa w art. 42 ust. 3 u.p.t.u. uzupełnione dokumentami wskazanymi w art. 42 ust. 11 u.p.t.u. lub innymi dowodami w formie dokumentów, o ile łącznie potwierdzają one fakt wywiezienia i dostarczenia towarów do nabywcy na terenie innego państwa członkowskiego. Podzielając stanowisko wyrażone w ww. uchwale WSA za błędne uznał stanowisko Ministra Finansów, zgodnie z którym art. 42 ust. 3 i 4 u.p.t.u. zwierają zamknięty katalog dokumentów warunkujących zastosowanie preferencyjnej stawki VAT w wysokości 0%. Miarodajne w tym względzie jest natomiast to, czy towar został faktycznie wywieziony i dostarczony do adresata na terytorium innego państwa członkowskiego. Z przedstawionego przez podatnika stanu faktycznego wynikało natomiast, iż w każdej sytuacji będzie on dysponował potwierdzeniem (faksem, mailem), że klient otrzymał towar.

Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:
„Dla zastosowania 0% stawki VAT przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów istotne jest to, czy podatnik dysponuje dokumentem, który potwierdza dostarczenie towarów do klienta na terytorium innego państwa członkowskiego. Okoliczność ta może wynikać z jakiegokolwiek dokumentu, niekoniecznie wymienionego w art. 42 ust. 3 u.p.t.u.”

Komentarz
Prezentowany wyrok jest przykładem na to, że w chwili obecnej kwestia dokumentów wymaganych od podatnika dla celów zastosowania 0% stawki VAT przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów nie powinna już budzić większych sporów pomiędzy podatnikami a organami skarbowymi, a nawet jeżeli spory takie powstaną ich efekt będzie dość łatwy do przewidzenia.

Powyższe zagadnienie zostało rozstrzygnięte w uchwale siedmiu sędziów NSA z dnia 11 października 2010 roku, sygn. akt I FPS 1/10, zgodnie z którą podatnik nie musi bezwzględnie posiadać wszystkich dokumentów wskazanych w art. 42 ust. 3 u.p.t.u., a fakt wywozu towaru i jego dostarczenia odbiorcy na terytorium innego państwa członkowskiego może wykazać także za pomocą innych dokumentów.

Jak widać na gruncie omawianego orzeczenia do uchwały tej odwołują się obecnie Sądy rozpatrujące podobne sprawy. Odwołanie to zresztą jest oczywiste, gdy weźmie się pod uwagę brzmienie art. 269 p.p.s.a.² i wynikające z niego związanie sądów administracyjnych poglądem wyrażonym w uchwale NSA. Odstępstwo od wykładni prawa sformułowanej w uchwale jest bowiem możliwe wyłącznie poprzez wystąpienie z wnioskiem o ponowne zajęcie się daną kwestią przez skład powiększony NSA.

W konsekwencji powyższego nawet wówczas, gdy organy podatkowe zakwestionują prawo podatnika do zastosowania 0% stawki VAT z uwagi na brak dokumentów wymienionych w art. 42 ust. 3 u.p.t.u., to jeżeli podatnik będzie w stanie za pomocą innych posiadanych dokumentów wykazać, że towar został faktycznie dostarczony odbiorcy w innym państwie członkowskim, niekorzystne dla podatnika rozstrzygniecie organów w tym zakresie najprawdopodobniej zostanie uchylone przez sąd administracyjny.

1) Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)

2) Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.)