Kradzież towaru objętego procedurą składu celnego podlega opodatkowaniu VAT – wyrok Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 11 lipca 2013 r. w sprawie Harry Winston SARL (sygn. C-273/12)

Trzeba bowiem przypomnieć, że w wyroku z dnia 14 lipca 2005 r. w sprawie British American Tobacco International Ltd, Newman Shipping & Agency Company NV przeciwko Belgische Staat (sygn. C-435/03) ETS orzekł w przypadku kradzieży papierosów ze składu celnego, że: „Kradzież towarów nie stanowi „świadczonej odpłatnie dostawy towarów” w rozumieniu art. 2 VI Dyrektywy Rady nr 77/388/EWG […] i w związku z tym nie stanowi czynności opodatkowanej podatkiem VAT.” Tym samym analizowane orzeczenie może stać się przyczynkiem do uznania również przez polskiego fiskusa, że kradzież towarów ze składu podatkowego podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stan faktyczny oraz stanowisko Trybunału
Spółka Harry Winston wprowadziła do składu celnego na terenie Francji biżuterie, korzystając z procedury zawieszającej pobór cła. W następstwie mającego miejsce w dniu 6 października 2007 r. rozboju połączonego z bezprawnym uwięzieniem, w trakcie którego skradziona została biżuteria objęta procedurą składu celnego, organ celny zażądał od spółki uiszczenia należności celnych i podatku VAT należnych od tych towarów. Po bezskutecznym odwołaniu na drodze administracyjnej spółka Harry Winston pozwała organ celny celem doprowadzenia do stwierdzenia nieważności owej decyzji.
W orzeczeniu wydanym w dniu 3 czerwca 2009 r. tribunal d’instance du 10e arrondissement de Paris (sąd rejonowy dla dzielnicy Paryż X) stwierdził nieważność wezwania do zapłaty w odniesieniu do podatku VAT, a jeśli chodzi o należności celne – zawiesił postępowanie do chwili wydania przez Trybunał orzeczenia w przedmiocie dwóch pytań prejudycjalnych dotyczących wykładni art. 206 kodeksu celnego. Organ celny wniósł apelację od tego orzeczenia.
W wyroku z dnia 7 grudnia 2010 r. cour d’appel (sąd apelacyjny) utrzymał orzeczenie tribunal d’instance du 10e arrondissement de Paris stwierdzające nieważność wezwania do zapłaty w odniesieniu do podatku VAT, a w kwestii długu celnego orzeczenie to zmienił.
Jeśli chodzi o podatek VAT, sąd apelacyjny zauważył, że Trybunał orzekł w wyroku z dnia 14 lipca 2005 r. w sprawie C‑435/03 British American Tobacco i Newman Shipping, Zb.Orz. s. I‑7077, iż kradzież towarów nie stanowi „odpłatnej dostawy towarów” w rozumieniu art. 2 dyrektywy VAT, a tym samym nie może jako taka być objęta podatkiem VAT. Organ celny wniósł kasację od orzeczenia sądu apelacyjnego.
Cour de cassation (trybunał kasacyjny) mając wątpliwości dotyczące możliwości opodatkowania podatkiem VAT kradzieży towarów objętych procedurą składu celnego  postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do ETS z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1) Czy art. 206 [Wewnątrzwspólnotowego Kodeksu Celnego] należy interpretować w ten sposób, że kradzież towaru objętego procedurą składu celnego, która miała miejsce w okolicznościach niniejszej sprawy, stanowi nieodwracalną utratę towaru i przypadek działania siły wyższej, co skutkuje tym, że w takiej sytuacji uznaje się, że dług celny w przywozie nie powstał?

2) Czy kradzież towarów objętych procedurą składu celnego sprawia, że zgodnie z art. 71 [Dyrektywy 2006/112] zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego ma miejsce, a podatek [VAT] staje się wymagalny?”.

Tezy
Odpowiadając na pytania zadane przez francuski sąd kasacyjny TSUE uznał, że:

1) Artykuł 203 ust. 1 rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy kodeks celny, zmienionego rozporządzeniem Rady (WE) nr 1791/2006 z dnia 20 listopada 2006 r., należy interpretować w ten sposób, że kradzież towarów objętych procedurą składu celnego stanowi usunięcie tych towarów spod dozoru celnego w rozumieniu wskazanego przepisu, powodujące powstanie długu celnego w przywozie. Artykuł 206 tego rozporządzenia może znaleźć zastosowanie wyłącznie w sytuacjach, w których dług celny może powstać na mocy art. 202 i art. 204 ust. 1 lit. a) wspomnianego rozporządzenia.

2) Artykuł 71 ust. 1 akapit drugi dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że kradzież towarów objętych procedurą składu celnego sprawia, iż zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego ma miejsce, a podatek od wartości dodanej staje się wymagalny.

Komentarz
Dokonując analizy przedmiotowego orzeczenia TSUE trzeba zwrócić uwagę, że w uzasadnieniu Trybunał podkreślił wyjątkowość opisywanego przypadku, która wyraża się w zawieszeniu poboru cła (powstania długu celnego), a tym samym skorelowanego z nim obowiązku podatkowego na gruncie VAT. ETS zaznaczył, że we wcześniejszym orzeczeniu British American Tobacco i Newman Shipping zdarzeniem powodującym powstanie obowiązku podatkowego w podatku VAT miała być dostawa towarów, natomiast w przedmiotowej sprawie obowiązek ten powstał w związku z samym przywozem towarów na teren Unii Europejskiej.

W tym miejscu należy wskazać, iż  art. 70 Dyrektywy 2006/112 ustanawia zasadę, zgodnie z którą zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego ma miejsce, a podatek VAT staje się wymagalny z chwilą przywozu towarów. Z kolei art. 71 ust. 1 akapit pierwszy Dyrektywy 2006/112 przewiduje w szczególności, że jeżeli z chwilą wprowadzenia towarów na teren Unii towary zostają objęte procedurą składu celnego, zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego ma miejsce, a podatek VAT staje się wymagalny dopiero w momencie, gdy towary przestają podlegać tej procedurze. Natomiast art. 71 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy reguluje sytuację szczególną, w której w odniesieniu do przywiezionych towarów objętych należnościami celnymi, opłatami rolnymi lub opłatami o równoważnym skutku ustanowionymi w ramach wspólnej polityki zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego ma miejsce, a podatek VAT staje się wymagalny z chwilą zaistnienia zdarzenia powodującego powstanie obowiązku uiszczenia tych należności lub opłat i zaistnienia ich wymagalności
W opisywanej sprawie Trybunał powołał się na treść art. 203 Wewnątrzwspólnotowego  Kodeksu Celnego, zgodnie z którym dług celny powstaje w chwili usunięcia spod dozoru celnego towarów objętych procedurą składu celnego. Jednocześnie ETS wskazał, że kradzież towarów jest tego typu okolicznością, tym samym należy przyjąć, że podatek VAT stał się wymagalny w tym samym momencie, na mocy art. 71 ust. 1 akapit drugi dyrektywy VAT.
Zdaniem autora orzeczenie Trybunału nie uwzględnia, iż kradzież towarów jest tzw. siłą wyższą, czyli okolicznością niezależną od podatnika korzystającego z procedury składu celnego. Zatem kradzież towarów ze składu celnego nie powinna być traktowana w sposób odmienny od przypadków, w których dochodzi do utraty towaru w ramach innych procedur celnych lub też w obrocie na terenie Unii Europejskiej.
Prawidłowo zinterpretowane orzeczenie ETS, mimo oczywistych negatywnych skutków dla podatników, którzy utracą towar w trakcie procedury składu celnego, nie powinno wpływać na opodatkowanie VAT kradzież towarów w innych przypadkach. Tym samym polski podatnik nie powinien obawiać się, iż w przypadku utraty towarów z własnego magazynu organy podatkowe, powołując się na orzeczenie TSUE w sprawie Harry Winston będą domagały się uiszczenia podatku od towarów i usług od okradzionego podmiotu.

Dodaj komentarz