Zgodnie z przepisami, występując z wnioskiem o wydanie interpretacji podatnik jest zobowiązany do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego. Powyższy wymóg ma daleko idące konsekwencje – interpretacja wydana w odniesieniu do stanu faktycznego odbiegającego od stanu rzeczywiście zaistniałego nie chroni podatnika na zasadach wynikających z przepisów Ordynacji podatkowej. Rozpatrując wniosek Minister Finansów ma bowiem obowiązek dokonania oceny prawnej stanu faktycznego przedstawionego przez podatnika.
Regulacje Ordynacji podatkowej przewidują dwa przypadki kiedy Minister Finansów może odmówić wydania indywidualnej interpretacji. Zgodnie z art. 14b § 5 powyższej ustawy nie wydaje się interpretacji indywidualnej w przypadku, gdy miałaby ona dotyczyć stanu faktycznego, który w dniu złożenia wniosku był przedmiotem:
– toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej, lub
– rozstrzygnięcia co do istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej.
W ostatnim czasie Naczelny Sąd Administracyjny wydał dwa kontrowersyjne rozstrzygnięcia, z których wynika że poza wskazanymi powyżej, uregulowanymi wprost w ustawie przypadkami, istnieją również inne sytuacje, gdy odmowa wydania interpretacji przez organ podatkowy jest uzasadniona.
Zgodnie z wyrokiem NSA z dnia 25 lipca 2013 r. (sygn. I FSK 1116/12), fiskus może odmówić wydania interpretacji indywidualnej w przypadku, gdy podatnik we wniosku nie przedstawi konkretnego stanu faktycznego lub przyszłego. W wniosku o interpretację, która była przedmiotem rozstrzygnięcia sądu, gmina zapytała o możliwość odliczenie podatku naliczonego VAT od wydatków poniesionych na budowę hali sportowej, przy czym jednocześnie zaprezentowała kilka alternatywnych scenariuszy zagospodarowania inwestycji po jej zakończeniu. Gmina wystąpiła o potwierdzenie prawa do odliczenia podatku w odniesieniu do każdego z rozważanych sposobów wykorzystania hali (wydzierżawienie, wniesienie aportem do spółki, sprzedaż innemu podmiotowi, samodzielne zarządzanie halą). NSA orzekł, że Minister Finansów mógł odmówić wydania interpretacji prawa podatkowego w analizowanej sprawie, ponieważ gmina nie skonkretyzowała stanu przyszłego, który miał być przedmiotem oceny dokonanej przez organ podatkowy w interpretacji.
Podobnie stanowisko zajął również NSA w wyroku z dnia 28 czerwca 2013 r. (sygn. I FSK 864/12). Zgodnie z stanowiskiem zajętym przez sąd, fiskus nie musi odpowiadać na ogólnikowe czy wariantowe wnioski, w których podatnik pyta o całą swoją działalność. Sąd dodatkowo podkreślił, że instytucja interpretacji indywidualnej nie powinna być wykorzystywana jako środek do poszukiwania optymalnej drogi dla rozliczeń podatkowych
Kierunek, w którym – jak można wywnioskować na podstawie powyższych orzeczeń – podąża linia orzecznicza dotycząca odmowy wydania interpretacji indywidualnych, wzbudza kontrowersje. Wprawdzie zdarzają się wnioski o interpretacje, w których podatnicy przedstawiają niezwykle skomplikowane i wariantowe opisy stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, których analiza może sprawić organom podatkowym spore trudności. W sytuacji jednak gdy wniosek dotyczy stanów przyszłych, podatnik może nie posiadać pełnej wiedzy na temat zdarzeń, które mają dopiero nastąpić. W takiej sytuacji przedstawienie różnych wariantów wydaje się być w pełni uzasadnione. Ponadto, nawet jeśli wniosek podatnika jest zbyt ogólny, fiskus również może również udzielić odpowiedzi w sposób ogólny lub warunkowy.
Niezależnie od powyższych argumentów, decydujące znaczenie powinien mieć fakt, iż przepisy Ordynacji podatkowej nie wskazują powyższych sytuacji jako przypadków kiedy Minister Finansów może uchylić się od wydania interpretacji prawa podatkowego. W konsekwencji, dopóki regulacje w tym zakresie nie zostaną zmienione, odmowa wydania przez organ podatkowy interpretacji w analogicznych sprawach nie jest właściwa.
