Warto jednak zaznaczyć, iż zgodnie z ustawą o systemie oświaty jednostki objęte tym systemem to nie tylko jednostki publiczne, lecz również niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego oraz ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy ogólnej oraz umiejętności i kwalifikacji zawodowych. Niepubliczną placówkę może prowadzić także przedsiębiorca organizujący szkolenia na przykład z prawa podatkowego lub rachunkowości. Musi być to jednak osoba prawna bądź osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą – możliwości uzyskania statusu niepublicznej placówki w rozumieniu ustawy o systemie oświaty nie mają natomiast jednostki nie posiadające osobowości prawnej (np. spółki osobowe). Dla uzyskania tego statusu konieczny jest także wpis do ewidencji szkół i placówek niepublicznych prowadzonej przez właściwy dla podatnika urząd miast lub gminy.
Procedura uzyskania wpisu w ewidencji szkół i placówek niepublicznych jest dużo prostsza niż proces uzyskania akredytacji. Przede wszystkim nie jest wymagana „historia” placówki, co oznacza, że wpis może uzyskać także zupełnie nowo utworzony podmiot. Zgłoszenie do ewidencji powinno zawierać informacje na temat możliwości i standardu świadczonych usług edukacyjnych, między innymi informacje o warunkach lokalowych umożliwiających prowadzenie zajęć dydaktycznych oraz bezpieczne i higieniczne warunki nauki i pracy oraz informacje dotyczące kwalifikacji pracowników pedagogicznych. Procedura wpisu nie wiąże się z kontrolą z organu dokonującego wpisu, jednak placówka niepubliczna powinna przestrzegać wymogów wynikające z rozporządzenia z 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych. Wymogi te przewidują przede wszystkim obowiązek dokumentowania każdego szkolenia, seminarium lub kursu poprzez listy uczestników, program szkolenia oraz rejestr wydanych zaświadczeń. Odpowiedni dla podatnika urząd miasta lub gminy powinien dokonać wpisu do ewidencji w ciągu 30 dni od daty zgłoszenia oraz z urzędu doręczyć zgłaszającemu zaświadczenie o wpisie do ewidencji, a kopię zaświadczenia przekazać właściwemu kuratorowi oświaty oraz organowi podatkowemu.
Wydaje się, że uzyskanie wpisu w ewidencji szkół i placówek niepublicznych daje możliwość zastosowania szerokiego zwolnienia z VAT dla wszelkich usług kształcenia świadczonych przez przedsiębiorcę w ramach placówki wpisanej do tej ewidencji.
Stosowanie tak szerokiego zwolnienia prawdopodobnie będzie jednak kwestionowane przez organy podatkowe. Zgodnie z interpretacją Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 20 stycznia 2011 r. (sygn. IPPP3/443-1196/10-2/JK)1 zastosowanie omawianego zwolnienia będzie możliwe jedynie w przypadku podmiotów świadczących usługi zawierające zarówno element kształcenia, jak i element wychowania. W praktyce oznacza to, że zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, zwolnienie to jest przewidziane wyłącznie dla usług kształcenia osób niepełnoletnich, w przypadku których kształcenie jest połączone z elementami wychowania. Ze zwolnienia nie będą jednak mogły skorzystać podmioty prowadzące kształcenie dla osób dorosłych. Należy się spodziewać, że podobne stanowisko zajmą inne organy podatkowe w wydawanych interpretacjach.
Biorąc pod uwagę nieprecyzyjne sformułowanie przepisu stanowisko zaproponowane w powyższej interpretacji nie jest jedynym możliwym. Można bowiem argumentować, iż zwolnienie skierowane jest do jednostek prowadzących usługi w zakresie kształcenia, jak i jednostek wykonujących usługi w zakresie wychowania, również wtedy, gdy dana jednostka oferuje tylko jeden z tych dwóch rodzajów usług. Taka wykładnia przepisów pozostawałaby w zgodzie prawem europejskim. Dla uzyskania statusu jednostki objętej systemem oświaty podatnik jest bowiem zobowiązany do potwierdzenia odpowiedniego standardu i możliwości świadczenia usług kształcenia. Wpis do ewidencji pełni tutaj funkcję zbliżoną do uzyskania akredytacji – potwierdza odpowiedni poziom usług kształcenia – a jest przy tym prostszy do uzyskania, przez co umożliwia znaczne rozszerzenie zakresu zwolnienia z VAT usług edukacyjnych i szkoleniowych. Natomiast stanowisko wyrażone przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie prowadzi do wniosku, że zwolnienie nie znajdzie zastosowania także do usług świadczonych przez placówki publiczne jeśli usługi te kierowane są do osób dorosłych, a jednocześnie nie podlegają zwolnieniu z innego tytułu. Taki wniosek wydaje się trudny do zaakceptowania.
Podsumowując, niemal każde z wprowadzonych od 1 stycznia 2011 r. zwolnień z podatku VAT usług kształcenia wiąże się z wieloma wątpliwościami i kreuje ryzyko podatkowe po stronie podatników świadczących oraz nabywających tego rodzaju usługi. Warto przypomnieć, że podatnicy nie mają prawa wyboru zwolnienia z VAT lub opodatkowania. Zwolnienie nie jest kategorią fakultatywną lecz bezwzględnie obowiązującą, dlatego też przepisy wprowadzające zwolnienia z podatku VAT powinny być jasne i precyzyjne. W tym kontekście za negatywny należy uznać brak inicjatywy ze strony Ministra Finansów, który poprzez wydanie ogólnej interpretacji prawa podatkowego mógłby udzielić podatnikom wyjaśnienia w zakresie stosowania nowych zwolnień. Jak na razie Minister Finansów ograniczył się jedynie do informacji, że ze zwolnienia będą korzystać usługi w zakresie kursów na prawo jazdy (z wyjątkiem kursów na prawo jazdy kat. A) oraz kursy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.
