Przepisy ustanawiają w tym przypadku tzw. solidarną odpowiedzialność, tym samym  fiskus może żądać uiszczenia podatku od któregokolwiek ze współwłaścicieli. Odpowiedzialność solidarna nie dotyczy jednak sytuacji, gdy w nieruchomości wspólnej ustanowiono odrębną własność lokali.

Podatnikami podatku od nieruchomości są, co do zasady, właściciele budynku, budowli lub gruntu. W związku jednak ze specyfiką współwłasności charakteryzującą się niepodzielnością prawa poszczególnych współwłaścicieli, przepisy dotyczące opodatkowania podatkiem od nieruchomości zawierają szczególne uregulowania w tym zakresie. Zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (ustawa o PiOL), jeżeli nieruchomość stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach.

Po pierwsze, należy zwrócić uwagę, iż na podstawie powyższego przepisu, nieruchomość będąca przedmiotem współwłasności stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, niezależnie od tego, czy osoby będące jej współwłaścicielami posiadają prawo do innych budynków, budowli lub gruntów. Konsekwentnie, w przypadku gdy współwłaścicielami nieruchomości są osoby fizyczne, decyzja organu podatkowego dotyczyć będzie wyłącznie tej nieruchomości, która jest przedmiotem współwłasności, pozostałe nieruchomości znajdujące się w majątku poszczególnych współwłaścicieli uwzględnione zostaną w odrębnych decyzjach. Analogicznie, osoby prawne posiadające wspólną nieruchomość powinny złożyć odrębną deklarację na podatek od nieruchomości dotyczącą tej konkretnej nieruchomości.

Solidarna odpowiedzialność współwłaścicieli
Odpowiedzialność solidarna oznacza,  iż organ podatkowy może żądać uiszczenia należnego podatku od nieruchomości od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z podatników zwalnia pozostałych. Jednocześnie, aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Powyższe oznacza, iż niemożliwe jest dokonanie częściowych płatności podatku przez poszczególnych współwłaścicieli nieruchomości. W praktyce, podatek powinien zostać uiszczony w całości przez jednego ze współwłaścicieli, a następnie możliwe jest dokonanie wzajemnych rozliczeń. Jak stwierdził NSA w wyroku z dnia 26 czerwca 2007 r. „wzajemne relacje współwłaścicieli oraz spory co do zakresu posiadania nieruchomości wspólnej pozostają bez znaczenia z punktu widzenia opodatkowania podatkiem od nieruchomości”(sygn. II FSK 1748/06). W konsekwencji, w sytuacji konfliktowej rozliczenia między współwłaścicielami mogą być dokonywane wyłącznie w drodze powództwa cywilnego i nie wywierają one wpływu na zobowiązanie podatkowe.

Nieruchomości z ustanowioną odrębną własnością lokali
W przypadku lokali stanowiących odrębny przedmiot własności obowiązek podatkowy obciąża, zgodnie z zasadą ogólną, właściciela. Jednocześnie jednak, w myśl art. 3 ust. 5 ustawy o PiOL obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości od gruntu oraz części budynku stanowiących współwłasność ciąży na właścicielach lokali w zakresie odpowiadającym częściom ułamkowym wynikającym ze stosunku powierzchni użytkowej lokalu do powierzchni użytkowej całego budynku. W praktyce, powyższe oznacza, iż część powierzchni wspólnej pozostanie nieopodatkowana, co można prześledzić na prostym przykładzie:

Łączna powierzchnia budynku –  50 tys. mkw.

Wyodrębnione lokale – 3 x 10 tys. mkw.

Opodatkowanie powierzchni wspólnej – 3 x (10 tys. /50 tys.) x 20 tys.

Jak widać, każdy z trzech właścicieli zapłaci podatek od jednej piątej części wspólnej, a dwie piąte pozostaną nieopodatkowane. Po ustanowieniu odrębnej własności lokali obciążenie podatkiem od nieruchomości wspólnej będzie zatem dla współwłaścicieli niższe niż w przypadku wspólnej własności.

Obowiązek podatkowy w przypadku współwłasności osób fizycznych i osób prawnych
W jaki sposób należy opodatkować wspólną nieruchomość, gdy jej współwłaścicielami są zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne?  W celu uniknięcia wątpliwości co do sposobu deklarowania i regulowania podatku od nieruchomości w takim przypadku – przypomnijmy, że osoby prawne są zobowiązane do składania deklaracji podatkowych i wpłacania podatku bez wezwania organu podatkowego, natomiast osoby fizyczne otrzymują decyzje wymiarowe – w ustawie zawarto szczególną regulację w tym zakresie. Otóż, zgodnie z art. 6 ust. 11 ustawy o PiOL, jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu osób fizycznych oraz osób prawnych (a także jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej lub spółek nieposiadających osobowości prawnej), osoby fizyczne składają deklarację na podatek od nieruchomości oraz opłacają podatek na zasadach obowiązujących osoby prawne.  W konsekwencji, osoby fizyczne w takiej sytuacji są zobowiązane do złożenia deklaracji oraz do zapłacenia podatku z mocy prawa, czyli bez doręczonej decyzji.

Podstawa prawna: Art. 3 ust. 4 i 5 oraz art. 6 ust. 11 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych