W przypadku wykonania umowy zarówno zaliczka jak i zadatek zaliczane są na poczet ceny lub wynagrodzenia. Odmienne są natomiast skutki w razie niewykonania zawartej umowy. W takim przypadku strona, która otrzymała zadatek może od umowy odstąpić i zachować otrzymany zadatek, natomiast strona która zadatek wręczyła, odstępując od umowy, może żądać zapłaty podwójnej wysokości wręczonego zadatku.
Tak daleko idących skutków nie rodzi natomiast zapłata zaliczki. W przypadku rezygnacji z umowy przez którąkolwiek ze stron kwota zaliczki podlega zwrotowi, bez względu na przyczyny odstąpienia.
W praktyce spotkać się można również z zapisem, że w przypadku gdy umowa nie zostanie wykonana z winy klienta, zaliczka przepada. Jakkolwiek takie postanowienie umowne jest dla klienta wyjątkowo niekorzystne, z uwagi, że zabezpiecza tylko jedną stronę, nie powinno być poddawane w wątpliwość w umowach zawieranych pomiędzy przedsiębiorcami. W przypadku zamieszczenia podobnej klauzuli przez przedsiębiorcę w relacji z konsumentem istnieje ryzyko, że będzie ona stanowić niedozwoloną klauzulę umowną.
Aby uniknąć w przyszłości niepotrzebnych nieporozumień, warto przy zawieraniu umowy jasno określić charakter prawny wręczanej kontrahentowi kwoty, mając na uwadze wskazane powyżej konsekwencje niewypełnienia zaciągniętego zobowiązania.
