Należy docenić trafność powyższego rozwiązania zwłaszcza w sytuacji niejasnych norm prawnych, które nierzadko stwarzają możliwości wzajemnie sprzecznych interpretacji. Często też można spotkać się z sytuacją, kiedy ścisłe interpretowanie norm prawa materialnego prowadzi do orzeczeń rażąco sprzecznych z elementarnym poczuciem sprawiedliwości i przyzwoitości. Z związku z powyższym winno pozytywnie ocenić opisane wyżej uprawnienie stron sporu, które co należy zaznaczyć jest niedopuszczalne przez sądami powszechnymi. Niezależnie od powyższego należy zaznaczyć, iż z analizy przepisów szczegółowo ustanawiających przesłanki uchylenia wyroku sądu polubownego wynika, że może on zostać uchylony w razie sprzeczności z podstawowymi zasadami porządku publicznego Rzeczypospolitej Polskiej. Z powyższego nasuwa się wniosek, iż sąd arbitrażowy nawet nie orzekając z woli stron w oparciu o zasady słuszności może wydać wyrok sprzeczny z przepisami prawa materialnego jeżeli wyrok taki nie będzie naruszał ogólnych zasad praworządności. W konsekwencji należy przyjąć, iż możliwym jest sytuacja, w której prawomocne orzeczenie sąd arbitrażowego oparte będzie na błędnej wykładni przepisów prawa materialnego o ile oczywiści nie naruszy porządku publicznego.
Jakie przepisy zastosuje sąd arbitrażowy w razie wątpliwości?
Zgodnie z brzmieniem art. 28 ust. 1 i ust. 3 ustawy modelowej UNCITRAL Model Law on International Commercial Arbitration, zaleconej do stosowania przez Zgromadzenie Ogólne ONZ (zwanej dalej ModelU) „Sąd arbitrażowy rozstrzyga spór zgodnie z prawem wybranym przez strony mającym zastosowanie w sprawie”. Jednocześnie zgodnie z dalszym brzmieniem powołanych na wstępie przepisów, sąd arbitrażowy w razie gdyby strony nie dokonały wyboru prawa zobowiązany jest zastosować przepisy „wskazane przez normę kolizyjną, którą uważa za znajdującą zastosowanie w sprawie. Należy przy tym wyjaśnić, iż w obu wyżej opisanych przypadkach chodzi o przepisy prawa materialnego właściwego dla stosunku, z którego pomiędzy stronami wyniknął spór. Za powyższą tezą przemawia także brzmienie art. 1194 Kpc, zgodnie z którym sąd polubowny rozstrzyga spór według prawa właściwego dla danego stosunku, a gdy strony go do tego wyraźnie upoważniły – według ogólnych zasad prawa lub zasad słuszności. Ponadto w każdym przypadku sąd polubowny bierze pod uwagę postanowienia umowy oraz ustalone zwyczaje mające zastosowanie do danego stosunku prawnego. Z brzmienia powołanego wyżej przepisu wynika ponadto istotne uprawnienie sądu arbitrażowego, które upoważnia go w razie wyraźnej woli stron sporu do działania z pominięciem norm prawa materialnego, a jedynie w oparciu o zasady słuszności (ex aequo et bono).