Ustawa o rachunkowości przewiduje dla tej kategorii zapasów możliwość wprowadzenia uproszczeń. Wynikają one z art. 34 ust. 1 pkt. 2 uor. przy czym należy podkreślić iż NIE MOŻNA stosować tych uproszczeń w odniesieniu do:
- produkcji o przewidywanym czasie wykonania dłuższym niż 3 miesiące,
- produkcji przeznaczonej do sprzedaży lub
- produkcji na rzecz środków trwałych w budowie jednostki.
W pozostałych przypadkach produkcję niezakończoną można wyceniać z uwzględnieniem uproszczeń:
- w wysokości bezpośrednich kosztów wytworzenia lub
- w wysokości tylko materiałów bezpośrednich bądź
- nie wyceniać ich w ogóle.
Pamiętać należy, iż w kolejnych latach obrotowych należy te rozwiązania stosować konsekwentnie, a nie zmieniać w zależności od aktualnych potrzeb.
Jakie konsekwencje dla sprawozdania finansowego może mieć przyjęty model wyceny? – spójrzmy na wyliczenia:
Spółka zarejestrowała, iż na kontach koszów produkcji zleceń niezakończonych widnieją następujące informacje:
Koszty materiałów bezpośrednich 18.000 zł
Koszty płac bezpośrednich 12.000 zł
Koszty energii bezpośredniej 13.000 zł
Koszty obróbki obcej 30.000 zł
Koszty pośrednie przypadające wg kluczy rozliczeniowych 27.000 zł
Powyższe koszty dotyczą 100 jednostek kalkulacyjnych
Zakładając wycenę wg kosztu wywożenia tzw. Pełnego, czyli uwzględniającego wszelkie poniesione koszty produkcyjne, wartość produkcji w toku wyniesie 100.000 zł.
W przypadku ceny produkcji niezakończonej wg kosztów bezpośrednich wartość produkcji w toku wyniosłaby: 73.000 zł.
W przypadku wyceny produkcji tylko w wysokości kosztów materiałów bezpośrednich – 18.000 zł.
Oczywiście gdyby przyjęte było skrajne uproszczenie brak wyceny w ogóle wartości produkcji w toku nie byłoby w ogóle.
Przyglądając się tylko strukturze kosztów wytworzenia można stwierdzić, iż przyjęcie uproszczenia polegającego na wycenie tylko w wysokości materiałów oraz brak wyceny jest zbyt daleko idącym uproszczeniem. W strukturze kosztów istniej duży udział kosztów bezpośrednich innych niż koszty materiałów.
Podstawa prawna
ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t. jedn. Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.)
