Czy faktury wystawiane przez nabywcę w imieniu dostawcy powinny być podpisane – wyrok WSA w Warszawie z dnia 21 stycznia 2010 r. sygn. akt III SA/Wa 1330/09

Stan faktyczny oraz stanowisko WSA
We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podatnik wskazał, iż zamierza zawrzeć z dostawcami usług transportowych umowy, na mocy których będzie wystawiał w ich imieniu faktury VAT, zgodnie z § 6 rozporządzenia w sprawie faktur.1  Zgodnie z przepisami ww. rozporządzenia będzie więc zobowiązany do przedstawiania dostawcom oryginałów i kopii faktur do akceptacji w formie podpisu. W tym celu podatnik wprowadził pisemne protokoły wyszczególniające wszystkie wystawione faktury, na których dostawcy potwierdzaliby odbiór faktur za okresy miesięczne. Podatnik zadał pytanie, czy skoro przepisy rozporządzenia w sprawie faktur nie precyzują, na jakim dokumencie powinien znaleźć się podpis dostawcy oznaczający akceptację faktur, możliwe jest wprowadzenie proponowanych protokołów. Spytał także, w którym momencie powstanie u niego prawo do odliczenia podatku naliczonego wykazanego w opisanych fakturach. Zdaniem podatnika obowiązujące przepisy nie wymagają, aby podpis dostawy zamieszczony był na oryginale faktury, wystarczy więc, iż akceptacja takich faktur nastąpi poprzez podpisanie protokołu. Prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych w imieniu dostawcy powstanie natomiast z chwilą wystawienia tych faktur przez podatnika. Moment ten jest bowiem równoznaczny z momentem otrzymania faktury.

Pogląd podatnika nie został potwierdzony przez Ministra Finansów, który uznał, iż akceptacja przez dostawcę faktur wystawionych w jego imieniu przez nabywcę powinna przybrać formę podpisu złożonego na każdej z takich faktur (oryginale oraz kopii). Prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z takich faktur powstanie natomiast w rozliczeniu za okres, w którym podatnik wystawiający fakturę w imieniu dostawcy będzie dysponował tą fakturą w formie zaakceptowanej przez dostawcę.

WSA w Warszawie uchylił interpretację Ministra Finansów. Podzielił pogląd podatnika, iż akceptacja faktury przez dostawcę nie musi przybrać formy podpisu złożonego na oryginale oraz kopii faktury. Ani przepisy rozporządzenia w sprawie faktur ani też przepisy Dyrektywy 1122 nie przewidują bowiem obowiązku podpisywania faktur VAT. Akceptacja taka może więc nastąpić w sposób uzgodniony przez strony w umowie upoważniającej nabywcę do wystawiania faktur w imieniu dostawcy, a więc również w formie proponowanego przez podatnika protokołu.

Sąd nie zgodził się natomiast ze stanowiskiem podatnika, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych w imieniu dostawcy powstanie w momencie wystawienia faktur. Zdaniem Sądu prawo to powstaje z chwilą, gdy nabywca otrzymał fakturę zaakceptowaną już przez dostawcę lub w innym momencie uzgodnionym przez strony w zawartej umowie, pozwalającym na zachowanie ustawowych terminów dla dokonania rozliczeń podatkowych.

Tezy

Na podstawie uzasadnienia prezentowanego orzeczenia można sformułować następujące tezy:
„1. Faktura wystawiona przez nabywcę w imieniu dostawcy towarów lub usług, na podstawie § 6 rozporządzenia w sprawie faktur, nie musi zostać podpisana przez dostawcę. Konieczne jest jednak zaakceptowanie takiej faktury przez dostawcę w ustalony przez strony sposób.
2. Prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury wystawionej w imieniu dostawcy powstaje w momencie akceptacji takiej faktury przez dostawcę, lub w innym – ustalonym przez strony – momencie zapewniającym zachowanie ustawowych terminów dla dokonania rozliczeń podatkowych.”

Komentarz
Przepisy rozporządzenia w sprawie faktur, na podstawie uprawnienia przyznanego Państwom Członkowskim w art. 224 Dyrektywy 112, dopuszczają możliwość wystawiania faktur VAT przez nabywcę towarów lub usług w imieniu ich dostawcy. Możliwość taka obwarowana jest jednakże spełnieniem szeregu warunków, w tym zawarciem odpowiedniej umowy dotyczącej wystawiania takich faktur, poinformowania o tym fakcie organu podatkowego oraz – będącym przedmiotem omawianego orzeczenia – obowiązkiem akceptacji faktur przez dostawcę w formie podpisu.

Należy zgodzić się z poglądem wyrażonym przez WSA, iż akceptacja przedmiotowych faktur nie musi przybierać formy podpisu złożonego na oryginale oraz kopii faktury, choć oczywiście taki sposób akceptacji nie jest niedozwolony. Ani polskie przepisy dotyczące VAT ani też żaden przepis Dyrektywy 112 nie wprowadzają bowiem obowiązku podpisywania faktur przez podatnika. W art. 229 Dyrektywy 112 wyraźnie wręcz stwierdza się, iż Państwa Członkowskie nie wymagają podpisywania faktur. Wobec tak jednoznacznego brzmienia wspomnianego przepisu przyjęcie wykładni zaprezentowanej w sprawie przez Ministra Finansów stanowiłoby oczywiste naruszenie Dyrektywy. Powyższego stanowiska nie zmienia także fakt, iż art. 224 Dyrektywy 112 dopuszcza możliwość ustalenia przez Państwa Członkowskie dodatkowych warunków wystawiania faktur przez nabywcę towarów lub usług. Jak słusznie bowiem zauważył WSA w prezentowanym wyroku, wskazane upoważnienie nie może być uznane za uzasadniające odstępstwo od bezwarunkowego przepisu art. 229 Dyrektywy 112 oraz wprowadzenie obowiązku podpisu faktur wystawionych w imieniu dostawcy przez nabywcę. Niezależnie od tego należy zauważyć, iż polski ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie takiego obowiązku. Nie wynika on bowiem z żadnego konkretnego przepisu prawa, a w prezentowanej sprawie był jedynie efektem dokonanej przez Ministra Finansów interpretacji.

Zasadny wydaje się być także pogląd Sądu odnośnie momentu, w którym powstaje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez nabywcę w imieniu dostawcy. W tym zakresie należy zwrócić uwagę na fakt, iż w momencie wystawienia takiej faktury a przed jej akceptacją tak naprawdę dostawca nie wie jakie dane zostały na fakturze wskazane oraz czy zgadzają się one z rzeczywistym przebiegiem transakcji z kontrahentem. Nie można więc wykluczyć, iż z jakiś względów może on odmówić akceptacji przedstawionych mu faktur, żądając dokonania odpowiednich zmian. W związku z powyższym przyznanie  nabywcy uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego już w momencie wystawienia faktury byłoby działaniem przedwczesnym. Akceptacja faktury przez dostawcę ma na celu ostateczne potwierdzenie prawidłowości wskazanych w niej danych oraz zaakceptowanie faktury jako wystawionej zgodnie z jego intencją. W konsekwencji dopiero otrzymanie przez podatnika faktury zaakceptowanej przez dostawcę oznacza, iż dysponuje on dokumentem potwierdzającym wolę kontrahenta. Tym samym w tym momencie powstaje także prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z tej faktury.

 

\"\"

 

\"\"

1) Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 ze zm.)

2) Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej

Dodaj komentarz