NSA stwierdził, iż przepis art. 272 § 1 p.p.s.a. stanowi podstawę wznowienia postępowania sądowoadministracyjnego w każdym przypadku, gdy orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą, obejmuje akt normatywny, jaki stosował lub powinien zastosować sąd administracyjny lub organ administracji publicznej w danej sprawie.
Wznowienie postępowania przewidziane w art. 190 ust. 4 Konstytucji jest szczególną instytucją, określaną w doktrynie prawnej pojęciem uzdrowienia (sanacji) postępowania (sądowego, administracyjnego) opartego na niekonstytucyjnym akcie normatywnym. W orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny podkreślał, że regulacja ta stwarza możliwość ponownego rozpatrzenia danej sprawy na podstawie zmienionego stanu prawnego, ukształtowanego w następstwie orzeczenia Trybunału. Efektem wznowienia postępowania sądowego jest ponowne rozstrzygnięcie sprawy, według stanu prawnego po wyeliminowaniu niekonstytucyjnych przepisów. Celem ustawowej procedury musi być realne zagwarantowanie skutku w postaci uprawnienia do ponownego rozstrzygnięcia sprawy w nowym stanie prawnym, ukształtowanym po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego.
NSA stwierdził, iż niedopuszczalne jest ograniczanie zasady „wzruszalności” aktów stosowania prawa wynikającej z art. 190 ust. 4 Konstytucji poprzez regulacje wprowadzone w ustawach zwykłych, czy to wprost, czy też na skutek ich wykładni. Nie można więc z użytego w art. 272 § 1 p.p.s.a. wyrażenia „na podstawie którego zostało wydane orzeczenie” wywodzić, iż przepis p.p.s.a. wprowadza ograniczenia art. 190 ust. 4 Konstytucji, zawężając podmiotowe konstytucyjne prawo uprawnionego, do przypadków, w których orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego dotyczy przepisów p.p.s.a., czy też przepisów kształtujących działalność orzeczniczą sądów administracyjnych.
Należy zauważyć, iż stosowanie prawa przez sądy administracyjne polega na kontroli zgodności działania organów władzy publicznej wydających rozstrzygnięcia dla obywatela na mocy przepisów prawa materialnego. Norma prawa materialnego jest wzorcem kontroli legalności decyzji administracyjnej.
W związku z powyższym wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego nie jest ograniczone do sytuacji, w której orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego dotyczy przepisów p.p.s.a. lub innych przepisów kształtujących działalność orzeczniczą sądów administracyjnych. Omawiana uchwała jest uchwałą abstrakcyjną, tj. ma ogólną moc wiążącą. Stanowisko NSA wyrażone w tej uchwale wiąże wszystkie składy sądów administracyjnych.
W przeciwieństwie do liberalnego podejścia NSA, Sąd Najwyższy bardzo wąsko interpretuje zakres podstaw do wznowienia postępowania cywilnego po wyroku Trybunału Konstytucyjnego, gdyż w uchwale z 17 grudnia 2009 r. (sygn. akt III PZP 2/09, LEX nr 533222) będącej zasadą prawną stwierdził, iż orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego stwierdzające w sentencji niezgodność z Konstytucją określonej wykładni aktu normatywnego, które nie powoduje utraty mocy obowiązującej przepisu, nie stanowi podstawy do wznowienia postępowania cywilnego. W ocenie Sądu Najwyższego wznowienie postępowania cywilnego jest możliwe i usprawiedliwione tylko wtedy, gdy po prawomocnym osądzeniu sprawy następuje wyeliminowanie z porządku prawnego niezgodnych z Konstytucją w całości lub w części przepisów prawa, na których poprzednio zostało oparte prawomocne orzeczenie. Sąd Najwyższy wykluczył możliwość wznowienia postępowania cywilnego, w sytuacji wydania wyroku interpretacyjnego Trybunału Konstytucyjnego stwierdzając, iż negatywne orzeczenia interpretacyjne nie prowadzą do utraty mocy obowiązującej lub sanacji niekonstytucyjnych przepisów prawa.
