Termin wejścia zmian

• 1 lipca 2016 roku – przepisy dotyczyć będą jedynie dużych przedsiębiorców, według nomenklatury ustawy z 2 lipca 2004 roku o  swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 584 ze zm., dalej: Ustawa).

W Ustawie zamieszczono bezpośrednio tylko odrębne definicje dla małego i średniego przedsiębiorcy, gdzie:

„za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz
2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro.

a
(…) za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz
2) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro.

Biorąc pod uwagę powyższy sposób definiowania wielkości przedsiębiorców przyjmuje się, że duży przedsiębiorca to przedsiębiorca:

• zatrudniający średniorocznie 250 pracowników lub więcej,

lub

• osiągający roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczający równowartości w złotych 50 milionów EUR lub całkowita suma aktywów bilansu rocznego jest równa bądź wyższa od równowartości w złotych niż 43 milinów EUR.

Powyższe kryteria należy stosować rozłącznie. Spełnienia jednego z nich pozwala na zakwalifikowanie danego podatnika, do kategorii „dużych przedsiębiorców”.

Należy również zwrócić uwagę na fakt, iż w zakresie definiowania kategorii przedsiębiorców, ważne wskazówki znajdują się w rozporządzenie Komisji UE nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 roku. Rozporządzenie wskazuje jednoznacznie, jakie warunki należy spełnić, aby znaleźć się w zbiorze mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw. Zgodnie z art. 2 załącznika 1, „do kategorii mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw należą przedsiębiorstwa, które zatrudniają mniej niż 250 pracowników, i których roczny obrót nie przekracza 50 milinów EUR a/lub całkowity bilans nie przekracza 43 milionów EUR”.

W rezultacie dużym przedsiębiorcą według rozporządzenia, będzie każdy przedsiębiorca, który przekracza chociażby jeden z powyżej wymienionych limitów. W tym zakresie regulacje polskie są zgodne z regulacjami wspólnotowymi.

• 1 lipca 2018 roku – mikroprzedsiębiorcy, mali przedsiębiorcy oraz średni przedsiębiorcy (opcjonalnie od 1 lipca 2016 roku)

Co to jest JPK?
JPK to plik elektroniczny, o określonej strukturze (w trakcie konsultacji społecznych do 26 stycznia 2016 r.) zawierający dane z ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych podatników w zakresie i
Ministerstwo finansów wyodrębniło i opublikowało w formacie .xsd  i .pgf następujące struktury:

• struktura 1 – księgi rachunkowe,
• struktura 2 – wyciągi bankowe,
• struktura 3 – magazyn,
• struktura 4 – ewidencje zakupu i sprzedaży VAT,
• struktura 5 – faktury VAT,
• struktura 6 – podatkowa księga przychodów i rozchodów,
• struktura 7 – ewidencja przychodów.

Zakres wymaganych danych w poszczególnych strukturach jest dość szeroki i często wybiega poza dane dotychczas wymagane przez organy podatkowe.  Wyżej wymienione struktury nie uwzględniają również faktu, że podatnikami, którzy są zobowiązani do prowadzenia ewidencji zakupu i sprzedaży VAT są podmioty zagraniczne, nieposiadające w Polsce siedziby bądź stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, zarejestrowane w Polsce tylko dla potrzeb VAT.
Ostateczny JPK zostanie obwieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej w marcu 2016 roku.
W przyszłości ministerstwo finansów może wprowadzać kolejne struktury dotyczące między innymi , transakcji ewidencjonowanych za pomocą kas fiskalnych, czy transakcji podlegających opodatkowaniu akcyzą.
Cel zmian
Wprowadzenie JPK ma na celu:

• zmniejszenie kosztów wypełniania obowiązków podatkowych przez podatnika,
• zmniejszenie kosztów funkcjonowania administracji podatkowej,
• usprawnienie kontroli podatników,
• poprawa wyników kontroli,
• uszczelnienie systemu VAT.

Powyższe cele będą możliwe do realizacji poprzez:

• wyeliminowanie wydruków papierowych,
• dostęp do danych w formacie łatwym do analizy, co przełoży się na automatyzację procesów kontrolnych,
• objęcie weryfikacją nowych obszarów, np.: gospodarka magazynowa.

Zastosowanie JPK
JPK będzie mieć zastosowanie do każdej procedury podatkowej realizowanej przez organy podatkowe i organy kontroli skarbowej za okresy rozliczeniowe począwszy od lipca 2016 roku, czyli:

• w postępowaniu podatkowym,
• w kontroli podatkowej,
• w zakresie czynności sprawdzających, a w ich ramach w zakresie tzw. „kontroli krzyżowych”.

Sposób przekazywania JPK
JPK w formacie .xml będą prawdopodobnie przekazywane przez podatników za pomocą:

• środków komunikacji elektronicznej (analogicznie do e-deklaracji),

lub

• na informatycznych nośnikach danych (płyta DVD, pendrive).

Dodatkowo, poza sposobem przesyłania danych w formie elektronicznej oraz wymagań odnośnie nośników, na których dane będą przekazywane, minister finansów określi w rozporządzeniu (początek marca 2016 roku) mechanizmy zapewnienia bezpieczeństwa oraz  wiarygodności danych zawartych w księgach.
Konsekwencje wprowadzenia JPK dla podatników
W związku z wprowadzeniem JPK podatnicy będą zobligowani do wdrożenia rozwiązań w swoich systemach księgowych umożliwiających generowanie raportów w odpowiednim formacie oraz zawierające dane określone przez ministra finansów.
Proces ten z wielu powodów może być skomplikowany i czasochłonny. Wpływ na to będą miały między innymi następujące czynniki:

• dane wymagane w JPK mogą być rozproszone po systemie księgowym bądź kilku systemach księgowych,
• brak niektórych danych w systemach księgowych wymaganych w JPK,
• ewentualna modyfikacja zasad prowadzenia ksiąg,
• ewentualna modyfikacja sposobu dokumentowania transakcji handlowych,
• konieczność ścisłej współpracy specjalistów IT, producentów oprogramowań księgowych i finansistów,
• konieczność uwzględnienia przyszłych zmian wprowadzanych przez ministra finansów do JPK.

Z drugiej strony wprowadzenie JPK stworzy podatnikom dodatkowe narzędzie do przeprowadzania wewnętrznych kontroli własnych rozliczeń podatkowych, w sposób, w jaki jest to robione przez organy podatkowe. Powinno się to przełożyć się na lepsze przygotowanie do procesów kontrolnych przeprowadzanych przez organy podatkowe.

Niejasności dotyczące JPK

1. Brak wszystkich danych
Na dzień dzisiejszy nie wiadomo jak organy podatkowe będą podchodzić do otrzymanych ksiąg podatkowych, dowodów księgowych będących podstawą zapisów w tych księgach w formacie JPK z brakującymi danymi, których brak nie jest spowodowany zaniedbaniem podatnika, np.:

• podmioty zagraniczne nie uzupełnią rubryki „Województwo”, „Gmina” – elementów określających ich siedzibę,
• brak daty wpływu faktury VAT w „Ewidencji zakupu i sprzedaży VAT”.

Przypuszcza się, że pliki nie zawierający wszystkich danych będą odrzucane w momencie wysyłki.

2. Brak informacji, jaki obszar danych uwzględniać w niektórych strukturach.

Jedną z najbardziej problematycznych struktur jest „Faktura VAT” (obejmuje faktury zakupowe i sprzedażowe). Ministerstwo finansów nie sprecyzowało czy struktura powinna, poza fakturami VAT, zawierać faktury zaliczkowe, faktury korygujące i dokumenty zrównane z fakturami.
Problem z rodzajem dokumentacji pojawia się również w strukturze „Magazyn”, która uwzględnia tylko trzy standardowe dokumentów związanych z gospodarką magazynową (PZ – przyjęcie zewnętrzne, WZ – wydanie zewnętrzne, RW – rozchód wewnętrzny). Nasuwa się pytanie jak mają być prawidłowo zweryfikowane stany magazynowe, jeżeli podatnik nie uwzględni w nich pozostałej dokumentacji, np.: PW – przychód wewnętrzny, ZW – zwrot wewnętrzny, dokumenty korygujące rozchód bądź przychód oraz protokoły różnic.
Brak JPK – sankcje

• kara porządkowa – art. 262 Ordynacji

• maksymalna wysokość w 2016 roku to 2 800 PLN
• za bezzasadną odmowę przedstawienia w wyznaczonym terminie ksiąg podatkowych, dowodów księgowych będących podstawą zapisów w tych księgach w formacie JPK.

• kara grzywny – art. 83 Kodeks karny skarbowy (Dz.U. z 2013 r. poz. 186 ze zm.)

• maksymalna wysokość w 2016 r. wynosi 17 769 600 PLN
• za udaremnianie lub utrudnianie wykonanie czynności przedstawicielom organów podatkowych, a w szczególności za nie okazanie ksiąg podatkowych, dowodów księgowych będących podstawą zapisów w tych księgach w formacie JPK

Ponadto pojawiają się informacje, o możliwości wprowadzenia odrębnych sankcji w Kodeksie Karnym Skarbowym, dotyczących tylko i wyłącznie JPK.
Podsumowując powyższe rozważania, przed polskimi podatnikami czeka trudna, żmudna  i nieraz kosztowna praca nad dostosowaniem do nowego sposobu raportowania. Z pewnością nie ułatwia tego brak pełnych informacji ,co do zawartości struktur oraz odbieganie struktur od realiów prowadzenia przedsiębiorstwa, jak i bardzo krótki okres czasu na wdrożenie nowych rozwiązań informatycznych.
Miejmy nadzieję, że polscy podatnicy będą mogli liczyć na wyrozumiałość organów podatkowych w pierwszych okresach następujących po 1 lipca 2016 roku.