Mimo dużej popularności klauzuli beneficial owner w UPO, ani przepisy podatkowe, ani same umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nie zawierają definicji tego pojęcia. Sytuacja taka ma miejsce także innych krajach niż Polska. Zatem, klauzula beneficial owner bywa przedmiotem licznych sporów między podatnikami i organami podatkowymi na całym świecie.
W skali międzynarodowej zapadło wiele wyroków podejmujących analizę pojęcia beneficial owner na gruncie różnych UPO. Wśród najważniejszych należy wymienić: wyrok w sprawie Indofood przeciwko JP Morgan (indonezyjsko-mauritiańska UPO), wyrok w sprawie Prevost Car (kanadyjsko-holenderska UPO), wyrok w sprawie Merrell przeciwko Bank of Scotland (francusko-brytyjska UPO), wyrok w sprawie Del (holendersko-amerykańska UPO). Z treści przywołanych orzeczeń wynika, że mianem beneficial owner określa się podmiot mający pełne prawo bezpośredniego korzystania z otrzymywanych środków. Innymi słowy, jest on właścicielem ekonomicznym, a nie tylko prawnym otrzymanych środków Ponadto sądy skupiały się na analizie celu dokonywanych transakcji stwierdzając, że jeżeli brak ekonomicznych lub biznesowych przesłanek do dokonania transakcji, oznacza to, że została ona zawarta jedynie w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania.
W Polsce istnieje bardzo ograniczona praktyka w zakresie definiowania pojęcia beneficial owner. Do tej pory wydano kilkanaście wyroków poruszających tę tematykę, z których większość w kontekście usługi cash-poolingu. Sądy badają możliwość uznania cash pool leadera (agenta), który w konstrukcji cash poolingu spełnia rolę zarządzającego środkami uczestników, za faktycznego właściciela przelewanych na jego konto odsetek. Definiując pojęcie beneficial owner, polskie sądy odwołują się do Konwencji Modelowej OECD oraz Komentarza do niej. Konwencja nie jest źródłem powszechnie obowiązującego prawa, ale jest bardzo często stosowana przez organy podatkowe i sądy administracyjne podczas analizy przepisów UPO.
Zgodnie z Konwencją, określenie beneficial owner nie może być stosowane w wąskim i technicznym znaczeniu, lecz powinno być rozumiane w jego kontekście i w świetle przedmiotu i celu Konwencji, a mianowicie w celu unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania oszustwom podatkowym (Komentarz OECD do art. 11 pkt 9). Przykładowo, właścicielem odsetek nie jest podmiot, który działa wyłączenie jako agent lub pośrednik. Zatem osobą uprawnioną do odsetek w świetle Komentarza do OECD jest osoba, której prawo do dysponowania płatnością nie ma wyłącznie formalnego charakteru.
Należy podkreślić, że powyższe uwagi nie mają zastosowania, jeżeli dana UPO nie przewiduje klauzuli beneficial owner. Podnosi się bowiem, że klauzuli tej nie można domniemywać, jeżeli nie wynika ona wprost z brzmienia umowy. W tym kontekście sądy stwierdzają, że państwa zawierające umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania mogły w niej zamieścić klauzulę faktycznego właściciela. Jeśli zaś tego nie zrobiły (np. umowa polsko-szwedzka), to świadomie zrezygnowały z takiego zapisu (wyroki WSA w Warszawie z 23 marca 2010 r. sygn. III SA/Wa 2056/09 i III SA/Wa 2055/09, wyrok WSA w Kielcach z 22 kwietnia 2010 r. sygn. I SA/Ke 176/10).
Podobną opinię zawiera także ostatnio wydany Komentarz do Modelowej Konwencji OECD. Zgodnie z dokumentem, nie można stosować klauzuli beneficial owner, interpretując postanowienia UPO, jeśli w analizowanej umowie ta klauzula nie została przewidziana.
