Weksel własny – cechy zobowiązania wekslowego

1. Zobowiązanie wekslowe ma charakter abstrakcyjny – oznacza to, że obowiązek zapłaty określonej sumy pieniężnej wynikającej z weksla jest niezależny od istnienia i ważności tzw. stosunku podstawowego, czyli umowy, jednostronnej czynności prawnej, innego stosunku prawnego leżącego u podstaw zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. Dłużnik wekslowy nie może podnosić zarzutów z tytułu wspomnianego stosunku podstawowego, albowiem nawet nieważność takiego zobowiązania, czy też jego wady nie mają wpływu na kwestię dochodzenia roszczeń z weksla. W praktyce fakt ten może okazać się niejednokrotnie bardzo przydatny w sytuacji, gdy np. na skutek zagubienia dokumentów, opieszałości przy zawieraniu umowy doszło do niekorzystnego zdarzenia, skutkującego niemożnością dochodzenia roszczenia. Wówczas mając w ręku weksel można, bez potrzeby powoływania się na pierwotne źródło zobowiązania, którego posiadany przez nas weksel miał być tylko zabezpieczeniem, dochodzić swoich praw przez sądem w oparciu wyłącznie o poprawnie wypełniony dokument weksla.

2. Zobowiązanie wekslowe ma charakter bezwarunkowy, co wyraża się w samym stwierdzeniu i formie czasownika – „zapłacę”, „zapłacimy”, etc. Ustawodawca nałożył wymóg, aby w treści weksla znalazło się bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty, co w praktyce oznacza, że dłużnik wekslowy zobowiązuje się do zapłaty określonej sumy pieniężnej bez konieczności zaistnienia czy też zastrzeżenia dodatkowych warunków. Poczynienie przez wystawcę jakichkolwiek zastrzeżeń, od zaistnienia których wystawca będzie uzależniał swoją odpowiedzialność z weksla, spowoduje nieważność weksla. Warto o tym pamiętać również przy przyjmowaniu weksla od swojego dłużnika, albowiem jeżeli dłużnik zna obowiązujące w tym zakresie przepisy, może podjąć próbę uniknięcia odpowiedzialności z tytułu weksla, zamieszczając na nim zastrzeżenia. Jak wspomniano powyżej tylko poprawne wypełnienie weksla jest przesłanką umożliwiającą dochodzenia roszczeń wekslowych. Zastrzeżenie warunku może być celowym działaniem mającym na celu wyłączenie odpowiedzialności wystawcy z powodu nieważności weksla.

3. Samoistność dokumentu weksla jest związana z możliwością puszczenia go w obieg niezależnie od woli i wiedzy wystawcy. Samoistność ta ma ścisły związek z łatwością w przenoszeniu praw z weksla, które są przenoszone poprzez indos, co w praktyce oznacza, że dla skutecznego ich przeniesienia wystarczy jedynie odnotowanie na tylnej części weksla stosownej formuły (np. „na zlecenie”) z wymienieniem nazwiska nowego wierzyciela wekslowego. W efekcie indosowania wystawca traci kontakt z dokumentem weksla, a co więcej na skutek kolejnych indosów ilość dłużników wekslowych wzrasta. Należy bowiem podkreślić, choć nie jest to częstą praktyką obrotu wekslowego, że puszczenie weksla w obieg i złożenie podpisów przez kolejnych jego posiadacza wzmacnia w końcowym efekcie pozycję osoby dochodzącej praw z tego dokumentu, albowiem może ona dochodzić roszczeń nie tylko od samego wystawcy i ewentualnego poręczyciela tegoż weksla, ale każdej osoby podpisanej na wekslu. Ma to związek z kolejną cechą zobowiązania wekslowego, mianowicie samoistnością odpowiedzialności każdego z dłużników wekslowych.

4. Łatwość dochodzenia roszczeń wekslowych przed sądem jest kolejną cechą, która uzasadnia korzystanie z weksla jako zabezpieczenia zobowiązania. Błędem byłoby przekonywanie, że podpisanie przez dłużnika weksla rozwiąże wszystkie problemy wierzyciela i sprawi, że bez najmniejszego problemu i wysiłku wierzyciel będzie mógł zrealizować swoje roszczenie do dłużnika. Jednak z pewnością posłużenie się wekslem w znacznym stopniu może ułatwić i przyspieszyć realne wyegzekwowanie zaległego świadczenia. Postępowanie związane z wekslem odbywa się bowiem w trybie nakazowym, a jedynym dowodem jaki należy przedłożyć Sądowi, aby wydał nakaz zapłaty, jest sam weksel. Sąd na jego podstawie, badając jedynie kompletność i formalną poprawność jego wypełnienia, wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, który z kolei stanowi podstawę zabezpieczenia roszczenia, a w terminie 2 tygodni od jego wydania umożliwia egzekucję roszczenia. Sąd wydając nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym nie będzie analizował czy też żądał przedstawienia do analizy innych dokumentów związanych ze zobowiązaniem wekslowym. Ewentualne zastrzeżenia co do treści weksla i jego zawartości merytorycznej może zgłosić dłużnik w treści zarzutów od nakazu zapłaty, o ile takie złoży (zob. Komentarz. dochodzenie praw z weksla).

5. Solidarność zobowiązania wekslowego dłużników wekslowych skutkuje tym, że za zobowiązanie wekslowe są odpowiedzialne wszystkie osoby wskazane na wekslu, a więc wystawca, poręczyciel, a także kolejne osoby będące w posiadaniu weksla, które zbyły go dalej. Solidarność osób zobowiązanych powoduje, że każdy z dłużników wekslowych ma obowiązek zapłaty całości sumy wskazanej w wekslu na żądanie posiadacza weksla. Zaspokojenie roszczenia wierzyciela przez jednego z dłużników skutkuje zwolnieniem z obowiązku zapłaty pozostałych dłużników.

Dodaj komentarz