Zastosowanie nettingu w rozliczeniach wewnątrzkorporacyjnych, część 1

Autor: Red.
W przypadku stosowania rozliczeń wewnętrznych pomiędzy podmiotami w grupach kapitałowych bardzo często wykorzystywany jest netting, czyli specyficzny rodzaj transakcji finansowo – rozliczeniowych polegających na konsolidacji salda dokonywanych między stronami (osoby fizyczne, osoby prawne).
Warto zwrócić uwagę, iż netting nie jest uregulowany przepisami prawa bankowego, ani też podatkowego. Nie ma też tu regulacji wynikających z prawa bilansowego.

Jednakże przepisy Kodeksu Cywilnego w art. 498 i 499 pozwalają opisać jego mechanizm. Jeżeli zatem dwie strony są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, to każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej, jakości oznaczone tylko, co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wartość netto ustalana jest w skutek potrącenia obu wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej (art. 498 ust. 2 KC).

Dzięki wykorzystaniu nettingu nie dochodzi do osobnego rozliczenia poszczególnych należności/zobowiązań, lecz do rozliczenia wyłącznie kwot netto, wyliczonych po zsumowaniu dla każdej spółki jej należności od innych spółek i należności innych spółek od tej spółki/po zsumowaniu dla każdej spółki jej zobowiązań wobec innych i zobowiązań innych spółek wobec tej spółki.

W praktyce wskazywane jest na dwa rodzaje nettingu:
1) netting bilateralny – kompensata należności i zobowiązań pomiędzy dwoma pomiotami powiązanymi,

2) netting multilateralny – kompensata należności i zobowiązań pomiędzy wieloma podmiotami powiązanymi.

Istotą nettingu jest fakt, iż na podstawie wyliczonych kwot transferów nettingowych, na koniec danego cyklu nettingowego, dokonywane są transfery środków pomiędzy centrum nettingowym – wydzieloną jednostką organizacyjną (np. w spółce – matce, wydzielonej spółce odpowiedzialnej za zarządzanie finansami grupy, wspólnym centrum usług), podległą organizacyjnie jednostce zarządzania gotówką w grupie (ewentualnie bezpośrednio jednostce zarządzania skarbem w grupie), odpowiedzialną za netting – a spółkami biorącymi w nim udział.

Jak wynika z powyższego, netting charakteryzuje się następującymi cechami:
występują co najmniej dwa podmioty w ramach grupy kapitałowej,
podmioty te są wobec siebie zarówno dłużnikami jak i wierzycielami,
wierzytelności są wymagalne w dniu dokonania kompensaty,
kompensowane wierzytelności umarzają się do wierzytelności niższej (net amount).
Zaznaczyć trzeba, iż netting nie jest tożsamy z cash- poolingiem. W przypadku, nettingu nie dochodzi do transferu środków pieniężnych. Natomiast w ramach cash-pooligu tak. Cash poooling to umowa o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową lub umowa konsolidacji rachunków bankowych – usługa finansowa umożliwiająca wzajemne bilansowanie sald rachunków spółek należących do tej samej grupy kapitałowej. Zgromadzoną kwotą zarządza uczestnik wiodący.

Zobacz również: