Stan faktyczny oraz stanowisko WSA
We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podatnik wskazał, że jako spółka kapitałowa ponosi wymierne koszty funkcjonowania. Zaliczają się do nich m.in. wydatki związane z wypłatą dywidendy (opłaty bankowe, zapłata zryczałtowanego podatku dochodowego na konto urzędu skarbowego, opłaty pocztowe związane z wysyłką deklaracji podatkowych do organów skarbowych i akcjonariuszy) oraz inne koszty, m.in. postępowań sądowych dotyczących praw akcjonariuszy do otrzymania dywidendy, koszty zajęć komorniczych i innych tytułów wykonawczych lub dyspozycji dotyczących pobierania pożytków z akcji. Podatnik zapytał, czy wydatki związane z wypłatą dywidendy oraz wypełnianiem obowiązków ustawowych są kosztami uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 u.p.d.o.p.¹ Zdaniem podatnika wydatki te mogą zostać zaliczone do kosztów, gdyż należą do szerszej kategorii kosztów związanych z funkcjonowaniem osoby prawnej.

Minister Finansów uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Stwierdził, że wskazywane przez podatnika wydatki dotyczące wypłaty dywidendy i inne koszty dotyczące wypełniania obowiązków ustawowych nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. albowiem wydatki te nie stanowiły kosztów funkcjonowania spółki związanych z uzyskiwaniem przez nią przychodów. Dywidenda nie stanowi kosztów podatkowych w spółce wypłacającej. W związku z tym, również wydatki związane z wypłatą dywidendy, jako związane z kategorią kosztów nie będących kosztami uzyskania przychodów, nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów. Wypłacona dywidenda stanowi przychód akcjonariuszy spółki, co wskazuje jednocześnie na brak związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem na ten cel, a źródłem przychodów spółki. Wydatki poniesione na realizację wypłaty dywidendy nie przyczyniają się do zwiększenia przychodów, ani też nie są to wydatki poniesione w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów ani też funkcjonowania osoby prawnej. W konsekwencji wymienione wyżej wydatki dotyczące realizacji dywidendy, jako związane z kategorią kosztów nie będących kosztami uzyskania przychodów, nie mogły być uznane za koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.

WSA w Łodzi podzielił stanowisko zaprezentowane przez organ. Wyjaśnił, że prawo do dywidendy to prawo majątkowe każdego akcjonariusza spółki kapitałowej. Roszczenie o wypłatę należnej części zysku służy akcjonariuszowi przeciwko spółce kapitałowej i wynika z samego bycia akcjonariuszem, zaś wypłata dywidendy oznacza przeniesienie środków z majątku spółki na rzecz majątku wspólnika. Dywidenda nie ma nic wspólnego z przychodem spółki bo jest należna innemu niż spółka podmiotowi, tj. akcjonariuszowi. W konsekwencji nie sposób zasadnie wywodzić, że wypłata dywidendy stanowi wydatek spółki. Taka wypłata jest spełnieniem prawa należnego danej osobie za bycie akcjonariuszem, a nie realizacją wolnej woli spółki (podatnika) o takim przeznaczeniu należących do niej środków, które ma na celu osiągniecie, zachowanie lub zabezpieczenie przychodu tejże spółki. Skoro zaś wypłata dywidendy nie jest kosztem uzyskania przychodu po stronie spółki kapitałowej to podobnie kosztem podatkowym nie mogą być koszty związane z jej wypłatą. Nie są one bowiem poniesione w celu osiągnięcia, zachowania lub zabezpieczenia przychodu spółki (podatnika), lecz mają swój cel w postaci osiągnięcia przychodu przez akcjonariuszy.

Teza
Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:
„Skoro wypłata dywidendy nie jest kosztem uzyskania przychodu po stronie spółki kapitałowej to podobnie kosztem podatkowym nie mogą być koszty związane z jej wypłatą.”

Komentarz
Prezentowany wyrok stanowi konsekwencję wykładni przepisów u.p.d.o.p. zaprezentowanej w uchwale składu siedmiu sędziów NSA z dnia 12 grudnia 2011 roku, sygn. akt II FPS 2/11. Uznano w niej, że odsetki oraz inne wydatki związane z kredytem zaciągniętym przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością na wypłatę dywidendy należnej jej udziałowcom nie są kosztem uzyskania przychodów tej spółki.

Podstawą stanowiska zajętego przez WSA w Łodzi było twierdzenie, iż dywidenda nie jest wydatkiem spółki, nie może być także traktowana jako związana z generowanym przez nią przychodem. W konsekwencji, wydatki związane z wypłatą dywidendy, w tym opisane przez podatnika koszty przelewów bankowych, wysyłki korespondencji itp. nie mogą być kwalifikowane jako koszty uzyskania przychodów.

Efekt prezentowanego wyroku mogą odczuć przede wszystkim podatnicy będący spółkami akcyjnymi, dla których koszty obsługi procesu wypłaty dywidendy – z uwagi na znaczną ilość uprawnionych akcjonariuszy – mogą być znaczne.

1) Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.)