Ustalanie bilansu płatniczego to obliczenie nadwyżki lub też deficytu w transakcjach całego kraju z podmiotami zagranicznymi. W przypadku, gdy przeważają transakcje importowe i następuje wypływ środków pieniężnych jest to sytuacja negatywna. Odwrotna sytuacja jest wręcz zbawienna dla finansów każdego państwa. Ciążący obowiązek nakazuje przekazywanie sprawozdań z częstotliwością miesięczną w przypadku znacznego zaangażowania (przekraczającego równowartość 500 mln zł) natomiast w przypadku pozostałych zaangażowań obowiązuje częstotliwość kwartalna. Obowiązek sprawozdawczy związany jest z wykazaniem transakcji z nierezydentami w podziale na transakcje aktywne, pasywne oraz wszelkie inne transakcje warunkowe (dotyczące m.in. instrumentów pochodnych) w podziale na instrumenty o ryzyku symetrycznym i niesymetrycznym, które prawie nie występują w przypadku jednostek omawianego sektora.

Przykładem składnika aktywów, który częściej może występować w księgach jednostek budżetowych są należności z tytułu zaliczek wypłaconym nierezydentom (czyli podmiotom, które nie mają siedziby na terytorium RP). W przypadku działalności dużych jednostek mogą wystąpić transakcje zakupu specjalistycznego sprzętu za granicą. Jeżeli transakcja przekroczy równowartość 26 mln zł musi zostać wykazana w ujęciu kwartalnym. Innym przykładem może być typowa transakcja sprzedaży nieruchomości podmiotowi zagranicznemu z odroczonym lub ratalnym terminem płatności. Sytuacja taka ma często miejsce w przypadku największych i najbardziej prestiżowych nieruchomości metropolitalnych.

Najczęściej występującym składnikiem pasywów jednostek budżetowych są zobowiązania z tytułu zaliczek otrzymanych od nierezydentów. W przypadku działalności dużych jednostek mogą wystąpić transakcje zakupu specjalistycznego sprzętu za granicą. Rozpisanie przetargu zgodnie z procedurą może przewidywać wpłacenie wadiów. Jeżeli transakcja przekroczy równowartość 26 mln zł musi zostać wykazana w ujęciu kwartalnym. Innym przykładem może być typowa transakcja nabycia specjalistycznego sprzętu od podmiotu zagranicznego z odroczonym terminem płatności.

Podstawa prawna:
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości
Ustawa z dnia 22 lipca 2002 r. Prawo dewizowe
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 października 2009 r. w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej

zobacz również:

• Wiarygodność sprawozdawczości finansowej w JSFP
• Eliminacja marnotrawstwa w JST – źródła informacji