Odwrotna sytuacja jest wręcz zbawienna dla finansów każdego państwa. Obliczenie nadwyżki lub też deficytu w teorii nazywane jest ustalaniem bilansu płatniczego. Czynność tą wykonują najczęściej banki centralne żądając od podmiotów gospodarczych działających na terenie danego kraju informacji o wykonanych transakcjach walutowych.

Również podmioty działające na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej mają obowiązek na podstawie ustawy prawo dewizowe oraz przepisów wykonawczych dostarczać do NBP informacji wg ściśle określonej formy. Od 1 stycznia 2010 obowiązuje znowelizowane rozporządzenie Ministra Finansów regulujące obowiązki sprawozdawcze. Podmioty gospodarcze mają obowiązek przekazywać informacje w formie elektronicznej w cyklu miesięcznym (w przypadku gdy skala operacji dewizowych jest znacząca) lub kwartalnie. Nowością jest obowiązek sporządzania formularzy sprawozdawczych przez jednostki sektora finansów publicznych.

Znowelizowane rozporządzenie przewiduje następujące regulacje:
§ 4. 1 Jednostki sektora finansów publicznych, u których łączna kwota aktywów i pasywów określonych w formularzach, których wzory stanowią odpowiednio załączniki nr 2-8, 10-20 i 22 do rozporządzenia, wynosi na koniec roku co najmniej 500 mln złotych, są obowiązane przekazywać NBP na tych formularzach miesięczne sprawozdania w terminie do 20 dni po zakończeniu miesiąca.
2. Jednostki, o których mowa w ust. 1, u których łączna kwota aktywów i pasywów określonych w formularzach, o których mowa w ust. 1, na koniec roku jest wyższa niż 26 mln złotych i niższa niż 500 mln złotych, są obowiązane przekazywać NBP na tych formularzach kwartalne sprawozdania w terminie do 20 dni po zakończeniu kwartału.

Wskazane formularze zawierają ogół transakcji z nierezydentami w podziale na transakcje aktywne pasywne oraz wszelkie inne transakcje warunkowe (dotyczące m.in. instrumentów pochodnych) w podziale na instrumenty o ryzyku symetrycznym i niesymetrycznym (w następnych artykułach cyklu zostaną zaprezentowane przykładowe operacje jednostek sektora finansów publicznych podlegające obowiązkowi raportowania oraz zasady sporządzania formularzy).

Podstawa prawna:
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości
Ustawa z dnia 22 lipca 2002 r. Prawo dewizowe
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 października 2009 r. w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej