Przed dokonaniem analizy słowackiego systemu podatkowego należy zwrócić uwagę na formy prowadzenia działalności gospodarczej, które co do zasady, nie różnią się od form znanym nam w Polsce.
Zgodnie z przepisami słowackiego KSH (słow. Obchodný zakonnik) działalność gospodarczą na Słowacji można prowadzić oprócz indywidualnej działalności gospodarczej również w formie spółek, podzielonych podobnie jak to jest na gruncie polskich przepisów, na:
a) Osobowe:
– Spółka jawna (słow. skrót v.o.s.).
– Spółka komandytowa (słow. skrót k.s.).
b) Akcyjne:
– Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (słow. skrót s.r.o.).
– Spółka akcyjna (słow. skrót a.s.).
Nawet po wstępnej analizie przepisów słowackiego prawa podatkowego można stwierdzić, iż podstawowe regulacje i zasady, poza nielicznymi wyjątkami, są zbliżone do tych obowiązujących w Polsce.
System podatkowy obowiązujący u naszych południowych sąsiadów składa się z:
1) Podatku dochodowego uregulowanego w ustawie nr 595/2003.
2) Podatku od wartości dodanej (VAT) uregulowanego w ustawie nr 222/2004.
3) Podatku lokalnego uregulowanego w ustawie nr 582/2004.
4) Podatku akcyzowego uregulowanego osobno dla:
– Wina w ustawie nr 104/2004.
– Piwa w ustawie nr 107/2004.
– Wyrobów tytoniowych w ustawie nr 106/2004.
– Spirytusu w ustawie nr 105/2004.
– Oleju mineralnego w ustawie 98/2004.
– Energii elektrycznej, węgla i gazu ziemnego w ustawie 609/2007.
Przedmiotem opodatkowania podatek dochodowy na Słowacji są dochody osób fizycznych i osób prawnych oraz sposób płacenia i poboru podatku. Interesującym rozwiązaniem słowackiego systemu podatkowego była również stała (do 31 grudnia 2012 r.) stawka podatku dla wszystkich rodzajów przychodów – 19 % co miało duże znaczenie w porównaniu z polskimi progami podatkowymi w PIT. Co istotne, ww. stawka była taka sama dla osób fizycznych (slow. Živnostenský zákon) i osób prawnych (slow. Obchodný zákonník).
Zgodnie z przepisami o podatku chodowym, podatnikiem o nieograniczonym obowiązku podatkowym na terenie Słowacji jest:
a) osoba fizyczna mająca stale przebywająca albo zazwyczaj przebywająca na terytorium Republiki Słowackiej (tzn. osoba nie mająca stałego pobytu, ale przebywająca przynajmniej 183 dni na terytorium Republiki Słowackiej w danym roku kalendarzowym, w sposób ciągły albo w kilku okresach; do takiego okresu zaliczany jest każdy, nawet zaczęty dzień pobytu),
b) osoba prawna, mająca na terytorium Republiki Słowackiej siedzibę albo miejsce rzeczywistego zarządzania (tzn. miejsce, gdzie są podejmowane decyzje o charakterze kierowniczym i gospodarczym organów statutowych i organów nadzorczych osoby prawnej, nawet jeśli adres tego miejsca nie jest wpisany do słowackiego Rejestru Handlowego).
Ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na terenie Słowacji (opodatkowane są zatem tylko dochody osiągnięte w tym kraju) podlegają:
a) osoba fizyczna niemająca stałego miejsca pobytu ani zazwyczaj nie przebywająca na terytorium Republiki Słowackiej),
b) osoba fizyczna zazwyczaj przebywająca na terytorium Republiki Słowackiej jedynie w celu studiowania albo leczenia, albo przekraczająca granice Republiki Słowackiej codziennie lub w uzgodnionych okresach czasowych tylko w celu podejmowania pracy zarobkowej, której miejsce wykonywania leży na terytorium Republiki Słowackiej,
c) osoba prawna niemająca siedziby na terenie Słowacji.
Przychodami z działalności gospodarczej, które podlegają opodatkowaniu na Słowacji są:
a) przychody z produkcji rolniczej, działalności w ramach gospodarki leśnej i wodnej,
b) przychody z tytułu prowadzenia działalności na podstawie wpisu do Rejestru Działalności Gospodarczej,
c) przychody z tytułu prowadzenia działalności na podstawie odrębnych przepisów (np. przychody lekarzy, audytorów, notariuszy itp.),
d) przychody wspólników spółki cywilnej oraz komplementariuszy spółki komandytowej.
Słowackie przepisy wskazują jednocześnie, że przychody z innej działalności zarobkowej prowadzonej na własny rachunek powstają:
a) z tytułu korzystania albo z udzielenia praw własności przemysłowej lub intelektualnej wraz z prawami autorskimi i prawami związanymi z prawem autorskim, włącznie z przychodami z tytułu wydawania, kopiowania i dystrybucji dzieł literackich i innych na koszt własny,
b) z działalności, które nie są prowadzone ani na podstawie wpisu do Rejestru Działalności Gospodarczej ani na podstawie wpisu do Rejestru Handlowego – chodzi o przychody syndyków masy upadłościowej, sportowców zawodowych, asystentów osobistych, przychodów ekspertów i tłumaczy z tytułu działalności według odrębnego przepisu,
c) z działalności pośredników według odrębnych przepisów, która nie jest prowadzona na podstawie wpisu do Rejestru Działalności Gospodarczej.
Na Słowacji przychodem z działalności gospodarczej albo z innej działalności zarobkowej prowadzonej na własny rachunek jest także przychód z tytułu jakiegokolwiek sprzedaży majątku przedsiębiorstwa podatnika, odsetki z środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bieżących, z których korzysta się w związku z uzyskiwaniem przychodu z tytułu działalności gospodarczej oraz z innej działalności zarobkowej prowadzonej na własny rachunek, jak również przychód z tytułu sprzedaży przedsiębiorstwa albo jego części na podstawie umowy o sprzedaży przedsiębiorstwa, a także wartość podarowanego dłużnikowi długu albo jego części, który ma związek i jest wynikiem obrotu jego majątkiem jako przedsiębiorstwa.
Podatek VAT na Słowacji
Od 1 maja 2004 r. regulacje dotyczące podatku VAT na Słowacji zostały dostosowane do regulacji UE w związku z czym zasady poboru i opodatkowania są zbliżone do regulacji obowiązujących polskich podatników VAT.
W tym miejscu należy wskazać, iż przepisy słowackie, mimo braku siedziby działalności gospodarczej na terenie Słowacji będą wymagały od podmiotów zagranicznych rejestracji na terenie tego kraju w następujących przypadkach:
– dokonywania na terenie Słowacji dostaw oraz nabyć wewnątrzwspólnotowych,
– sprzedaży towarów na terenie Słowacji,
– posiadania na terenie Słowacji magazynów konsygnacyjnych,
– sprzedaży biletów wstępu na imprezy organizowane na terenie Słowacji.
Podatki lokalne na Słowacji
Podatki lokalne zostały uregulowane w ustawie o podatkach lokalnych i opłatach miejscowych od odpadów komunalnych i drobnych odpadów budowlanych a ich przedmiotem są podatku pozostające w gestii gminy bądź jednostki administracyjnej wyższego stopnia (słow. skrót – VÚC – odpowiednik polskiego województwa).
Polski przedsiębiorca rozważający możliwość prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Słowacji musi pamiętać o zapoznaniu się oprócz wskazanych w niniejszym artykule ustaw podatkowych o dodatkowe regulacje dotyczące działalności gospodarczej – m.in. odpowiednik polskiego KSH – Kodeks Handlowy (słow. Obchodný zakonnik), ustawę o Działalności Gospodarczej (słow. Živnostenský zákon), Kodeks Pracy (słow. Zákonník prace), ponieważ przepisy podatkowe stanowią jedynie małą częścią ogółu legislatywy dotyczącej podmiotów gospodarczych na Słowacji.