Podpisanie czy doręczenie – kontrowersje dotyczące wydania decyzji o przeniesieniu na członka zarządu odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki

Przypomnieć należy, że z art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej wynika, że nie można wydać decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej (np. członka zarządu), jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, upłynęło 5 lat.
Zdaniem władz skarbowych ww. zwrot „wydać” nie oznacza „doręczyć”. Zdaniem władz skarbowych przez zwrot „wydać” należy rozumieć przygotowanie decyzji i jej podpisanie. Oznacza to, że władze skarbowe nie uważają decyzji wydanych na podstawie art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej jako decyzji ustalających, o których mowa w art. 68 § 1 Ordynacji podatkowej, a więc decyzji, które dla zaistnienia skutków prawnych określonych w tych decyzjach wymagają doręczenia.
Pogląd, zgodnie z którym decyzje wydawane na podstawie art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej należy uważać za decyzje ustalające (o charakterze konstytutywnym) potwierdzały zarówno Sądy, jak i piśmiennictwo (np. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 26 listopada 2009 r. w sprawie I SA/Gd 637/09, a także B. Adamiak, J. Borkowski, R. Mastalski, J. Zubrzycki: Ordynacja podatkowa. Komentarz, Unimex 2005). Z ww. wyroku, czy też z powołanego komentarza wynika, że dopiero z dniem doręczenia decyzji orzekającej o odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania podatkowe spółki można mówić o tym, że powstała odpowiedzialność w zakresie w określonym w takiej decyzji. Wynika to z tego, że skutki materialnoprawne, jakie Ordynacja podatkowa wiąże z decyzjami ustalającymi (konstytutywnymi), w każdym wypadku powstają z dniem doręczenia takich decyzji (art. 21 § 1 pkt 2, art. 68 § 1 Ordynacji podatkowej).
Innymi wyrokami, w których powiązano wydanie decyzji z obowiązkiem jej doręczenia, chociaż już bez nadania decyzji wydawanej na podstawie art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej charakteru decyzji ustalającej (konstytutywnej), o której mowa w art. 68 § 1 Ordynacji podatkowej, były np.: wyrok NSA z dnia 6 stycznia 2006 r., w sprawie II FSK 135/05, czy też wyrok WSA w Warszawie z dnia 27 lutego 2007 r., w sprawie III SA/Wa 4174/06.
Niestety w ostatnim czasie, zwłaszcza w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zaczął przeważać pogląd, iż wydanie decyzji nie oznacza jej doręczenia (np. wyrok SN z dnia 16 listopada 2009 r., w sprawie II UK 111/09, czy też wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2010 r., w sprawie I UK 340/09, LEX nr 602209).
Takie stanowisko Sądu Najwyższego, z którym trudno się zgodzić, należy uznać za wysoce niekomfortowe w sytuacjach, w których władze skarbowe „podpisały” decyzję np. ostatniego dnia roku, w którym upływał 5 letni okres wynikający z art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej, a decyzja została np. wysłana przez organy skarbowe i tym samym doręczona już w nowym roku. W takich bowiem przypadkach władze skarbowe, powołując się właśnie na ww. orzecznictwo Sądu Najwyższego uznają, że nie doszło do uchybienia 5 letniego okresu, o którym mowa w art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej.
W ww. sytuacjach należy się zastanowić na odniesieniem się do uchwały NSA z dnia 14 grudnia 2009 r. w sprawie sygn. akt II FPS 7/09. Uchwała ta zapadła w sprawie analogicznej jak na gruncie komentowanego art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej, dotyczyła bowiem wydania indywidualnej interpretacji prawa podatkowego. Uchwała ta wydaje się być istotną, ponieważ z jej uzasadnienia wywnioskować można, że wydanie decyzji powinno uwzględniać zarówno jej przygotowanie, podpisanie, ale również i wyekspediowanie do osoby trzeciej.
Rozumienie zwrotu „wydać decyzję” jako: przygotowanie decyzji, jej podpisanie oraz wyekspediowanie, czyli wysłanie, należy uznać za racjonalne. Odmienna interpretacja sprowadzająca się do zrównania wydania decyzji z jej podpisaniem, mogłaby doprowadzić do tego, że wobec np. członka zarządu prowadzone byłyby czynności (np. egzekucja) w oparciu o wprawdzie podpisaną, ale nigdy nie wyekspediowaną (a więc wysłaną) decyzję.
Dlatego też przyjęcie stanowiska, z którego wprawdzie nie wynika obowiązek doręczenia decyzji orzekającej o odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania podatkowe spółki, a jedynie obowiązek wyekspediowania, czyli wysłania przez władze skarbowe takiej decyzji po upływie 5 letniego okresu o którym mowa w art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej, wydaje się być zgodne ze zwrotem „wydanie decyzji”.
Zatem w sytuacji, w której władze skarbowe wyekspediują (wyślą) decyzję po upływie 5 letniego okresu o którym mowa w art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej, można skutecznie podnosić okoliczność przedawnienia prawa do wydania decyzji orzekającej o odpowiedzialności np. członka zarządu za zobowiązania podatkowe spółki oraz żądać umorzenia takiego postępowania.

Dodaj komentarz