Zwolnienia z podatku rolnego przysługujące z mocy prawa
W art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz.U. 1984 Nr 52 poz. 268 ze zm.) ustawodawca zawarł zwolnienia przedmiotowe w podatku rolnym. Zwolnienia, które przysługują z mocy prawa dotyczą przede wszystkim użytków rolnych o niskiej klasie gleby, tj. V, VI i VIz, gruntów zadrzewionych i zakrzewionych ustanowionych na użytkach rolnych, gruntów położonych w pasie drogi granicznej, użytków ekologicznych, gruntów zajętych przez zbiorniki wody służące do zaopatrzenia ludności w wodę oraz gruntów pod wałami przeciwpowodziowymi i gruntów położonych w międzywałach. Do zwolnień tych zaliczamy także grunty wpisane do rejestru zabytków, pod warunkiem ich zagospodarowania i utrzymania zgodnie z przepisami o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Ponadto zwolnione są grunty stanowiące działki przyzagrodowe członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych którzy:
– osiągnęli wiek emerytalny,
– są inwalidami zaliczonymi do I albo II grupy,
– są niepełnosprawnymi o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
– są osobami całkowicie niezdolnymi do pracy w gospodarstwie rolnym albo niezdolnymi do samodzielnej egzystencji.
Zwolnienia czasowe z podatku rolnego na wniosek podatnika
W ustawie o podatku rolnym wyróżnia się także zwolnienia czasowe z podatku rolnego, które w wielu przypadkach mają charakter inwestycyjny. Zwolnienia te dotyczą m. in. gruntów przeznaczonych na utworzenie nowego gospodarstwa rolnego lub powiększenie już istniejącego do powierzchni nieprzekraczającej 100 ha. W tym przypadku grunty te zwalnia się na okres 5 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po tym, w którym zawarto umowę sprzedaży, umowę o oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste lub grunty objęte w trwałe zagospodarowanie wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Przez trwałe zagospodarowanie w tym przypadku rozumie się objęcie gruntów w dzierżawę lub użytkowanie na okres nie krótszy niż 10 lat. Należy pamiętać, iż nie ma zwolnienia od gruntów indywidualnych właścicieli gospodarstw rolnych, jeśli nabywca jest małżonkiem, krewnym w linii prostej lub małżonkiem takiego krewnego, pasierbem, zięciem lub synową sprzedawcy gruntów. Do zwolnień czasowych zaliczyć można także grunty gospodarstw rolnych powstałe z zagospodarowania nieużytków. W tym przypadku zwolnienie przysługuje na okres 5 lat, licząc od roku następnego po zakończeniu zagospodarowania. Ponadto grunty gospodarstw rolnych, które zostały otrzymane w drodze wymiany lub scalenia zwolnione są na 1 rok następujący po roku, w którym dokonano wymiany lub scalenia gruntów. Natomiast grunty gospodarstw rolnych, na których zaprzestano produkcji rolnej zwolnione są na okres nie dłuższy niż 3 lata, z tym że zwolnienie może dotyczyć nie więcej niż 20 % powierzchni użytków rolnych gospodarstwa rolnego, lecz nie więcej niż 10 ha. Ustawodawca zwalnia także grunty orne, łąki i pastwiska objęte melioracją, ale tylko tym w roku, w którym uprawy zostały zniszczone wskutek robót drenarskich.
Zwolnienia podmiotowe w podatku rolnym
W art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz.U. 1984 Nr 52 poz. 268 ze zm.) ustawodawca zawarł zwolnienia podmiotowe w podatku rolnym. Do zwolnień tych zaliczone są uczelnie, publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem oświaty oraz prowadzące je organy, w zakresie gruntów zajętych na działalność oświatową oraz instytuty naukowe i pomocnicze jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk, w odniesieniu do gruntów, które są niezbędne do realizacji zadań, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk (Dz. U. Nr 96, poz. 619). Zwolnione podmiotowo zostały także podmioty prowadzące zakłady pracy chronionej oraz zakłady aktywności zawodowej spełniające określony ustawowo warunki, instytuty badawcze, przedsiębiorcy o statusie centrum badawczo-rozwojowego oraz Polski Związek Działkowców z tytułu użytkowania i użytkowania wieczystego gruntu rodzinnych ogrodów działkowych.
Zwolnienia z podatku leśnego
Podatek leśny jest zasadniczo podobny w swoim charakterze do podatku rolnego. W art. 7 ust. 1
ustawy z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. z 2002 r. Nr 200, poz. 1682) ustawodawca określił zwolnienia przedmiotowe i podmiotowe z podatku leśnego. Do zwolnień przedmiotowych zaliczono lasy z drzewostanem w wieku do 40 lat, lasy wpisane indywidualnie do rejestru zabytków oraz użytki ekologiczne. Charakter zwolnień podmiotowych dotyczy takich samych podmiotów jak w przypadku podatku rolnego tj. uczelni, jednostek organizacyjnych objętych systemem oświaty czy instytucji i przedsiębiorstw badawczych. Należy pamiętać iż rada gminy, w drodze uchwały, może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe z uwzględnieniem przepisów dotyczących pomocy publicznej.
Podsumowanie
Szeroki charakter zwolnień podmiotowych i przedmiotowych w podatku rolnym i leśnym pozwala zminimalizować obciążenia podatkowe zarówno osobom fizycznym, jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej jak i osobom prawnym prowadzącym działalność rolniczą czy leśną. Na szczególną uwagę zasługują czasowe zwolnienia inwestycyjne, które powinny motywować rolników do zwiększania obszaru i zakresu swojej działalności.
Bibliografia
Art. 12 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz.U. 1984 Nr 52 poz. 268 ze zm.)
Art. 7 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. z 2002 r. Nr 200, poz. 1682)
