Postępowanie naprawcze prowadzone jest przed sądem, jednak rola sądu jest w tego rodzaju sprawach znacznie ograniczona do czynności formalnych oraz kontrolnych.

Z uwagi na okoliczność, iż to podmiot zgłaszający program naprawczy – zadłużony przedsiębiorca jest głównym prowadzącym przedmiotowe postępowania istnieje pewne ryzyko, iż postępowanie to może być dotknięte wadliwością, np. na skutek nierzetelnego wykazywania wierzycieli przedsiębiorcy. Z uwagi na powyższe zagrożenie ustawodawca wprowadził określone przesłanki, które muszą być spełnione ażeby przedsiębiorca mógł wystąpić z oświadczeniem o wszczęciu postępowania naprawczego. Z oświadczeniem o wszczęciu postępowania naprawczego nie może więc wystąpić przedsiębiorca:

1) który już prowadził postępowanie naprawcze, jeżeli od jego umorzenia nie upłynęły 2 lata;
2) który już był objęty układem zawartym w postępowaniu naprawczym albo upadłościowym, jeżeli od wykonania układu nie upłynęło 5 lat;
3) przeciw któremu przeprowadzono postępowanie upadłościowe obejmujące likwidację majątku, albo w którym przyjęto układ likwidacyjny, jeżeli od prawomocnego zakończenia postępowania nie upłynęło 5 lat;
4) w stosunku do którego oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości albo umorzono postępowanie upadłościowe z braku majątku na zaspokojenie kosztów postępowania, jeżeli od uprawomocnienia się postępowania nie upłynęło 5 lat.

Powyższe ograniczenia przeciwdziałają ponadto nadużywaniu tego rodzaju postępowania, które może wywoływać pewnego rodzaju destabilizacje obrotu gospodarczego.

Kwalifikacje prawą do prowadzenia postępowania naprawczego (zwaną także zdolnością naprawczą) posiadają przedsiębiorcy, zagrożeni niewypłacalnością tzn. osoby, które pomimo wykonywania swoich zobowiązań, staną się niewypłacalne w niedługim czasie. Stwierdzenie zagrożenia niewypłacalności musi być dokonane według rozsądnej oceny sytuacji ekonomicznej przedsiębiorcy.

W tym miejscu należy wskazać, iż nie jest możliwe ażeby postępowania naprawcze prowadził przedsiębiorca, który zaprzestał regulowania swojej należności. W takiej bowiem sytuacji przedsiębiorca zobowiązany jest zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości.

Postępowanie naprawcze inicjuje oświadczenie przedsiębiorcy, złożone na piśmie przed sądem o wszczęciu postępowania naprawczego. Do powyższego oświadczenia przedsiębiorca jest zobowiązany dołączyć następujące dokumenty:

1) oświadczenia, że nie zachodzą okoliczności wykluczające możliwość wszczęcia postępowania naprawczego o których mowa powyżej
2) plan naprawczy;
3) dokumenty wymienione w art. 23 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze tj.:

a) aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;

b) bilans sporządzony dla celów tego postępowania, na dzień nie późniejszy niż trzydzieści dni przed dniem złożenia wniosku;

c) spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, a także listę zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na jego majątku wraz z datami ich ustanowienia;

d) oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku;

e) spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika wraz z adresami, z określeniem wierzytelności, daty ich powstania i terminów zapłaty;

f) wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi;

g) informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych i zastawów skarbowych oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych lub administracyjnych dotyczących majątku dłużnika;

h) informację o miejscu zamieszkania reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni.

4) oświadczenie z podpisem notarialne poświadczonym o prawdziwości danych zawartych w oświadczeniu o wszczęciu postępowania i złożonych dokumentach;

[page_break]
Złożenie powyższych dokumentów rozpoczyna bieg 14 dniowego terminu, w którym Sąd może wydać postanowienie o zakazie wszczęcia postępowania naprawczego. Powyższa negatywna decyzja sądu może być wydana jeżeli oświadczenie przedsiębiorcy zawiera braki formalne bądź jeżeli zawarte w nim lub w załączonych dokumentach dane lub oświadczenia są nieprawdziwe.

Jeżeli Sąd nie wyda w wyżej określonym terminie postanowienia o zakazie wszczęcia postępowania naprawczego, wówczas przedsiębiorca może przystąpić do kolejnego etapu, jaki jest niezbędny celem wszczęcia postępowania – ogłoszenia o wszczęciu postępowania naprawczego.

Ogłoszenie to powinno zostać obwieszczone w :

1. Monitorze Sądowym i Gospodarczym
2. co najmniej jednym dzienniku o zasięgu lokalnym
3. jednym dzienniku o zasięgu ogólnopolskim

Ogłoszenie to może zostać obwieszczone również w inny sposób.

Dniem wszczęcia postępowania naprawczego jest dzień publikacji ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Wszczęcie postępowania implikuje następujące skutki:

1. przedsiębiorca jest zobowiązany do złożenia wniosku do KRS o wpis informacji o wszczęciu postępowania naprawczego
2. zawiesza się wykonanie zobowiązań przedsiębiorcy;
3. zawiesza się naliczanie odsetek należnych od przedsiębiorcy;
4. ograniczona jest możliwość potrącania wierzytelności
5. nie mogą być wszczynane przeciwko przedsiębiorcy postępowania zabezpieczające i egzekucyjne, a wszczęte podlegają z mocy prawa zawieszeniu, z wyjątkiem postępowań zabezpieczających i egzekucyjnych dotyczących wierzytelności nieobjętych układem.
6. w sprawach z zakresu prawa pracy wszczęcie postępowania naprawczego wywołuje skutki jak ogłoszenie upadłości, z wyłączeniem spraw dotyczących ochrony roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.
7. do dnia prawomocnego rozstrzygnięcia co do zatwierdzenia układu albo umorzenia postępowania przedsiębiorca nie może zbywać ani obciążać swego majątku

Postępowanie naprawcze pozostaje bez wpływu na wszczynanie przeciwko przedsiębiorcy postępowań sądowych.

Elementem kontroli sądowej, o której mowa była na wstępie jest obowiązek ustanowienia przez sąd nadzorcy sądowego, z którym przedsiębiorca zawiera umowę zlecenia o wykonanie czynności nadzorcy. Przedsiębiorca jest zobowiązany do zapłaty nadzorcy sądowemu określonego przepisami prawa miesięcznego wynagrodzenia (aktualnie jest to wartość podwójnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego). Ponadto sąd może powołać biegłego w celu zbadania stanu przedsiębiorstwa.

Sposób restrukturyzacji zobowiązań przedsiębiorcy, przedkładany przy oświadczeniu o wszczęciu postępowania naprawczego w planie naprawczym stanowi jedynie pewien punkt wyjścia dla dokonania właściwego przekształcenia. Propozycja ta, aby mogła stać się planem restrukturyzacji, musi zostać zaakceptowana przez wierzycieli przedsiębiorcy. Powyższa akceptacja planu następuje w drodze zawieranego podczas zgromadzenia wierzycieli układu. Układ jest przyjęty, jeżeli wypowie się za nim większość wierzycieli uprawnionych do uczestniczenia w zgromadzeniu wierzycieli ( którego termin ustala przedsiębiorca w porozumieniu z nadzorcą sądowym) mających łącznie dwie trzecie ogólnej sumy wierzytelności uprawniających do głosowania. Układ wierzycieli nie koniecznie musi być zawarty podczas pierwszego zgromadzenia wierzyciela. Jeżeli jednak podmiotem prowadzącym postępowanie naprawcze jest mały lub średni przedsiębiorca układ nie może zostać zawarty później niż w terminie trzech miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. Upływ powyższego terminu powoduje bowiem umorzenie postępowania naprawczego z mocy prawa. Dla pozostałych przedsiębiorców powyższy termin wynosi cztery miesiące.
[page_break]
W przypadku porozumienia wierzycieli przyjęty układ podlega zatwierdzeniu przez Sąd. Ustawodawca określił enumeratywny katalog przyczyn, powodujących obowiązek odmowy zatwierdzenia układu. Są to

1) brak podstaw do prowadzenia postępowania naprawczego;
2) nie złożenie przez przedsiębiorę wymaganych w sprawie dokumentów;
3) nieprawdziwość danych zawartych w dokumentach i oświadczeniach przedsiębiorcy
4) nie zawiadomienie przez przedsiębiorcę wszystkich znanych mu wierzycieli o terminie zgromadzenia wierzycieli;
5) brak możliwości sprawowania nadzoru przez nadzorcę sądowego
6) naruszenie przepisów prawa w toku postępowania, które mogły mieć wpływ na wynik głosowania;
7) zbycie lub obciążenie przez przedsiębiorę mienia albo udzielenie niektórym wierzycielom większych korzyści z naruszeniem przepisów art. 501;
8) z okoliczności sprawy wynika, że układ nie będzie wykonany;
9) układ jest krzywdzący dla wierzycieli, którzy wnieśli zarzuty;
10) przyjęty plan naprawczy nie zapewnia przywrócenia przedsiębiorcy zdolności do konkurowania na rynku.

Sądowe zatwierdzenie planu odbywa się zawsze na rozprawie, co umożliwia każdemu zainteresowanemu udział w posiedzeniu.
Dopiero zatwierdzony przez sąd układ wierzycieli uzyskuje pełną moc prawną przez którego wykonanie następuje restrukturyzacja zobowiązań objętych układem.

Układ zawarty w postępowaniu naprawczym jest wiążący jedynie dla:

1) wierzycieli którzy zostali zawiadomieni o zgromadzeniu wierzycieli
2) wierzycieli, którzy zgłosili się na zgromadzenie wierzycieli i których wierzytelności prowadzący postępowanie naprawcze nie zaprzeczył

W związku z powyższym należy wskazać, że układ nie wiąże innych wierzycieli, np. takich którzy w postępowaniu naprawczym nie uczestniczyli ponieważ przedsiębiorca ich nie zawiadomił o terminie zgromadzenia wierzycieli.

Wyciąg z listy wierzytelności łącznie z wypisem prawomocnego postanowienia sądu zatwierdzającego układ jest tytułem egzekucyjnym przeciwko przedsiębiorcy prowadzącemu postępowanie naprawcze, a także osobie, która udzieliła zabezpieczenia wykonania układu, jeżeli został w sądzie złożony dokument stwierdzający udzielenie zabezpieczenia.