Zakres umocowania prokurenta

Podkreślenia wymaga fakt, iż zakres umocowania prokurenta jest ściśle określony przez prawo. Przepisy odnoszące się do tego zakresu mają charakter bezwzględnie wiążący. Prokura obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Zakres prokury jest znacznie szerszy od zakresu pełnomocnictwa ogólnego, które obejmuje wyłącznie czynności zwykłego zarządu. Prokura obejmuje umocowanie do wszystkich czynności prawnych, sądowych i pozasądowych, o ile tylko są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Do czynności prawnych pozasądowych
należy w szczególności zaliczyć składanie oświadczeń woli, których konsekwencją będzie zawarcie umowy (przedmiotem której może być przykładowo nabycie nieruchomości, nabycie lub zbycie rzeczy ruchomych), ugody. Natomiast do czynności sądowych należy w szczególności zaliczyć występowanie przed organami sądowymi, udział w postępowaniu.

Poza granicami prokury są czynności, które mają szczególne znaczenie dla przedsiębiorcy, ponieważ mogą go pozbawić kontroli nad przedsiębiorstwem lub istotnym składnikiem przedsiębiorstwa, jakim jest nieruchomość. Dlatego też do zbycia przedsiębiorstwa, oddania go do czasowego korzystania (np. oddanie przedsiębiorstwa w dzierżawę, leasing) oraz do zbywania i obciążania nieruchomości (np. ustanowienie hipoteki na nieruchomości) wymagane jest pełnomocnictwo do poszczególnych czynności. Ograniczenie prokury odnosi się wyłącznie do tych ściśle wymienionych czynności prawnych.

W związku z powyższym, przykładowo, dopuszczalne jest nabycie nieruchomości przez prokurenta na podstawie umocowania zawartego w „zwykłej” formie, natomiast do zbycia tej nieruchomości będzie wymagane pełnomocnictwo szczególne. Prokurent, któremu udzielono prokury w zwykłej formie pisemnej może dokonać bez przeszkód czynności prawnej, dla której przepisy prawa wymagają formy aktu notarialnego, czego przykładem jest właśnie nabycie nieruchomości.

Prokura jest udzielana zawsze w takim samym zakresie i nie może być ograniczona przez czynność prawną. Zastrzeżenie takiego ograniczenia nie wywołuje skutków wobec osób trzecich. Przyjęcie takiej zasady wzmacnia pewność obrotu gospodarczego, przez co także daje dużą swobodę do działania i podejmowania czynności prawnych przez prokurenta. Przez ograniczenie prokury należy rozumieć wszelkiego rodzaju ograniczenia, a nie tylko ograniczenia dotyczące określonych czynności prawnych (a więc także przykładowo ograniczenia, co do miejsca czy czasu wykonywania prokury).

Nieskuteczność ograniczenia prokury dotyka wyłącznie stosunków zewnętrznych. W stosunku wewnętrznym łączącym przedsiębiorcę i prokurenta przedmiotowe ograniczenia są natomiast w pełni dopuszczalne i w pełni wiążące. Odpowiedzialność prokurenta za złamanie ograniczenia wynikającego ze stosunku wewnętrznego jest oceniana na zasadach ogólnych.

Udzielenie prokury jest jednostronną czynnością prawną, wystarczające jest złożenie oświadczenia woli przez podmiot do tego uprawniony, przy uwzględnieniu przepisów szczególnych (powołanie prokurenta przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga zgody wszystkich członków zarządu). Prokura powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie. Zgodnie z postanowieniami wynikającymi z uregulowań zawartych w Kodeksie Spółek Handlowych, prokurentem może być ustanowiona tylko osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych.

Odwołanie prokury jest możliwe w każdym czasie. Uprawnienia do odwołania prokury nie można skutecznie ograniczyć ani wyłączyć. Odwołanie prokury jest jednostronną czynnością prawną, brak jest w przepisach szczególnych wymogów, co do formy tej czynności. W sposób szczegółowy zasady odwołania prokury reguluje kodeks spółek handlowych, w spółkach osobowych może tego dokonać każdy wspólnik mający prawo reprezentowania spółki, natomiast w spółkach kapitałowych każdy członek zarządu. Mocodawca może skutecznie odwołać prokurę niezależnie od istnienia ograniczeń wynikających ze stosunku wewnętrznego łączącego go z prokurentem. Konsekwencje wynikające z odwołania prokury są oceniane według zasad rządzących tym stosunkiem. Mając na uwadze natomiast przyczyny wygaśnięcia prokury, które są jednoznacznie wyliczone i wskazane w kodeksie, należy wymienić:

– wykreślenie przedsiębiorcy z rejestru,
– ogłoszenie upadłości,
– otwarcie likwidacji,
– przekształcenia przedsiębiorcy,
– śmierć prokurenta, a także utrata przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych.

Nie powoduje natomiast wygaśnięcia prokury śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych. Każde udzielenie, jak i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców, w nie dłuższym niż 7 dni terminie od dnia zaistnienia w/w zdarzenia. Wpis do rejestru ma charakter deklaratoryjny. Obowiązek ten jest związany z zasadą jawności prokury. Dzięki przedmiotowemu wpisowi kontrahenci przedsiębiorcy mogą zaznajomić się ze sposobem reprezentacji przedsiębiorcy.

Dodaj komentarz