Przedmiotem aportu mogą być wszystkie prawa majątkowe, pod warunkiem, że są one zbywalne. Zbywalność przedsiębiorstwa, jako zorganizowanego zespołu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 55¹ KC wynika wprost z postanowień KC (w szczególności wspomnianych dalej art. 552 KC i art. 751 KC). W związku z powyższym przedmiotem aportu w tym wypadku byłoby przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym, traktowane jako zespół składników majątkowych oraz niemajątkowych, w tym praw do korzystania z przedsiębiorstwa.

Dokonując wniesienia aportu, przedsiębiorca przekazywałby zarządowi spółki kapitałowej, do której wnosi wkład niepieniężny, przedmiot wkładu – przedsiębiorstwo do wyłącznej dyspozycji zarządu Spółki. W zamian za przekazany wkład niepieniężny przedsiębiorca otrzymuje status wspólnika i należne mu z tego tytułu udziały.

Procedura wniesienia wkładu niepieniężnego przewiduje, iż wkłady te są zawsze wnoszone przy uwzględnieniu ich wartości rzeczywistej, co oznacza, iż koniecznym jest sporządzenie wyceny przedsiębiorstwa, którego własność jest przenoszona na spółkę kapitałową. Dla zapewnienia rzeczywistego i pełnego pokrycia obejmowanych przez Przedsiębiorcę udziałów w spółce kapitałowej wkład w postaci przedsiębiorstwa powinien być wniesiony według jego wartości zbywczej, ustalonej na dzień zawarcia umowy spółki, w przypadku gdy tworzona jest przez Przedsiębiorcę nowa spółka kapitałowa (spółka z o.o.), lub na dzień wniesienia wkładu, w przypadku przystąpienia do istniejącej już spółki kapitałowej.

Należy podkreślić, iż wniesienie wkładu niepieniężnego do spółki kapitałowej w szerokim zakresie łączy się z wymogami prawa powszechnie obowiązującego, regulującego kwestię przeniesienia prawa własności rzeczy będącej przedmiotem wkładu. Wniesienie wkładu niepieniężnego sprowadza się bowiem do przeniesienia własności przedmiotu wkładu na rzecz określonej osoby prawnej (spółki udostępniającej swoje udziały w zamian za ten wkład). W tym zakresie powinny zostać zachowane wszelkie zasady mające zastosowane dla instytucji przeniesienia własności określonej rzeczy lub prawa.

W odniesieniu do wkładu pieniężnego w postaci przedsiębiorstwa zastosowanie będzie miało w szczególności postanowienie wspomnianego art. 75¹ KC, przewidującego, iż zbycie przedsiębiorstwa wymaga formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Dodatkowo w przypadku, kiedy w skład przedsiębiorstwa, którego własność jest przenoszona na rzecz spółki kapitałowej w formie aportu, wchodzi nieruchomość, umowa przeniesienia praw do przedsiębiorstwa powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego.

W tym miejscu należy również zwrócić uwagę, na szczególny reżym ustanowiony w treści art. 210 KSH dla czynności prawnych dokonywanych pomiędzy spółką kapitałową z jednej strony, reprezentowaną przez członka zarządu, będącego jednocześnie jedynym wspólnikiem tej spółki, a tym wspólnikiem działającym jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą. Takie czynności zgodnie z § 2 artykułu 210 KSH powinny mieć formę aktu notarialnego.

Szczególne implikacje prawne dla przeniesienia prawa własności przedsiębiorstwa także w formie aportu wynikają z treści art. 552 KC stanowiącego, iż „czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z treści przepisów szczególnych”. Postanowienie to oznacza, że niezależnie od stopnia szczegółowości czynności (umowy) przeniesienia własności danego przedsiębiorstwa albo ewentualnego pominięcia niektórych składników tego przedsiębiorstwa w stosownej umowie, skutek prawny w postaci wniesienia tego przedsiębiorstwa, w całości jako aportu do spółki następuje z mocy prawa, o ile strony takiej umowy (spółka i Przedsiębiorca) nie dokonają wyraźnych wyłączeń w tym zakresie. Powyższe ułatwia więc w znacznym stopniu dokonanie szybkiego i całościowego ujęcia czynności wniesienia przedsiębiorstwa do spółki.

[page_break]
Interpretacja przepisów prawa cywilnego dotyczących składu przedsiębiorstwa i możliwości jego zbycia prowadzi do wniosku, iż nie można zaliczyć do składników zarówno materialnych, jak i niematerialnych przedsiębiorstw, zobowiązań (długów), zaciągniętych w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. Uregulowanie szczegółowe w tym zakresie ogranicza się jedynie do zapisu, iż nabywca przedsiębiorstwa jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania, związane z prowadzoną uprzednio działalnością gospodarczą, z zastrzeżeniem, iż odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa według stanu z chwili nabycia, a według cen z chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej strony transakcji nie mogą, bez zgody wierzyciela ograniczyć, ani wyłączyć.

Należy więc wskazać, iż przejęcie zobowiązań przedsiębiorcy, w całości przez spółkę kapitałową, wymaga dodatkowych czynności prawnych. Przeniesienie własności przedsiębiorstwa w trybie art. 75¹ KC, jako zorganizowanej całości nie obejmuje  bowiem przeniesienia praw i zobowiązań wynikających z umów cywilnoprawnych zawieranych uprzednio przez przedsiębiorcę.

Dla skutecznego wstąpienia w sposób pełny w prawa obligacyjne przedsiębiorcy, wynikające z kontraktów przez niego uprzednio zawieranych, strony transakcji powinny dokonać przejęcia długu w trybie określonym w art. 519 KC. Przejęcie długu może nastąpić w drodze zawarcia umowy między wierzycielem, a osobą trzecią za zgodą dłużnika, przy czym oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron. Alternatywnie przejęcie długu może zostać dokonane w drodze umowy zawartej pomiędzy dłużnikiem, a osobą trzecią za zgodą wierzyciela, przy czym oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron i jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna.

Z powyższego wynika, iż w celu skutecznego przejęcia przez spółkę kapitałową zobowiązań przedsiębiorcy wynikających z prowadzonej przez niego działalności w formie przedsiębiorstwa, każdorazowo będzie wymagana aktywność wierzyciela, a więc kontrahenta przedsiębiorcy. W przeciwnym razie Przedsiębiorca pomimo przeniesienia całości składników majątkowych i niemajątkowych przedsiębiorstwa na spółkę, będzie w dalszym ciągu zobowiązany względem swoich kontrahentów z tytułu zawartych umów.

Udziały i akcje w spółkach prawa handlowego mogą być obejmowane nie tylko za gotówkę, ale również w zamian za tzw. wkłady niepieniężne (aporty), czyli prawa majątkowe inne niż środki pieniężne. Przedmiotem wkładu niepieniężnego może być przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ KC. Z kolei wniesienie wkładu niepieniężnego oznacza – jeżeli umowa nie stanowi inaczej – przeniesienie na spółkę wszelkich praw do przedmiotu wkładu (przedsiębiorstwa), a więc również własności, jeżeli przysługuje ona danemu wspólnikowi (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1991.03.14, sygn. akt III CRN 14/91).

Konstrukcja faktycznego wykonania przez przedsiębiorcę zobowiązania do wniesienia wkładu w postaci przedsiębiorstwa do spółki kapitałowej może w praktyce okazać się złożona, w szczególności w przypadku wielości i różnorodności składników zarówno majątkowych, jak i niemajątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa. W razie nieskutecznego dokonania czynności prawnej polegającej na przeniesieniu całokształtu praw i rzeczy wchodzących w skład przedsiębiorstwa na spółkę kapitałową, a więc w przypadku wad prawnych w zakresie dokonywanych czynności prawnych, lub braków fizycznych w zakresie przedmiotu przeniesienia własności, odpowiedzialność za skutki obciąża w zasadzie w całości przedsiębiorcę. Przedsiębiorca jest bowiem zobowiązany względem spółki kapitałowej do pokrycia objętych udziałów na mocy stosownych uchwał spółki. Odpowiedzialność jego została określana na zasadzie art. 471 i nast. KC. W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania wspólnika do pokrycia obejmowanych udziałów, zarząd spółki jest uprawniony do dochodzenia w imieniu spółki wszelkich roszczeń przysługujących spółce, z tytułu wniesienia przez wspólników zadeklarowanych wkładów. Dotyczy to zarówno skuteczności wniesienia wkładu, jak i samego przedmiotu wniesionego wkładu.

Oznacza to, iż w sytuacji, kiedy wspólnik wniósł wkład, obarczony wadami, zarówno fizycznymi, jak i prawnymi, jest on zobowiązany do wyrównania spółce różnicy pomiędzy wartością przyjętą w umowie przeniesienia własności przedmiotu stanowiącego wkład niepieniężny (tu przedsiębiorstwa), a zbywczą wartością wkładu, co wprost wynika z art. 14 ust 2 KSH.

W pozostałym zakresie, nieuregulowanym w KSH, w zakresie odpowiedzialności z tytułu wniesionego wkładu niepieniężnego stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży, co oznacza, iż odpowiednie zastosowanie będą miały zapisy kodeksu cywilnego w zakresie m.in. odpowiedzialności za przedmiot świadczenia oraz odpowiedzialności z tytułu rękojmi.

W zamian za wniesiony przez Przedsiębiorcę wkład niepieniężny zostają mu przyznane udziały w spółce kapitałowej, do której wniósł swoje przedsiębiorstwo. Udziały objęte w zamian za wkłady niepieniężne powinny zostać precyzyjnie oznaczone w zakresie liczby i wartości nominalnej, w treści umowy spółki, sporządzonej w formie aktu notarialnego. W ten sam sposób powinien zostać opisany wkład niepieniężny – przedsiębiorstwo. Wynika to z potrzeby jednoznacznego określenia tożsamości wspólnika na potrzeby ustalenia jego odpowiedzialności za wniesiony do spółki wkład niepieniężny.

W przypadku wniesienia wkładu przez Przedsiębiorcę do już istniejącej spółki kapitałowej nowy wspólnik – Przedsiębiorca składa oświadczenie w przedmiocie przystąpienia do spółki oraz objęcia udziałów o oznaczonej wartości nominalnej. Oświadczenie takie wymaga formy aktu notarialnego.