Informacje pochodzące z systemu rachunkowości jednostki wykorzystywane są przez instytucje nadzorcze do kontroli przestrzegania zasad związanych wykonywaniem przepisów o finansach publicznych. Najważniejsze znaczenie dla instytucji nadzorczych ma sprawozdawczość finansowa sporządzana w sposób rzetelny i wiarygodnie przedstawiająca obraz składników majątku jednostki. Sprawozdawczość ta jest podstawą do kontroli działalności jednostki przez instytucje nadrzędne i audytorów zewnętrznych. Jednak sprawozdawczość finansowa nie jest jedyną częścią systemu rachunkowości jednostki odgrywającą znaczenie w kontroli zarządczej. Bardzo ważną rolę odgrywają w tym przypadku zasady wyceny aktywów i pasywów. Trwa dyskusja nad szerszym wdrożeniem w rachunkowości budżetowej metody wyceny wg wartości godziwej.
Wycena wg wartości godziwej została wprowadzona do polskiego prawa bilansowego na skutek wdrażania szeroko rozumianej standaryzacji rachunkowości. Nadrzędnym celem twórców standardów jest opracowanie wysokiej jakości wskazówek sporządzania sprawozdawczości jednolitych na całym świecie. Standardy nie mają charakteru formalnych przepisów prawnych, są one wspomaganiem, a także wzorem do tworzenia przepisów krajowych. Często służą jako rozwinięcie i szersze wyjaśnienie do przepisów krajowych z zakresu sporządzania sprawozdawczości. Podmiotem ich tworzenia jest między innymi sprawozdawczość finansowa jednostek sektora finansów publicznych. Sporządzanie sprawozdawczości w oparciu o te standardy może być w nieodległej przyszłości obowiązkowe.
Zgodnie z ustawą o rachunkowości wartość godziwa to kwota, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami. Daleko idącym uproszczeniem jest utożsamianie wartości godziwej z ceną rynkową, jednak bardzo często jest to praktykowane. Nie zawsze możliwe jest uzyskanie w pełni wiarygodnej wartości składnika aktywów lub zobowiązań, gdyż nie zawsze istnieje aktywny rynek związany z omawianymi składnikami. W działalności jednostek sektora finansów publicznych taka sytuacja może wystąpić niezwykle często. W opinii autora wdrożenie wartości godziwej w rachunkowości budżetowej powinno być poprzedzone opracowaniem ścisłych wytycznych uniemożliwiających własne interpretacje regulacji zawartych w standardach.
Podstawa prawna:
Ustawa z 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości
zobacz również:
