Charakter prawny takiej umowy należy utożsamiać z umowami rachunków bankowych, a w szczególności z nienazwanymi ustawowo typami takich rachunków (por. katalog otwarty rodzajów rachunków bankowych przewidziany w art.49 Prawa bankowego), których dopuszczalność tworzenia jest w sposób jednoznaczny akceptowana w praktyce obrotu gospodarczego i interpretacjach obowiązującego prawa (por. np. Dominika Rogoń (w:) Prawo bankowe. Komentarz. Tom I. pod red. F.Zoll, s.403 i nast.). Umowa taka zawiera bowiem zwykle elementy, które – w świetle podstawowych regulacji prawnych umowy rachunku bankowego, wynikających z art.725-733 Kodeksu cywilnego i art.49-62 Prawa bankowego i przy uwzględnieniu zasady swobody kontraktowania określonej w art.353(1) Kodeksu cywilnego – pozwalają na zakwalifikowanie takiej umowy, jako umowy rachunku bankowego. W szczególności wskazać należy, że umowa rachunku zastrzeżonego obejmuje zwykle elementy:

1. powierzenia określonych środków pieniężnych bankowi,
2. dokonania czynności z pkt (i) w interesie posiadacza rachunku, bądź także osoby trzeciej,
3. uzyskania przez te osoby (tj. posiadacza rachunku i osoby trzecie) wierzytelności o zwrot (wypłatę) tych środków,
4. określające sposób i termin realizacji praw wskazanych w pkt (iii).

Wymienione powyżej elementy w sposób wystarczający, komplementarny i skuteczny determinują przedmiot takiej umowy i jej charakter jako umowy rachunku bankowego.

Okoliczność, iż umowa rachunku zastrzeżonego zawiera niekiedy elementy specyficzne lub posiadające charakter ograniczeń w realizacji niektórych czynności przez bank lub posiadacza (np. szczególne wymagania dokumentacyjne, ograniczenia terminów i tryby postępowania) nie zmienia powyższej oceny ponieważ elementy te nie dotyczą zwykle materialnych wyznaczników umowy rachunku bankowego i jako takie, mimo że istotne dla stron (jako tzw. składniki accidentalia negotii), mieszczą się w granicach dopuszczalnej modyfikacji treści określonego stosunku prawnego, wyznaczonej dyspozycją przepisu art.353(1) Kodeksu cywilnego.

Wskazać należy, że umowa rachunku zastrzeżonego – mimo pewnych ogólnych podobieństw – nie spełnia jednak warunków ustawowych dla szczególnego rodzaju rachunku bankowego, jakim jest rachunek powierniczy (art.59 Prawa bankowego), przede wszystkim ze względu na wielostronny zwykle charakter umowy rachunku zastrzeżonego (vide art.59 ust.2 Prawa bankowego) i implikacje prawne, jakie okoliczność ta posiada dla oceny treści łączącego te strony stosunku prawnego (wielostronność tych relacji powoduje przede wszystkim ukształtowanie wzajemnych roszczeń i zobowiązań, choćby ich zakres w odniesieniu do niektórych stron był istotnie ograniczony [np. w odniesieniu do możliwości składania dyspozycji]. Zob. Iwona Karasek (w:) Prawo bankowe. Komentarz. Tom I. pod red. F.Zoll, s.403 i nast.). Inna jest również osoba i rola samego powiernika (w umowie rachunku zastrzeżonego jest nim w zasadzie bank, podczas gdy konstrukcja rachunku powierniczego wymaga przyznania tego statusu posiadaczowi rachunku). Konsekwencją powyższego jest więc wyłączenie możliwości korzystania przez rachunek bankowy otwarty i prowadzony w oparciu o treść umowy rachunku zastrzeżonego, z przywilejów ustawowych przewidzianych dla rachunków powierniczych w art.59 ust. 4 i ust.5 Prawa bankowego.

Zwykle umowa rachunku zastrzeżonego zawiera odesłanie do odpowiedniego regulaminu otwierania i prowadzenia rachunków bankowych, obowiązującego w danym banku, przyznając samej takiej umowie – w przypadku rozbieżności interpretacyjnych w stosunku do regulaminu – prymat treści umowy. Rozwiązanie powyższe jest w pełni skuteczne prawnie w świetle art.109 ust.2 Prawa bankowego, zaś treść umowy rachunku zastrzeżonego stanowić będzie w relacji do ww. regulaminu, uzgodnienie stron umowy o charakterze indywidualnym.

Powyższa charakterystyka prawna umowy rachunku zastrzeżonego, jako umowy rachunku bankowego, determinować będzie – zgodnie z podstawowymi zasadami wykładni postanowień kontraktowych – sposób, w jaki należy interpretować zarówno zakres wzajemnych zobowiązań stron (bank vs. posiadacze rachunku/strony umowy), jak i cel poszczególnych czynności lub działań przewidzianych w takiej umowie (przechowywanie wpłaconych środków i realizacja określonych dyspozycji). Kwestia ta w decydującej mierze wpływa również na ustalenie i ocenę stopnia bezpieczeństwa kontraktowego stron umowy i identyfikację ewentualnych ryzyk prawnych. Wskazana kwalifikacja prawna takiej umowy, jako umowy rachunku bankowego, będzie również – w okresie jej faktycznej i prawnej realizacji – decydować o ocenie poszczególnych działań stron i zakresie wynikającej stąd odpowiedzialności kontraktowej.