Zmienione zasady szczególne dla niektórych typów transakcji, część 2

W części tej omówiono także zasady rozliczeń z tytułu otrzymania dotacji, subwencji lub innych dopłat o podobnych charakterze.
Poniższy tekst stanowi kontynuację rozważań na temat zmienionych zasad szczególnych w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego dla wybranych typów transakcji.
Wystawienie faktury – art. 19a ust. 5 pkt 3 nowej ustawy
Najbardziej typowa zasada szczególna, która pretenduje w obecnym stanie prawnym do miana zasady ogólnej powstania obowiązku podatkowego, wiąże się z potwierdzeniem dostawy towaru lub wykonania usługi poprzez wystawienie faktury, jednak nie później niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.
W projekcie zmian do ustawy o VAT, które miałyby wejść w życie od 1 stycznia 2014 r., ustawodawca uzależnił powstanie obowiązku podatkowego od wystawienia faktury tylko dla trzech sytuacji, a tym samym istotnie zmarginalizował znaczenie tej zasady. Zaznaczył także, że ta szczególna zasada ustalania obowiązku podatkowego może znaleźć zastosowanie tylko w tych przypadkach, gdy podatnik jest zobowiązany, na mocy art. 106b ust 1 nowej ustawy o VAT, do wystawienia takiej faktury. Generalnie zatem chodzi o sytuacje, gdy podatnik świadczy usługi lub dokonuje dostawy towarów dla podatników podatku, podatku od wartości dodanej lub innego podatku o podobnym charakterze, a także osoby prawnej, która nie jest podatnikiem VAT. Podobnie jest w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju i na terytorium kraju na rzecz innych niż w/w podmiotów, a także, gdy podatnik VAT otrzyma całość lub część zapłaty przed dokonaniem sprzedaży lub sprzedaży wysyłkowej, z wyjątkiem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Autorki celowo jednak pomijają dalszy komentarz w tym zakresie, gdyż szczegółowe zasady i obowiązki związane z wystawianiem faktur omówione zostaną w odrębnym artykule z tej serii.
Warto pamiętać, że także od 2014 r. podatnik będzie miał obowiązek wystawienia faktury w określonym terminie, a brak jej wystawienia lub wystawienie jej z opóźnieniem skutkować będzie – w odniesieniu do trzech opisanych poniżej transakcji – powstaniem obowiązku podatkowego w dacie, w której taka faktura powinna była zostać wystawiona. Co ciekawe, projekt zmian przekazany do Sejmu zawiera błąd i nieprawidłowo odsyła do regulacji w zakresie terminu wystawienia faktury (wskazano, że zastosowanie znajdzie art. 106h ust. 4 i 5, podczas gdy powinna zostać wskazana raczej regulacja art. 106i ust. 3 i 4 nowej ustawy o VAT). Poniższe uwagi oparto natomiast na odesłaniu, które autorkom wydaje się prawidłowe w tym przypadku – zakładamy bowiem, że ten oczywisty błąd redakcyjny zostanie usunięty jeszcze przed uchwaleniem zmian.
Świadczenie usług budowlanych lub budowlano-montażowych
Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że ustawodawca postanowił przyśpieszyć moment rozliczenia podatku VAT w przypadku świadczenia usług budowlanych i budowlano montażowych. Obecnie bowiem, obowiązek taki powstaje w dacie otrzymania zapłaty (lub jej części), nie później jednak niż 30. dnia licząc od dnia wykonania tych usług. Nie ma zatem znaczenia dla daty wykazania podatku należnego, kiedy podatnik wystawi fakturę dokumentującą świadczenie usług budowlanych czy budowlano-montażowych. A biorąc pod uwagę, że zapłata przeważnie następuje na podstawie faktury wystawionej dla wykonanej usługi (pomijamy przypadki wpłaty zaliczki), to z tych dwóch czynności wystawienie faktury następuje przeważnie wcześniej.
Niemniej jednak, ustawodawca zastrzegł, że w przypadku tego typu usług faktura powinna zostać wystawiona nie później niż 30. dnia od dnia wykonania usługi. powstania obowiązku podatkowego, a tym samym wcześniejszego wpłacenia podatku należnego do urzędu skarbowego. Przy czym, jak wspomniano, jeśli podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, to obowiązek podatkowy powstaje jednak z chwilą upływu terminu na wystawienie faktury, zgodnie ze zdaniem poprzednim.
Jak zatem powinien postąpić przedsiębiorca, który chciałby utrzymać po zakończeniu 2013 roku do tej pory stosowane zasady w zakresie momentu wykazywania podatku VAT należnego z tytułu świadczenia usług budowlanych lub budowlano montażowych? Przede wszystkim może on rozważyć przesuniecie momentu fakturowania na koniec okresu, w którym taki obowiązek powinien zostać spełniony – czyli może wystawiać faktury po 30 dniach od daty wykonania usługi. Jeśli jednak, z przyczyn biznesowych takie rozwiązanie nie może zostać zastosowane, wydaje się, że możliwe jest wprowadzenie w niektórych przypadkach rozwiązań alternatywnych.
I tak, jeśli powodem chęci przyspieszenia terminu wystawienia faktury jest kwestia przyspieszenia terminu dokonania wpłaty przez usługobiorcę należności z tytułu świadczonych usług, podatnik może rozważyć wprowadzenie do zapisów umownych podstawy do żądania zapłaty na podstawie innych dokumentów, np. wezwania do zapłaty wystawionego w określonym terminie po wykonaniu usług. Co istotne, wpłata taka nie powinna być traktowana jako zaliczka powodująca powstanie obowiązku podatkowego, gdyż nie zostaje ona przekazana przed wykonaniem usługi.
Trudno na tym etapie wypracować jednak rozwiązanie zadowalające obie strony, jeśli usługobiorca oczekiwać będzie wystawienia faktury ze względu na chęć skorzystania z prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z takiej faktury wynikającego. W tej sytuacji najlepszym rozwiązaniem może okazać się takie wynegocjowanie terminu płatności za wykonane usługi, aby nie wystąpiła konieczność przejściowego finansowania przez usługodawcę kwoty podatku VAT podlegającego wpłacie do urzędu skarbowego, a wygenerowanej w ramach transakcji.
[page_break]
Dostawy książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1) – z wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów, drukowanych (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1)
W przypadku dostaw książek drukowanych (z wyłączeniem map i ulotek) oraz gazet, czasopism i magazynów – drukowanych – zasadniczo trudno mówić o zmianie momentu powstania obowiązku podatkowego. Z tym zastrzeżeniem, że od 1 stycznia 2014 r. konieczności rozliczenia podatku VAT należnego nie będzie powodować otrzymanie zapłaty (w całości lub w części) z tytułu tego typu dostaw.
Autor projektu postanowił natomiast utrzymać zasadę, iż wystawienie faktury z tytułu tych transakcji będzie skutkowało obowiązkiem rozliczenia jej dla celów VAT. Przy czym, wskazano, że podatnik będzie miał prawo do wystawienia takiej faktury nie później niż 60. dnia od daty wydania towarów, a gdy umowa przewiduje rozliczenie zwrotów wydawnictw – fakturę wystawiać będzie się nie później niż 120. dnia od pierwszego dnia wydania towarów. Warto jednak pamiętać, że na analogiczną możliwość przesunięcia terminu wystawienia faktury dla tego typu dostaw zezwalało Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 68, poz. 360), regulując tę kwestię w § 11 ust. 1. Stąd, uszczegółowienie przepisów ustawy o tę kwestię ma raczej charakter porządkujący, niż konstytuujący nowe regulacje w tym zakresie.
Czynności polegające na drukowaniu książek (PKWiU ex 58.11.1) – z wyłączeniem map i ulotek – oraz gazet, czasopism i magazynów (PKWiU ex 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1)
Odmiennie natomiast przedstawia się kwestia zmian w zakresie świadczenia usług polegających na drukowaniu książek (z wyjątkiem map i ulotek), gazet, czasopism i magazynów. Obecnie, obowiązek podatkowy w tym zakresie powstaje z dniem otrzymania zapłaty (także w części), nie później niż 90. dnia od dnia wykonania czynności.
Od 1 stycznia 2014 r., czynności tu opisywane, z wyjątkiem tych stanowiących import usług, dla których miejscem świadczenia jest siedziba usługobiorcy (czyli stosuje się do nich art. 28b ustawy o VAT), będą rozliczane – co do zasady – w miesiącu wystawienia faktury dokumentującej transakcję. Na wystawienie takiej faktury podatnik będzie miał 90 dni od daty wykonania czynności i w tym też terminie powstanie obowiązek podatkowy, jeśli podatnik zaniecha wystawienia faktury wcześniej.
Zmiana ta może okazać się o tyle istotna, iż powoduje odejście od zasady quasi kasowej (ograniczonej terminem, w którym obowiązek powstawał pomimo braku otrzymania zapłaty) rozliczenia podatku VAT należnego. Podobnie zatem, jak w przypadku usług budowalnych, przedsiębiorcy będą mogli stosować struktury, które pozwolą na efektywne przesunięcie w czasie rozliczenia podatku i uniknięcie konieczności finansowania ewentualnej wpłaty podatku VAT do urzędu skarbowego.
******
Z ostatniej, trzeciej części artykułu dowiedzą się Państwo, dla których czynności moment powstania obowiązku podatkowego uregulowano jako dzień wystawienia faktury, nie później niż dzień upływu terminu płatności. W części tej autorki wskazały także na regulacje przejściowe, które znajdą zastosowanie do transakcji wykonywanych lub zafakturowanych pod koniec 2013 roku.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *