Organy podatkowe wszczęły w stosunku do podatnika postępowanie kontrolne, obejmujące swoim zakresem m.in. źródła przychodu, wartość poniesionych wydatków oraz zgromadzonego w 2007 r. mienia, jak również prawidłowość opodatkowania czynności cywilnoprawnych w kontrolowanym okresie. Po wszczęciu kontroli podatnik złożył deklarację w podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy pożyczki zawartej jeszcze przez rozpoczęciem kontroli oraz wpłacił należny podatek.

Organ podatkowy określił podatnikowi wysokość zobowiązania w podatku od czynności cywilnoprawnych stosując 20% stawkę podatku. Organ uznał, że w związku z powołaniem się przez podatnika na fakt zawarcia umowy pożyczki dopiero w toku postępowania kontrolnego zastosowanie znajdzie ta właśnie sankcyjna stawka podatku wynikająca z art. 7 ust. 5 pkt 1 u.p.c.c. ¹

WSA w Gorzowie Wielkopolskim oraz NSA podtrzymały stanowisko władz skarbowych. NSA wskazał, że stawka określona w art. 7 ust. 5 pkt 1 u.p.c.c. ma zastosowanie, gdy należny podatek nie został wpłacony do dnia wszczęcia postępowania kontrolnego, w trakcie którego podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki. W istotny sposób wyrażony wyżej pogląd wzmacnia treść art. 81b § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej. W myśl tego przepisu uprawnienie do skorygowania deklaracji ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej w zakresie objętym tym postępowaniem lub kontrolą. Cytowany przepis dotyczy co prawda złożenia korekty, nie zaś samej deklaracji podatkowej, nie mniej jednak nie ma wątpliwości, że posługując się argumentum a minori ad maius przyjąć należy, iż skoro w toku postępowania kontrolnego wyłączona jest możliwość ingerencji podatnika w wysokość zobowiązania podatkowego poprzez składanie korekt, to tym bardziej nie ma on możliwości skutecznego złożenia samej deklaracji podatkowej w zakresie objętym kontrolą.

Na podstawie uzasadnienia omawianego orzeczenia można sformułować następującą tezę:

Prezentowany wyrok NSA stanowi potwierdzenie faktu, że po wszczęciu kontroli podatkowej  możliwości deklarowania i korygowania przez podatników rozliczeń podatkowych ulegają znacznemu ograniczeniu.

Z art. 81b Ordynacji podatkowej wprost wynika, iż w trakcie kontroli podatkowej podatnik nie jest uprawniony do korygowania złożonych już deklaracji podatkowych odnoszących się do zagadnień objętych kontrolą. Uprawnienie takie podatnik odzyskuje po zakończeniu kontroli lub postępowania podatkowego.

Zgodnie ze stanowiskiem NSA, analogiczna sytuacja dotyczy także składania deklaracji podatkowych, jeżeli przed wszczęciem kontroli nie zostały one złożone pomimo takiego obowiązku. Skoro bowiem podatnik nie może w trakcie kontroli korygować deklaracji, to stosując reguły wnioskowania logicznego a minori ad maius przyjąc należy, że nie ma on także prawa do składania deklaracji i rozliczania zobowiązania podatkowego.

1) ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r., Nr 101, poz. 649 ze zm.)