Co warto zaznaczyć, opisywanym zwolnieniem objęto niemalże wszystkie osoby znajdujące się w I grupie podatkowej, poza zięciem, synową i teściami. W przypadku nieodpłatnego nabycia rzeczy lub praw majątkowych tytułem darowizny przez zięcia, synową lub teściów, nabycie to podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach, określonych w UoPSD, z uwzględnieniem kwoty wolnej i skali podatkowej, określonej dla tych nabywców, a także zwolnień i ulg podatkowych.
W tym miejscu warto zaznaczyć, że przedmiotowym zwolnieniem zostało objęte nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych nie tylko z tytułu darowizny, ale również na wszystkie sposoby wymienione w art. 1 UoPSD, który określa zakres opodatkowania tymże podatkiem. Jednakże zwolnienie m. in. darowizn pieniężnych znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione warunki określone w treści art. 4a ust. 1 UoPSD.
Pierwszym wymienionym przez ustawodawcę warunkiem jest zgłoszenia nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania obdarowanego naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie określonym w przepisach UoPSD. Przy czym w stanie prawnym obowiązującym do 1 stycznia 2009 r. podatnik, czyli obdarowany powinien w celu zachowania zwolnienia określonego w przepisach zgłosić nabycie w terminie miesiąca od dnia otrzymania darowizny. Natomiast począwszy od 1 stycznia 2009 r. termin złożenia zgłoszenia został przedłużony do 6 miesięcy od otrzymania darowizny, ale z zaznaczeniem, iż darowizna została otrzymana po 31 grudnia 2008 r.
Omawiając zasady dotyczące zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn przekazanej najbliższym członkom rodziny darowizny należy podkreślić, że wskazany powyżej termin właściwy do złożenia zgłoszenia o darowiźnie jest terminem materialnym, który nie podlega przywróceniu. Bowiem przywrócenie terminu prawa materialnego jest dopuszczalne tylko wówczas, jeżeli taką możliwość przewiduje przepis określający dany termin. Z racji tego, że UoPSD nie przewiduje takiej możliwości dla terminu określonego w art. 4a ust. 1, powoduje to, że przedmiotowy termin jest terminem nieprzywracalnym.
Jednocześnie na mocy art. 4a ust. 2 UoPSD, jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminu 6 miesięcy, zwolnienie stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.
Obowiązek zgłoszenia darowizny nie obejmuje przypadków, gdy:
1) wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 (jest to kwota 9 637 zł) lub
2) gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
Zgłoszenie otrzymania darowizny pieniężnej, jak również innych przypadków nieodpłatnego nabycia, powinno zostać złożone na formularzu SD-Z2, który obejmuje dane podatnika, dane darczyńcy, tytuł nabycia, dane dotyczące rodzaju dokumentu potwierdzającego nabycie, dane dotyczące stosunku osobistego do darczyńcy, wskazanie sposobu przekazania pieniędzy tytułem darowizny.
Drugim warunkiem koniecznym do zastosowania zwolnienia z opodatkowania darowizny pieniężnej określonej w art. 4aUoPSD jest udokumentowanie przez obdarowanego jej otrzymania dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Obowiązek dokumentowania nie powstaje jedynie wtedy, gdy wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 UoPSD (czyli 9 637 zł ).
