Kurs złotego w stosunku do innych walut stale rośnie lub spada. Powoduje to zmianę wartości rozrachunków w walutach obcych ujętych w księgach. Kwota waluty pozostaje ta sama, jednak jej wartość w złotówkach jest już inna. Dlatego w celu przedstawienia realnej wartość pozycji bilansowych na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego należy wszystkie rozrachunki w walucie obcej wycenić. Różnice kursowe powstałe przy tej wycenie odnosimy zgodnie z art. 30 ust. 4 UoR w rachunek zysków i strat jako przychody lub koszty finansowe, a w uzasadnionych przypadkach – do kosztu wytworzenia produktów lub ceny nabycia towarów, a także ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środków trwałych, środków trwałych w  budowie lub wartości niematerialnych i prawnych.

Przychodami finansowymi będą dodatnie różnice kursowe powstałe w sytuacji gdy:

– kurs powstania należności jest niższy od średniego kursu NBP na dzień bilansowy,
– kurs powstania zobowiązania jest wyższy od średniego kursu NBP na dzień bilansowy.

Kosztami finansowymi będą ujemne różnice kursowe powstałe w sytuacji gdy:

– kurs powstania zobowiązania jest niższy od średniego kursu NBP na dzień bilansowy,
– kurs powstania należności jest wyższy od średniego kursu NBP na dzień bilansowy.

W przypadku zobowiązań dotyczących zakupionych środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, w sytuacji gdy na dzień bilansowy nie zostały one jeszcze oddane do użytkowania, różnice kursowe z wyceny zgodnie z art. 28 ust. 8 UoR korygować będą cenę nabycia lub koszt wytworzenia danego składnika aktywów.

Po przyjęciu do użytkowania ww. składników majątkowych różnice kursowe dotyczące nieuregulowanych zobowiązań z tytułu ich zakupu zalicza się odpowiednio do przychodów bądź kosztów finansowych – nie korygują one zatem ceny nabycia bądź kosztu wytworzenia.

Natomiast zgodnie z art. 28 ust. 4 UoR w sytuacji gdy proces przygotowania towaru lub wytworzenia produktu przeznaczonego do sprzedaży jest długi, ich cenę nabycia lub koszty wytworzenia można zwiększyć o koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania zapasu towarów lub produktów w okresie ich przygotowania do sprzedaży bądź wytworzenia i związanych z  nimi różnic kursowych, pomniejszone o przychody z tego tytułu.

Różnice kursowe z wyceny rozrachunków z podatkowego punktu widzenia są ujmowane w zależności od wybranej przez jednostkę metody rozliczania różnic kursowych. Zgodnie z art. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dopuszczalne jest by spółki dla potrzeb podatkowych stosowały zasady wynikające z ustawy o rachunkowości tzw. metoda rachunkowa lub bilansowa, możliwe jest to jednak tylko w przypadku spółek, których sprawozdania podlegają badaniu przez biegłego rewidenta.

Podatnicy, którzy wybiorą bilansową metodę rozliczania różnic kursowych, do przychodów lub kosztów uzyskania przychodów będą mogli zaliczyć ujęte w księgach rachunkowych różnice kursowe:

1) z tytułu transakcji walutowych realizowanych na bieżąco w ciągu roku,
2) wynikające z dokonanej wyceny składników aktywów i pasywów wyrażonych w walucie obcej,
3) wyceny pozabilansowych pozycji w walutach obcych.

Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym wycena może być dokonywana:

• na ostatni dzień każdego miesiąca i na ostatni dzień roku podatkowego lub
• na ostatni dzień kwartału i na ostatni dzień roku podatkowego albo
• tylko na ostatni dzień roku podatkowego.

Wybrany termin wyceny musi być stosowany przez pełny rok podatkowy i nie może być zmieniony.

Spółki, które rozliczają różnice kursowe w oparciu o przepisy podatkowe, zgodnie z art. 15a updop, różnice kursowe z wyceny bilansowej rozrachunków przy kalkulacji podatku dochodowego muszą traktować je jako przychody niepodatkowe lub koszty nie stanowiące kosztu uzyskania przychodu.