Należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 1 ust. 2 oraz treścią art. 9 ust. 2b ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, ewidencja ludności służy jedynie rejestrowaniu danych o miejscu pobytu osób, zameldowanie zaś służy wyłącznie celom ewidencyjnym i ma na celu jedynie potwierdzenie faktu pobytu w danym lokalu.
W związku z powyższym procedura zmierzająca do wymeldowania danej osoby z konkretnego lokalu nie ma żadnego wpływu na ewentualny tytuł prawny przysługujący tej osobie do lokalu. Celem wymeldowania jest bowiem jedynie potwierdzenie, że dana osoba nie przebywa już w dotychczasowym miejscu pobytu, niezależnie od tego, czy osobie tej przysługuje jakikolwiek tytuł prawny do lokalu, w którym dotychczas przebywała. Zameldowanie w lokalu, jako czynność materialno-techniczna, nie rodzi prawa do mieszkania, a jedynie potwierdza istnienie i rodzaj pobytu pod danym adresem.
Wymeldowanie możliwe jest w przypadku, gdy dana osoba opuści dotychczasowe miejsce pobytu stałego i nie dopełni obowiązku wymeldowania się. Samo zameldowanie stanowi rejestrację stanu faktycznego w zakresie stałego lub czasowego pobytu określonej osoby w danym miejscu. Dla zameldowania istotne jest tylko to, czy dana osoba przebywa w określonym miejscu. O charakterze pobytu w określonej miejscowości decyduje zamiar osoby podlegającej obowiązkowi meldunkowemu. Zgodnie z dominującą w tej kwestii linią orzeczniczą pobyt stały w danym miejscu oznacza zamieszkiwanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego lub długotrwałego przebywania, z wolą koncentracji w danym miejscu swoich spraw życiowych, w tym założenie ośrodka osobistych i majątkowych interesów. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych nawet czasowe zameldowanie pod innym adresem niż miejsce stałego pobytu nie oznacza rezygnacji z zameldowania stałego, tak samo jak nie dowodzi braku zamiaru pobytu stałego pod danym adresem. Wymeldowanie z miejsca pobytu stałego winno być następstwem ustalenia definitywnego zerwania więzi z tym miejscem przez osobę tam zameldowaną, bez ujawnionej na zewnątrz woli powrotu.
W sprawach meldunkowych organem właściwym jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Prowadząc postępowanie wyjaśniające dotyczące ustalenia miejsca zamieszkania wnioskowanych o wymeldowanie osób, organ administracji może występować o uzyskanie niezbędnych informacji między innymi do policji.
Właściciel lub inna osoba posiadająca tytuł prawny do lokalu, celem wszczęcia procedury administracyjnej, zmierzającej do wymeldowania danej osoby z pobytu stałego w lokalu, uprawniony jest do złożenia wniosku (podania) o wszczęcie postępowania w sprawie wymeldowania w trybie administracyjnym. Przedmiotowy wniosek powinien zawierać uzasadnienie, określając m.in. datę opuszczenia lokalu przez osobę, której wymeldowania wnioskodawca żąda, okoliczności opuszczenia lokalu (dobrowolne/przymusowe), obecny adres pobytu osoby, która nie dopełniła obowiązku meldunkowego. Do wniosku o wszczęcie postępowania o wymeldowanie w trybie administracyjnym należy ponadto załączyć dokument stwierdzający prawo wnioskodawcy do lokalu oraz w zależności od konkretnych okoliczności podstawę opuszczenia lokalu, jeżeli nie nastąpiło ono dobrowolnie (wyrok nakazujący opuszczenie lokalu, postanowienie o podziale majątku wspólnego). Do wniosku o wszczęcie postępowania należy ponadto dołączyć dowód uiszczenia opłaty skarbowej za wydanie decyzji.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa administracyjnego sprawa wywołana złożonym wnioskiem o wszczęcie postępowania zmierzającego do wymeldowania w trybie administracyjnym powinna zostać zakończona niezwłocznie, nie później niż w terminie miesiąca, a jeżeli wymagane jest postępowanie wyjaśniające ( w sprawach tego typu zazwyczaj) w terminie do dwóch miesięcy. W toku postępowania może być wyznaczony przez organ inny termin zakończenia postępowania z przyczyn niezależnych od organu lub w zależności od toku wyjaśnienia sprawy (art.36 kpa).
Postępowanie kończy wydanie przez organ administracyjny decyzji.
