W ocenie sądów, nie są to bowiem kwoty należne za żadną wyświadczoną usługę lub dostawę towarów. Przykładowo wskazać można na wyroki WSA w Krakowie o sygn. I SA/Kr 94/09 i 95/09). Sądy słusznie uznają, że nie sposób dopatrywać się świadczenia opodatkowanego VAT tylko w tym, że nabywca zapłacił w terminie lub nabył określoną ilość towarów.

Mogą występować jednakże takie sytuacje, w których tak zwane bonusy lub premie okażą się opodatkowane VAT. Wszystko zależy od konkretnych postanowień łączących strony transakcji – taka premia lub bonus może bowiem okazać się po prostu dodatkowym wynagrodzenie za świadczenie usług, tyle tylko że płatnym na koniec przyjętego przez strony okresu rozliczeniowego (np. po zakończeniu danego roku) i często zależnym od spełnienia pewnych dodatkowych warunków.

Jako typowy przykład takiej sytuacji można podać premie lub bonusy dla agencji reklamowej, płatne za dany rok, o ile usługobiorca osiągnie np. określony poziom sprzedaży w danym roku lub jeżeli dokona pozytywnej ewaluacji usług świadczonych przez agencję reklamową. Tak określony bonus lub premia, pomimo nazwy, to wynagrodzenie dla agencji reklamowej za świadczone przez nią usługi, należne agencji po spełnieniu określonych warunków. Mamy więc do czynienia z jednym świadczeniem – usługą reklamową, za którą należne jest wynagrodzenie w dwóch formach – stałej kwoty oraz dodatkowego bonusu.

Nie ma przy tym większego znaczenia, że te dodatkowe wynagrodzenie staje się należne dopiero po spełnieniu określonych warunków, w tym tak subiektywnych jak dokonanie pozytywnej oceny pracy usługodawcy. Zgodnie bowiem z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, kwota należna, to całość świadczenia należnego od nabywcy. Jeżeli więc kwota dodatkowego bonusu lub premii jest ściśle związana ze świadczeniem konkretnej usługi i kwota tego wynagrodzenia jest należna usługodawcy po spełnieniu określonych warunków, wówczas ten bonus lub premia stanowi obrót opodatkowany VAT.

Podatnicy powinni więc zwracać szczególną uwagę na płatności dokonywane w ramach różnego rodzaju bonusów lub premii. Jeżeli bonusy lub premie stanowią dodatkowe wynagrodzenie za świadczoną usługę, wówczas są opodatkowane VAT. Jeżeli nie są związane z żadnym świadczeniem, wówczas są poza VAT.

Przy czym kwestia tego rozróżnienia ma znaczenie dla obu stron transakcji. Może bowiem okazać się, że tak zwany bonus nie zostanie opodatkowany VAT, pomimo że powinien być opodatkowany VAT jako dodatkowe wynagrodzenie za usługę – wówczas powstaje zaległość podatkowa dla usługodawcy. Może również okazać się, że bonus lub premia są niezwiązane z żadnym świadczeniem, ale zostaną ujęte na fakturze VAT – wówczas nabywca nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego z takiej faktury.

Istotna jest również kwestia odpowiedniego udokumentowania przez nabywcę, że bonus lub premia to wynagrodzenie należne za wykonane świadczenie. Nabywca, który zamierza odliczyć podatek naliczony z faktury dokumentującej bonus lub premię, powinien więc posiadać możliwe dużo dokumentów potwierdzających, że:

W przeciwnym wypadku organy podatkowe mogą zakwestionować takie odliczenie, twierdząc że faktura dokumentująca bonus lub premię to faktura „pusta”.