PAMIĘTAJ: ZUS nie udziela pomocy w formie przekazania przedsiębiorcy środków pieniężnych.

ZUS może umorzyć należności z tytułu składek w całości lub części. Umorzenie jest rozwiązaniem o charakterze wyjątkowym, stosowanym w zasadzie tylko wtedy, gdy należności są całkowicie nieściągalne (art. 28 ust 1-2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.; dalej: ustawa o SUS) lub ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną przedsiębiorcy (art. 28 ust. 3a i 3 b ustawy o SUS).

Możliwość umorzenia dotyczy składek na:

• ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe;
• ubezpieczenia zdrowotne;
• Fundusz Pracy;
• Fundusz Emerytur Pomostowych.

Postępowanie w przypadku wystąpienia o umorzenie należności wobec ZUS:
Pierwszym krokiem jest złożenie wniosku wraz z uzasadnieniem – jest to warunek niezbędny, aby przystąpić do procedury umorzenia należności.

Wniosek musi zawierać informację o tym, co miałoby podlegać umorzeniu. Należy wskazać powody zaprzestania opłacania składek, przedstawić wyczerpująco informacje i uzasadnienie wskazujące, że dany przedsiębiorca nie jest w stanie uregulować zadłużenia, wskazać rodzaj pomocy publicznej, o jaką przedsiębiorca się ubiega. Niezbędne jest załączenie wszelkiej dokumentacji potwierdzającej brak możliwości nawet częściowego uregulowania zadłużenia, wszelkiej dokumentacji odnośnie kondycji finansowej przedsiębiorcy. Należy także przedstawić dokumentację potwierdzającą stan zdrowia przedsiębiorcy lub konieczność sprawowania opieki na chorym członkiem rodziny.

Generalnie o ile przedsiębiorca ubiega się o umorzenie składek, to na nim ciąży obowiązek odpowiedniego udokumentowania aktualnej sytuacji finansowej lub zdrowotnej.

Wniosek może być złożony:

– pisemnie (za pośrednictwem poczty, firmy kurierskiej lub osobiście);
– ustnie do protokołu w jednostce ZUS (wówczas protokół musi być podpisany przez przedsiębiorcę i pracownika, który go sporządził);
– elektronicznie – za pomocą portalu pod adresem pue.zus.pl.

ZUS po otrzymaniu wniosku może wezwać przedsiębiorcę do jego uzupełnienia. Brak uzupełnienia w określonym terminie (przy czym można prosić o zmianę terminu) skutkuje odrzuceniem wniosku przez ZUS.

W kolejnym kroku następuje analiza wniosku przedsiębiorcy pod kątem istnienia przesłanek do umorzenia należności.
Wreszcie ZUS wydaje decyzję w sprawie umorzenia należności (w całości lub w części). Jest to decyzja administracyjna. Od decyzji tej przysługuje prawo wystąpienia z ewentualnym wnioskiem o ponowne rozpatrzenia sprawy (w terminie 14 dni).

O ile taki wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy zostanie złożony, po analizie wniosku ZUS utrzymuje w mocy decyzję albo uchyla decyzję w całości lub w części i wydaje decyzję w tym zakresie, albo umarza postępowanie odwoławcze.

Na ostateczną decyzję ZUS przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w terminie 30 dni od  daty otrzymania decyzji. Przy czym WSA bada tylko, czy sprawa była rozpatrywana zgodnie z obowiązującymi procedurami administracyjnymi.
Warto zaznaczyć, że wnioski o otrzymanie ulgi w spłacie lub umorzenia należności wobec ZUS dotyczą tylko należności bieżących.
Jednocześnie należy pamiętać, że umorzenie należności z tytułu składek powoduje, że okresy, za jakie składki zostały umorzone, nie są zaliczane do okresu ubezpieczenia przy ustalaniu prawa do renty lub emerytury.