Przede wszystkim obowiązująca poprzednio ustawa z dnia 29 kwietnia 1985 roku o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości  wskazywała w art. 69 jedynie na możliwość zwrotu nieruchomości jeżeli stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Wskazane powyżej przepisy w żaden jednak sposób nie określały ani nie precyzowały kryterium zbędności. Wobec powyższego wszelkie ustalenia czynione w zakresie zbędności na cel wywłaszczenia określony w decyzji o wywłaszczeniu należały do interpretacji organów administracji i orzecznictwa sądów administracyjnych. Dopiero w obecnie obowiązującej ustawie o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997 roku ustawodawca zawarł legalną definicje zbędności, która określona została w art. 137 ustawy. Przepis ten ustanowił dwa warunki, po wystąpieniu których należy orzec o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości,tj:

a) pomimo upływu  7 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, nie rozpoczęto prac związanych z realizacja celu albo
b) pomimo upływu 10 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, cel ten nie został zrealizowany

W związku z powyższym rozstrzygnięcie o zwrocie lub odmowie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości powinno być każdorazowo poprzedzone ustaleniem, czy na tej nieruchomości w ciągu 7 lat od dnia jej wywłaszczenia rozpoczęto prace związane z realizacją celu wywłaszczenia oraz czy cel ten został zrealizowany przed upływem 10 lat od daty wywłaszczenia. Dopiero poczynienie ustaleń w powyższym zakresie przez organ prowadzący postępowanie daje podstawę do podjęcia decyzji w przedmiocie zwrotu lub odmowie zwrotu nieruchomości. Na organie prowadzącym postępowanie w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości ciąży obowiązek zebrania materiału dowodowego, potwierdzającego lub negującego wystąpienie wskazanych w art. 137 przesłanek. Należy wskazać, że podstawowa kwestia, jaka powinien ustalić organ administracyjny jest zbadanie i ustalenie jaki był cel wywłaszczenia wynikający z decyzji wywłaszczeniowej, a następnie dokonanie oceny czy stała się ona zbędna w rozumieniu art. 137 ustawy o gospodarce nieruchomościami dla realizacji tego celu.

W kontekście powyższego warto wspomnieć, że w sytuacji gdy cel wywłaszczenia został zrealizowany w terminach ustawowych to dla postępowania o zwrot nieruchomości nie ma większego znaczenia obecne wykorzystywanie nieruchomości. Jeśli zatem nieruchomość została wywłaszczona na cel publiczny i inwestycja ta została zrealizowana w określonym przez przepisy czasie, a później nieruchomość ta została zaadaptowana na inne cele, to pomimo że nieruchomość nie jest już wykorzystywana na cel wywłaszczenia to jednak należy uznać, że sam cel wywłaszczenia został zrealizowany.